خاطره بازی از نوع رستاکی

سال ۱۳۷۶ زمانی که گروه رستاک پا گرفت, هیچکس گمان نمی برد که این گروه نوپا چنان مشهور شود که مردم برای حضور در کنسرت های آن ها صف بکشند

سال ۱۳۷۶ زمانی که گروه رستاک پا گرفت، هیچکس گمان نمی‌برد که این گروه نوپا چنان مشهور شود که مردم برای حضور در کنسرت‌های آن‌ها صف بکشند!

گروه رستاک در آن سال‌ها، گروه نوپایی بود که توسط یک جوان ۲۴ ساله به نام سیامک سپهری بنیان نهاده شد، مانند گروه‌های بسیار دیگری که در همان سال‌ها بنیان نهاده شدند، گروه‌های زیادی که دور هم جمع شدند، مدتی در کنار هم کار کردند، قطعاتی ساختند و عرضه کردند، شنیده شدند و به فراموشی سپرده شدند، اما رستاک به فراموشی سپرده نشد، کار کرد، قطعه ساخت و عرضه کرد و شنیده شد و هنوز هم شنیده می‌شود و به یاد می‌ماند! رستاک چیزی متفاوت از همه آن گروه‌ها بود، زیرا نقطه آغاز کار خود را جائی قرار داد که با کار آنها متفاوت بود. رستاک، بخشی از هویت ایرانی را دستمایه کار خود قرار داده بود که از چشم دیگر هنرمندان مدت‌ها بود که نادیده گرفته شده بود. رستاک کار خود را بازتولید نغمه‌های محلی ایرانی می‌دانست، نخستین آلبوم آن با نام «همه اقوام من» خیلی زود جای خود را بین خانواده‌های ایرانی باز کرد. نغمه‌های این آلبوم که زیبنده بود به لهجه‌ها و گویش‌های مختلف محلی ایرانی، از چنان قدرتی برخوردار بود که هر ایرانی را با خود همراه می‌کرد و به اصطلاح جای خود را بین مردم باز می‌کرد.

پرداختن به موسیقی محلی ایرانی، همان نقطه قوتی بود که رستاک به خوبی آن را دریافته بود، زیرا موسیقی محلی ایرانی، در واقع حکم حلقه مفقوده عرصه موسیقی ایرانی را داشت. همه هنرمندان فعال این عرصه اگرچه می‌دانستند که نغمات موسیقی محلی از چه قدرت، طراوت و عمقی برخوردار است، اما هیچ یک جرات ورود به این عرصه و بازخوانی این نغمات را نداشتند. بسیاری از بزرگان موسیقی کشور با آن که از توانایی فنی لازم برای اجرای این نغمات برخوردارند، اما چنان خود را مجذوب موسیقی دستگاهی ایرانی کرده‌اند و چنان به تبلیغ آن پرداخته‌اند، که جایی برای پرداخت به موسیقی محلی و مقام‌های رایج آن باقی نگذاشتند.

به این ترتیب موسیقی محلی و مقامی که زمانی به شکل بخشی از زندگی روزمره مردم رایج بود، از گردونه اعتبار خارج ماند و روز به روز نحیف و ضعیف شد، اما رستاک، هنگامی که کار خود را آغاز کرد، موجب شد تا بار دیگر توجه عمومی به اجرای این نغمه‌ها جلب شد.

هر یک از نغمه‌های محلی تاریخی پشت خود دارد که به غنای آن انجامیده است، به این ترتیب اجرای آنها توسط رستاک، بی واسطه شنوده را با آن تاریخ متصل می‌کند و همین امر قدرت و اقبال عمومی آن را پدید می‌آورد. موسیقی یک زبان جهانی است که فراتر از تمام مرزها وجود دارد. موسیقی یک زبان بسیار عالی برای بیان حالات و عواطف انسانی است. در واقع می‌توان گفت موسیقی نقش مهمی در ایجاد لحظات به یادماندنی در زندگی انسان‌ها ایفا می‌کند. همه ما از یک آهنگ خاطراتی داریم که با شنیدن آن روحیه ما دگرگون می‌شود و حاضریم طی روز بار‌ها آن را گوش کنیم و از آن لذت ببریم. این خاطره هنگامی قدرتی مضاعف دارد که پیوندی بین آن و خاطره جمعی یا قومی ما وجود داشته باشد و این درست همان چیزی است که اجرای موسیقی محلی توسط رستاک از آن برخوردار است. یعنی موسیقی رستاک، پیوندی بین خاطره جمعی یا قومی ایرانی و استفاده روزمره شنوندگانش از موسیقی برقرار می‌کند. گویی این موسیقی شنونده اش را از خط زمان به دورترین نقطه ممکن می‌برد و در ناخودآگاه شنونده‌اش لحظه‌ای را بیدار می‌کند که رویدادی الهام بخش نغمه‌ای شده است. لحظه‌هایی که این موسیقی روایتگر آن است، لحظه‌هایی است که هویت ایرانی را شکل می‌دهد، الگوی رفتاری است که جامعه تصمیم گرفته است با روایت مکرر آن در قالب یک نغمه، از یاد نبردش و برای همیشه به خاطر سپارد. به این ترتیب متن ترانه‌های این نغمات از اهمیت برخوردار می‌شود و دقت و کنکاش در متن آنها موجب می‌شود تا شنونده با آن همذات پنداری شدید و قریبی داشته باشد. نکته اینجاست که از آنجایی که این موسیقی با لهجه‌ها و گویش‌های محلی و منطقه‌ای روایت می‌شوند، گاهی درک متن آنها برای شنونده‌ای که با لهجه آن محل یا منطقه آشنا نیست با اندک دشواری همراه است، اما قدرت نفوذ متن این نغمه‌ها چنان بالاست که همان بخش‌های همپوشانی از آن که توسط شنونده یاد شده، درک می‌شود، می‌تواند ناخودآگاه او را به اندازه کافی تحریک کند تا جورچین آن قسمت‌های درک ناشده را نیز کامل کند.

به این ترتیب رستاک توانسته است در آلبوم‌های خود که با لهجه‌ها و گویش‌های محلی اجرا شده است، همه ایرانی‌ها را به خود جلب کند و روز به روز به رشد و تعالی خود نزدیک‌تر شود.

رستاک امروز گروهی معروف است که کمتر کسی است نام آن را نشنیده باشد و یا با قطعه‌های متفاوت آلبوم‌های آن خاطره نداشته باشد، موسیقی رستاک بارها شنیده می‌شود و بدل به بستری خاطره ساز شده است که نه تنها شنونده را به ریشه‌های فرهنگی ایرانی پیوند می‌زند، بلکه با تولید خاطره‌هایی که برآمده از تجربه شنیدن مجدد بازتولید این نغمه‌هاست، موجب می‌شود تا عمق و غنای زندگی شنوندگانش رنگین شود و طعم و مزه‌ای متفاوت به زندگی آنها داده شود.

نویسنده : پریس تنظیفی