نگهبان شمال، ششمین ستاره درخشان

ستارهٔ سماک رامح (نگهبان شمال) یا Arcturus یکی از هشت ستارهٔ قابل مشاهدهٔ صورت فلکی عوا و یکی از درخشان‌ترین ستاره‌های شمال استوای آسمانی است. این ستاره چهارمین ستارهٔ درخشان در آسمان …

ستارهٔ سماک رامح (نگهبان شمال) یا Arcturus یکی از هشت ستارهٔ قابل مشاهدهٔ صورت فلکی عوا و یکی از درخشان‌ترین ستاره‌های شمال استوای آسمانی است. این ستاره چهارمین ستارهٔ درخشان در آسمان نیمکرهٔ شمالی و ششمین ستارهٔ درخشنده سراسر آسمان است. فاصله سماک رامح با زمین تنها ۳۵ سال نوری یعنی برابر با اندازه‌های زمینی حدود ۳۶۰ تریلیون کیلومتر است، این ستاره یک ابر غول سرخ به شمار می‌آید که قطر آن حدود ۲۵ برابر قطر خورشید است و حدود ۱۱۰ بار بیشتر از خورشید نورافشانی می‌کند. دمای سطحی این ستاره حدود ۴۲۰۰ کلوین است و نسبت به خورشید دارای حرارت کمتری است یعنی به اندازه دو سوم خورشید حرارت دارد. با وجود اینکه این ستاره از خورشید بزرگ‌تر و نسبت به آن نورافشان‌تر است اما جرم آن با جرم خورشید برابری می‌کند و دلیل آن این است که ستارهٔ سماک رامح به پایان عمر خود نزدیک است و مراحل پیری را سپری می‌کند اما خورشید در دورهٔ میان سالی قرار دارد. ستاره‌ها در زمان پیری متورم و به یک ابرغول سرخ تبدیل می‌شوند، خورشید ما نیز در چند هزار میلیون سال بعد به سرنوشت سماک رامح دچار می‌شود.

ستارهٔ سماک رامح با سرعت بیشتر از ۱۲۰ کیلومتر در ثانیه نسبت به خورشید حرکت می‌کند و از این نظر یکی از ستاره‌های پرسرعت است که به دلیل فاصلهٔ زیاد آن با ما حدود ۸۰۰ سال طول می‌کشد تا از نظر ما این ستاره کمانی برابر با نیم درجه در آسمان طی کندو به این ترتیب اگر حساب کنیم حدود ۲۰۰۰۰ سال دیگر ستارهٔ سماک رامح به صورت فلکی سنبله می‌رسد.

ستارهٔ سماک رامح با چشم غیرمسلح به راحتی قابل مشاهده است ولی با دوربین دو چشمی به صورت یک ستارهٔ قرمز متمایل به نارنجی دیده می‌شود، قدر ظاهری این ستاره ۰۴/۰ ـ است. ستارهٔ نگهبان شمال در زبان عربی سماک رامح به معنی پای نیزه‌دار است و به زبان یونانی Arcturus به معنای نگهبان خرس نامیده می‌شود.