در مرز زندگی

این روزها که به پایان جشنواره رسیدیم، کمی با دقت و تأمل به بازی بازیگران تئاتر نگاه کنیم. آن وقت از گوشه چشمی دیگر بازی بازیگران خارجی را زیر نظر بگیریم، قیاس کنیم، حرکات و فرم …

این روزها که به پایان جشنواره رسیدیم، کمی با دقت و تأمل به بازی بازیگران تئاتر نگاه کنیم. آن وقت از گوشه چشمی دیگر بازی بازیگران خارجی را زیر نظر بگیریم، قیاس کنیم، حرکات و فرم را بسنجیم و خیلی ساده و جمع‌بندی شده نظری بدهیم. بازیگرانی که از تئاترهای خارجی آمده بودند، در بسیاری از موارد خوش درخشیدند. هیچ بحثی نیست مثلاً نمایش گروهی چک را به یاد آوریم؛ بازیگر فندک را زد و سرتا پای خودش را در آن موقعیت از داستان آتش زد، بازیگر دیگر آمد و از روی بدن شعله‌ور او بر شانه‌هایش ایستاد و سپس با حرکتی آکروباتیک و چرخشی ۹۰ درجه‌ای خود را وارونه ساخت. تصویرساز در حد بالاترین نقطه خود بود؛ اما این بازی مدرن یا شاید پست مدرن صرفاً بازی بود؟ تشخیص این‌که این فوت و فن بازیگری محض است یا بدلکاری دشوار به نظر می‌رسد؛ زیرا در تعاریف کلی بازیگری دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد.

سیستم بازیگری کلاسیک چیزی می‌گوید؛ سیستم بازیگری پساکلاسیک چیز دیگر. در نظم هیروگلیفی بازیگری نوین، بازیگر جزیی از صحنه و اکسسواری همچون دیگر اجزاء اشیا است؟ در بازیگری کلاسیک بازیگر روح دارد، جولان دارد و کل صحنه در سیطره اوست. اصلاً در سیستم کلاسیک پایان عصر کارگردانی و آغاز عصر بازیگر مطرح می‌شود؛ بازیگران ما اما بیشتر، بازی موقعیت محور داشتند، موقعیت از بازیگر کاراکتری خاص می‌ساخت؛ این‌که بازی او تا چه حدی در انظار جلوه‌گری کرده است، خود به مجالی وافی و کافی نیاز است. بازیگری در مرز نزدیکی با زندگی قرار دارد. قرار نیست باز دوباره حرف آن تئوریسین بازیگری را دوباره تکرار کنیم؛ این‌که بگوییم؛ بازیگر عین زندگی روی صحنه باید پیاده شود؛ اما در قرائتی متأثر آن می‌توانیم بازیگری را در مرز زندگی بدانیم، اگر خود زندگی نیست، جزو رؤیاهای زندگی است. حداقل در قلمرو، خواب اتفاق می‌افتد، در قلمرو ایده‌های بشر به وقوع می‌پیوندد و هزاران موردی که امروز هم جزو ادبیات بشر است و هم جزئی لاینفک از زندگی که بشر ناگزیر از آن است. انصافاً در این راه هم بازیگران ما نه تنها کمتر از بازیگران تئاترهای خارجی ظاهر نشدند، بلکه در مواردی یک سر و گردن بالاتر از آنها بودند؛ جشنواره

بیست و هشتم بازی‌های خوب و قابل اشاره‌ای داشت که اگر بخواهیم به تک‌تک آنها بپردازیم، هر کدام سوژه یک یادداشت است.