تاریخ پر ماجرای مسجدالاقصی

مسجدالاقصی تا به امروز دورانی سخت و پرخطر را پشت سر گذاشته و از این پس نیز چنین خواهد بود, اما در این بین رسالتی برعهده مسلمانان است و آن واكنشی متحد و محكم به شیطنت هایی است كه سران رژیم اسرائیل هر ازگاه صورت می دهند

نظامیان رژیم صهیونیستی روز هفدهم بهمن ماه گذشته كار تخریب اماكن نزدیك به دیواره غربی مسجدالاقصی، موسوم به «باب المغاربه» را آغاز كردند. این هتاكی صهیونیست ها هرچند واكنش های مردمی و نهادهای مستقل منطقه را در پی داشت، ولی واكنش دولت های اسلامی چندان قابل قبول نبود. همین مسئله احتمالا باعث می شود كار تخریب مسجدالاقصی توسط اشغالگران ادامه یابد. برای اینكه دریابیم، توطئه علیه بنای مسجدالاقصی، یك امر ریشه دار و تاریخی در میان صهیونیست ها است، این مطلب را از نظر می گذرانیم.

مسجدالاقصی در جنوب حرم شریف واقع شده است. خلیفه «عبدالملك بن مروان اموی» شروع به ساختن این بنا نمود و فرزند وی ولید در سال ۷۰۵ م آن را به پایان برد؛ حرم شریف این مكان مقدس شامل مسجدالاقصی، مسجد صخره با گنبد طلایی آن و صحن ها و ساختمان های پیرامون آن است كه جمعاً به مساحت ۱۴ هكتار بر فراز كوه «موریا» قرار دارد و ۱۴ دروازه از جمله درهای اسباط، حطه، شرف الانبیا، ناظر، نو، قطانین، مطهره، سلسله، مغاربه(مغربیان) و دروازه طلایی، اتاق های متعدد، ۸ چاه در صحن صخره و ۱۷ چاه در حیاط مسجد الاقصی و جمعاً ۴ گلدسته از جمله آثار این بخش است.

طول این بنا به ۸۰ متر و عرض آن به ۵۵ متر می رسد و اكنون به ۵۳ ستون مرمری و ۴۹ ستون مربع شكل استوار است. درهای مسجد در زمان اموی ها از طلا و نقره پوشیده شده بود، اما به فرمان «ابوجعفر منصور» صفحات طلا و نقره را كندند و به دینار تبدیل نمودند و به مصرف مسجد رساندند؛ در اوایل قرن پانزدهم برخی از قسمت های مسجد مورد مرمت قرار گرفت و گنبد و ابواب شمالی آن ساخته شد.

زمانی كه صلیبی ها بیت المقدس را اشغال كردند، بخشی از مسجد را به كلیسا و بخش دیگر را به محل سكونت سواره نظام و انبار ذخایر خود تبدیل نمودند، ولی هنگامی كه «صلاح الدین ایوبی» بیت المقدس را از آنان بازپس گرفت؛ به اصلاح و مرمت مسجد امر كرد و محراب آن را بازسازی نمود، گنبد آن را معرق كاری كرد و منبری زینت یافته با عاج و آبنوس از حلب آورد و در سمت راست محراب قرار داد. این منبر تا زمان آتش سوزی مسجد توسط یهودیان صهیونیست در تاریخ ۲۱/۸/۱۹۶۹ باقی بود.

پادشاهان «بنی ایوب» و «ممالیك» و سلاطین «بنی عثمان» نسبت به مسجد عنایت و توجه داشتند و رواق ها در آن ساختند. سقف آن را تعمیر كردند و با كاشی معرق و مرمر زینت بخشیدند. دیوارها را تعمیر كردند و كف آن را با قالی های ایرانی پوشاندند.

در سال ۱۹۲۷ م. ضایعاتی به مسجد وارد آمد؛ لذا شورای اعلای اسلامی به منظور تعمیر و بازسازی مسجد، از كشورهای عربی و اسلامی استمداد جست. بزرگترین و مهمترین مرحله این عمران، برداشتن ستون های قدیمی بود كه گنبد بر آنها استوار بود و به جای آنها شصت ستون جدید كه پی آنها از بتن مسلح بود، قرار داده شد.

پس از آن بر اثر زلزله، به برخی از رواق ها و اجزای مسجد صدمه وارد شد كه مجلس اسلامی با استفاده از اموال اوقاف، به مرمت آن پرداخت. رواق شرقی را منهدم و از نو بنا نمود. رواق میانی را نیز بازسازی كرد و ستون های مورد نیاز را از ایتالیا آورد. زیر مسجدالاقصی دهلیزی وسیع وجود دارد كه به اقصای قدیم موسوم است و آن عبارت است از سلسله ای از طاق ها كه بر ستون های محكم و قطور استوار شده است.

● قبله اول و بازخوانی حوادث تاریخی

در تاریخ ۲۱/۸/۱۹۶۹ رژیم صهیونیستی اعلام كرد یك فرد دیوانه بنام «دنیس مایكل روهان» مسجد الاقصی را به آتش كشید. گرچه اسراییلی ها اعلام داشتند كه این فرد استرالیایی یك مسیحی دیوانه بود، اما برخی منابع معتبر نیز بر این عقیده هستند كه وی یك یهودی توریست بود و از لحاظ سلامت عقلی نیز هیچ مشكلی نداشت.

همچنین آثار حریق دلالت بر آن دارد كه اشخاص دیگری روهان را در آتش زدن این مسجد از خارج آن و از یكی از پنجره های مشرف به باب المغاربه (كه اسراییلی ها آن را منهدم كردند) هدایت و كمك كردند. در این آتش سوزی، منبر مسجدالاقصی تخریب شد. منبری كه توسط نورالدین زنگی سفارش ساخت داده شده بود و بعد از جنگ های صلیبی و فتح بیت المقدس در سال ۱۱۸۷، توسط «صلاح الدین ایوبی» از حلب به بیت المقدس آورده شده بود.

بخش به آتش كشیده شده مسجد الاقصی ۱۵۰۰ مترمربع از ۴۴۰۰ مترمربع مساحت كلی مسجد را دربرمی گرفت. در آتش سوزی، منبر «صلاح الدین ایوبی»، مسجد عمر، محراب «زكریا»، مقام الاربعین، سه رواق ممتد از جنوب به شمال با ستون ها و ایوان ها و تزیینات سقفی بر سطح مسجد فرو ریخت. دو ستون اصلی كه گنبد روی آن استوار بود و اجزایی از گنبد داخلی كه مزین بود، محراب و دیوارهای جنوبی، پوشش مرمری و ۴۸ پنجره گچی، شیشه های رنگی و فرش ها، سوره اسراء كه با كاشی های معرق و تذهیب شده نوشته شده بود از بالای محراب به سوی شرق امتداد داشت و بسیاری از تزیینات و آیات قرآنی طی این آتش سوزی از بین رفت.

البته تلاش برای تخریب این مسجد به همین جا ختم نشد و چند بار دیگر نیز تلاش های متعددی در این راستا صورت گرفت، از جمله:

- در ۷ ژوئن ۱۹۶۷ نیروهای اشغالگر كلیدهای درب غربی باب المغاربه را توقیف كردند و سپس این نیروها به سرعت، شهر را بعد از فرار اردنی ها تصرف كردند.

- در ۱۶ نوامبر ۱۹۶۹ نیروهای اشغالگر «كنج فخریه» در جنوب غربی حرم الشریف را اشغال كردند.

- در ۱۴ آگوست ۱۹۷۰ گروه «گرشان شالوم» یك گروه افراطی كه قصد داشتند مسجد را تخریب و به جای آن معبد سلیمان را بنا كنند، به زور وارد محوطه حرم شدند، كه طی یك درگیری، ده ها نمازگزار فلسطینی مجروح شدند.

-۲۸ ژانویه ۱۹۷۶ برای اولین بار دادگاه اسراییل این مسئله را كه نمازگزاردن در مسجدالاقصی حق یهودیان است، تایید كرد.

-۱۱ نوامبر ۱۹۷۹ پلیس اسراییل به سوی نمازگزاران در مسجدالاقصی آتش گشود و ده ها تن از آنان مجروح شدند.

- ۱۹ آوریل ۱۹۸۰ اولین كنفرانس علنی (نیمه مخفی) یك گروه از خاخام های یهود و بزرگان یهود در قدس اشغالی برای پیدا كردن راه هایی به منظور آزادی معبد كوهستان از دست مسلمانان تشكیل و در آن بر سیطره بر مسجد الاقصی فراخوان شد و در همین روز سازمان امنای هیكل كه یك سازمان تندرو یهودی است، به حریم مسجدالاقصی یورش برد.

-۲۰اكتبر ۱۹۸۰ سازمان «كرن هاربیت» كه یك سازمان تندروی یهودی است، با هدف آماده سازی وسایل ویرانی مسجدالاقصی و برپایی معبد سوم برروی آثار برجای مانده قبلی، تاسیس شد. این سازمان شاخه هایی هم در آمریكا دارد و مقام های اسرائیلی و اعضای كنست اجازه حمله به مسجدالاقصی را دادند و به دانشجویان دانشگاه های فلسطینی كه در مقابل آنها مقاومت كردند، یورش بردند، به طوری كه ده ها تن از آنها در پی حمله پلیس، كشته شدند.

-در ۲۸آگوست ۱۹۸۰ اشغالگران تونلی را در زیر مسجدالاقصی حفر كردند.

-در ۰۳مارس ۲۸۹۱ نامه های متعددی به مقام های اوقاف اسلامی ارسال و از آنها خواسته شد تا معبد كوهستان را ترك كنند و اخطار داده شد كه در غیر این صورت، نتایج وخیمی به خاطر اشغال معبد، برای آنها به وجود خواهد آمد. این نامه ها به زبان عبری، انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی و لهستانی نوشته شده بودند.

-در ۱۱ آوریل ۲۸۹۱ یك سرباز اسرائیلی به نام «آلن گودمن» با تفنگ M۶۱ به نمازگزاران شلیك و ۶۰ فلسطینی را كشته و مجروح كرد.

-سال ۲۸۹۱ شاهد یك سلسله تجاوزات مكرر صهیونیست ها به حریم قدس شریف بوده است. در یازدهم آوریل، افراد یك گروه یهودی از پیروان سازمان های افراطی یهودی «جنبش امنای جبل البیت» و «جنبش (غیرقانونی و تروریستی) كاخ» به رهبری خاخام مئیر كاهانا تلاش كردند به داخل مسجدالاقصی یورش ببرند. بعدها روشن شد كه این تلاش، پوششی بوده است برای یك تهاجم مسلحانه به «قبه الصخره». این حمله توسط یكی از سربازان صهیونیست به نام «ایلین گوتمن» انجام شد و بر اثر آن، دو تن از نگهبانان مسجد به شهادت رسیدند و آسیب های فراوانی به قبه الصخره و ستون ها و دیوارهای داخلی و خارجی مسجد وارد آمد.

پیش از این تهاجم مسلحانه، سازمان تروریستی هاگانا، چند نامه تهدیدآمیز برای اعضا شورای اوقاف قدس ارسال داشت كه در آنها گفته شده بود اگر یهودیان از ورود به داخل مسجد همچنان منع شوند، اعضای شورا به قتل خواهند رسید و مسجدالاقصی به آتش كشیده خواهد شد.

این یورش مسلحانه به مسجدالاقصی، واكنش شدید و خشمگینانه در قدس و سایر شهرهای كرانه غربی را برانگیخت و طی قیامی گسترده، ۹تن از فلسطینیان شهید و ۱۳۶ نفر دیگر مجروح شدند. با وجود واكنش های شدید مسلمانان نسبت به تهاجم مسلحانه علیه مسجدالاقصی، تلاش های یهودیان افراطی برای ورود به داخل مسجد تكرار شد و در ششم ژوئیه یك گروه از اعضای «جنبش امنای جبل البیت» كه تقریبا ۷۰ تن بودند، به بهانه برگزاری یك اجتماع همبستگی با ارتش اسرائیل، كه مشغول جنگ در لبنان بود و به منظور نیایش و طلب پیروزی برای این ارتش، قصد ورود به داخل مسجدالاقصی را داشتند كه شهروندان فلسطینی و نگهبانان مسجد با آنها درگیر شده و از ورودشان به صحن های خارجی مسجدالاقصی جلوگیری كردند.

ساعت سه سحرگاه ۲۸ژوئیه همین سال، ۴۷ مسلح یهودی عضو یك جنبش مذهبی به نام «یشیفه تو راه هكوهانیم» به رهبری خاخام «گرشون سلمون» به فرمان معاون وزیر دفاع در امور اسكان، چند خانه عربی جنب حرم شریف از ناحیه غربی را كه متعلق به اوقاف اسلامی بود، اشغال كردند و یك سری اثاثیه و تعدادی میز و مقداری اسلحه به داخل آن خانه ها انتقال دادند و كنار پنجره ها و روی پشت بام های مشرف به مسجدالاقصی، مستقر شدند.

هیئت اسلامی به منظور حمایت از مسجدالاقصی، پیامی خطاب به مسلمانان قدس منتشر كرد كه بلافاصله صدها شهروند عرب فلسطینی در صحن های مسجدالاقصی حاضر شدند و سعی كردند یهودیان مسلح را كه خانه های مذكور را اشغال كرده بودند، از آنجا بیرون كنند. در عین حال، شهردار قدس اعلام اعتصاب همه جانبه كرد كه در نتیجه آن، فضای هولناكی از تشنج بر شهر حاكم شد در اینجا بود كه پلیس صهیونیستی مجبور شد یهودیان مسلح را از این خانه ها بیرون كند.

-در سال های ۱۹۸۲ و ۱۹۸۷ توسط ارتش اسرائیل مراسمی نظامی در آنجا برگزار و با مقاومت فلسطینیان رو به رو شد و ۲۰نفر از آنها شهید شدند.

-در ۲۶مارس ۱۹۸۳ ورودی اصلی بخش وقفی بیت المقدس به خاطر حفاری های اسرائیل تخریب شد.

-در ۲۱آگوست ۱۹۸۵ پلیس اسرائیل به یهودیان افراطی اجازه داد در محوطه حرم به عبادت بپردازند.

-در ۴آگوست ۱۹۸۶ یك گروه از حاخام ها قانونی نهایی را صادر كردند كه به یهودیان اجازه می داد در حرم شریف به عبادت بپردازند و درخواست كردند كه در آنجا یك كمیته ایجاد كنند.

-در ۱۲می ۱۹۸۸ سربازان اسرائیلی به سوی تظاهرات مسالمت آمیز مسلمانان در حرم الشریف آتش گشودند و حدود یك صد نفر از فلسطینیان را كشتند.

-۸اكتبر ۱۹۹۰ پلیس اسرائیل در حمله به نمازگزاران فلسطینی در مسجدالاقصی، ۲۲نفر از آنها را شهید و ده ها تن دیگر را مجروح كرد. این كشتار در واقع، انتفاضه اول را شعله ور كرد.

-در ۸آگوست ۱۹۹۰ مقام های اسرائیل در مسجدالاقصی به قتل عام ۲۲نمازگزار و مجروح ساختن بیش از ۲۰۰ نفر دست زدند.

-در ۲۵ژوئیه ۱۹۹۵ یك دادگاه عالی اسرائیل قانونی را تصویب كرد كه به یهودیان اجازه می داد در معبد كوهستان (مسجدالاقصی) عبادت كنند.

-۲۴ژوئن ۱۹۹۶ دولت اسرائیل به ریاست «بنیامین نتانیاهو» و «ایهود اولمرت» شهردار وقت بیت المقدس، طرح هایی را برای حفر كانال هایی در بخش قدیم نزدیك به مسجد اعلام كرد كه واكنش فلسطینی ها به این مسئله بسیار قوی بود و درگیری هایی را در كرانه باختری، نوار غزه و قدس در پی داشت كه ۱۸نظامی اسرائیلی و بیش از ۷۰فلسطینی كشته شدند.

-در سال ۱۹۹۶ نتانیاهو اجازه حفر تونل داد و در جریان اعتراض فلسطینیان، ۷۵ نفر كشته شدند.

-در سال ۱۹۹۷ دواسرائیلی به قصد انداختن سر خوك به داخل صحن مسجد بازداشت شدند، آنها اعلام كردند كه در آئین یهود، خوك نجس نیست.

-در ۹ژوئن ۱۹۹۷ از برگزاری نمازجمعه ممانعت به عمل آمد. این اتفاق اولین باری بود كه از زمان جنگ های صلیبی از ۱۱۸۷ میلادی تاكنون رخ داد.

۲۹سپتامبر ۲۰۰۰ «آریل شارون» رئیس مخالفان راست گرا وارد مسجدالاقصی شد و فلسطینی ها سعی كردند مانع شوند؛ پلیس اسرائیل ۱۶فلسطینی را شهید و ده ها تن را مجروح كرد، كه آغازگر انتفاضه دوم شد.

-۵فوریه سال ۲۰۰۷ اسرائیل اقدام به حفر مسجدالاقصی و از بین بردن باب المغاربه در نزدیكی دیوار براق كرد.

رسالت بشری و اسلامی

اقدام اخیر صهیونیست ها علیه قبله اول مسلمین، نه اولین شیطنت سردمداران تل آویو بوده و نه آخرین آن خواهد بود.

مسجدالاقصی تا به امروز دورانی سخت و پرخطر را پشت سر گذاشته و از این پس نیز چنین خواهد بود، اما در این بین رسالتی برعهده مسلمانان است و آن واكنشی متحد و محكم به شیطنت هایی است كه سران رژیم اسرائیل هر ازگاه صورت می دهند.

گرچه اسرائیل بر آن است كه تا به انحاء گوناگون واكنش مسلمانان جهان را در رابطه با این مسجد بسنجد، اما انتخاب زمان برای آغاز این اقدامات تحریك آمیز، آن هم همزمان با نشست فلسطینیان در مكه، بیانگر هدفی كلان در كابینه اسرائیل پس از مشكلات داخلی و ضایعات سیاسی ناشی از جنگ لبنان است.گرچه اسرائیل در سال های گذشته تلاش می كرد تخریب این بنای اسلامی و بشری را به افراد و گروه های تند نسبت دهد، اما این اقدام آن هم از سوی هیئت حاكمه حكایت از آن دارد كه تخریب بنای اسلامی یك استراتژی قانونمند از سوی سران صهیونیسم است.