فیلم و فیلم نامه نویسی در ایران

ما فیلم نامه نویس خلاق و مدرن نداریم و تنها به معزلات اجتماعی فکر می کنیم و پا را فراتر نمی نهیم و حتی در تصویر برداری فیلم ها و سریال ها, فقط به سبک ایستایی اکتفا می کنیم و از پویایی و تحرک دوربین برای جذابیت فیلم استفاده نمی کنیم

صرف نظر از نوع پوشش و لباس آن زمان، به نظر می رسد که برترین فیلم ها و فیلم نامه نویسی ها، از نظر محتوا و جذابیت و هیجان برای دیدن، متعلق به دوران قبل و حین انقلاب باشد. هر چند که از انقلاب به بعد ما شاهد برخی سریال ها و فیلم های سینمایی بودیم و هستیم که تماشاگر زیادی داشته اند، اما مدتی است که از رونق این هنر کاسته شده است. وزارت فرهنگ و ارشاد و صدا و سیما، برای ارتقای این هنر، تلاش نموده تا فیلم های خوب غربی و شرقی و آسیایی را به نمایش بگذارد، تا شاید نویسندگان با دیدن این فیلمها، تحولی در نوع نگرش به فیلم در ایران داشته باشند. اما متأسفانه عواملی سبب شده اند تا نتوان به آن اوجی که مد نظر بوده است، در عرصه فیلم و فیلم نامه نویسی در ایران رسید. شاید یکی از برترین دلایل این معزل، ورود شدید سیاست به عرصه هنر و دخالت شدید سیاست در عرصه هنر باشد. چرا که وقتی سیاست(سیاستی که در افراط و تفریط باشد) وارد جایی می شود، اوضاع از کنترل عادی خارج می شود و وضع نابسامانی می گیرد.

دلایل بی شماری برای این مورد وجود دارد که به برخی از این دلایل اشاره می شود :

۱- نبودن بودجه کافی برای ساخت برخی فیلم ها :

خیلی ها هستند که فیلم نامه های ترسناک، علمی و تخیلی، اکشن و رزمی و ... نوشته اند و در بایگانی های وزارت ارشاد و صدا و سیما در حال گرد و خاک خوردن هستند و دلیل آن هم به خاطر نبودن بودجه کافی برای ساخت این فیلم هاست. اما نباید فیلم های کلیشه ای را فراموش کنیم که بودجه های کلانی برای آنها درنظر می گیرند و ساخته می شوند و بعد از تماشا، مخاطب آنچنانی ندارند. در صورتی که می توان با کمک بودجه انها شاید چند فیلم از فیلم نامه هایی که در حال گرد و خاک خوردن هستند، را ساخت و شاهد آن باشیم که تماشاگر و مخاطب بسیار فراوانی خواهند داشت.

۲- عدم مغایرت برخی فیلم ها با فرهنگ و مذهب ما :

از هر چه بگذریم، از فرهنگ و مذهب نمی توان گذشت. یکی از دلایل دیگر اینکه فیلم ها و سریال های ما شاید دارای افت مخاطب هستند، همین باشد که هر نکته ای را مغایر با فرهنگ و مذهب باشد، از آنها حذف می کنند. مثلاً یک فیلم ترسناک، یا تخیلی، یا اکشن و رزمی و یا خون ریزانه، مغایر با فرهنگ و مذهب ماست و این قبیل خشونت ها قابل ساخت برای ما نیستند، چرا که به قولاً در جامعه تأثیر منفی می گذارند. در صورتی که در فیلم ها و سریال های خارجی که دوبله شده اند و نشان می دهند، کلی از این مغایرت ها وجود دارد.

۳- نداشتن نویسنده های خلاق و مدرن :

نویسنده های ما آموخته اند که فقط و فقط به معزلات اجتماعی، فرهنگی و هنری و سیاسی و ... بپردازند و از این پا را فراتر نمی گذارند و تمایلی به خلق تخیل های فیلم های علمی و تخیلی و اکشن و رزمی و ماورائی ندارند و خود را در حصاری محدود کرده اند که جز اجتماع و معزلات تکراری ان چیزی نمی بینند. در یک کلام می توان گفت نویسنده های ما خلاق و مدرن نیستند و جهانی فکر نمی کنند و حتی حاضر به ساخت فیلم های جوابگو نیستند. منظور از فیلم های جوابگو، فیلم هایی هستند که در مقابل فیلم های دیگر کشورها که علیه مسلمانان می سازند، ساخته می شوند.

۴- عدم تسلط کامل در زمینه تصویر برداری :

در تمام فیلم های ایرانی که ساخته می شوند، اگر دقت کافی کنید، می بینید که تمام سکانسها به صورت ایستایی ضبط شده اند و دوربین جایش ثابت است و هیچ حرکت و تکاپویی ندارد. در صورتی که وقتی به فیلم های خارجی نگاه می کنید، متوجه می شوید دوربین در همه حال مانند بازیگران در حال تکاپو است. اگر بازیگری در حرکت است، دوربین در زوایای مختلف در حال حرکت است. اگر بازیگر از ارتفاع سقوط میکند، دوربین هم از زوایای مختلف با او سقوط می کند. شاید اگر در همین فیلم هایی که ساخته می شوند، همین یک نکته رعایت شود، تماشاگر از کیفیت فیلم لذتی را ببرید که سایرین را وادار به تماشای آن کنند.

۵- عدم بها دادن به استعدادها و پرورش آنها :

در بین اقشار مختلف جامعه، استعدادهایی وجود دارند که شاید برترین فیلم نامه نویسان جهان شوند، اما متأسفانه به آنها بها داده نمی شود و همه چیز را در مدرک و پول و پارتی و زیبایی می بینند. اگر به این استعدادها بها داده شود واز انها حمایت شو(نه سوء استفاده بازاری) بدون شک حوزه فیلم و فیلم نامه نویسی در ایران شکوفا می شود.

مشکلی بزرگی که هست، این است که هرگز کسی حاضر نیست چیزی به کسی بیاموزد. یعنی رسم استاد شاگردی از بین رفته و اطلاعات در جایی می ماند که آخرش در خاک دفن می شوند.

۶- بها ندادن به ارزش ثبت ایده و فیلم نامه :

چیزی که مورد گله و گلایه هست، این است که هیچ اعتباری برای ثبت ایده و فیلم نامه، وجود ندارد. منظور این است که وقتی شخص ایده یا فیلم نامه ای را ثبت می کند، در این اعتباری نیست چرا که ممکن است بعداً شخصی این ایده و فیلم نامه را به صورت حرفه ای ویرایش کند و به دلیل برخی پارتی بازی ها و پولداشتنها، از آن خودش کند.

سید احسان راستگو سوق