چهارشنبه, ۲۶ دی, ۱۴۰۳ / 15 January, 2025
از آرایش تا عفونت چشم ها
روزها فروش لوازم آرایش غیراستاندارد و غیربهداشتی به امری عادی تبدیل شده و متقلبان این محصولات به قدری حرفهای عمل میکنند که تشخیص محصولات اصل از تقلبی دشوار است...
در بسیاری از مواقع، مشکل به همین جا ختم نمیشود و استفاده مشترک از لوازم آرایش نیز بار میکروبی این محصولات را افزایش میدهد و موجب بروز عوارض چشمی، پوستی و حتی گوارشی میشود. این عارضه در آرایشگاههای زنانه، ناشایع نیست؛ بهطوریکه برای آرایش صدها مشتری از یک وسیله آرایش استفاده میشود و به این ترتیب، انواع میکروبها از فردی به فرد دیگر انتقال مییابد. خانم پریناز اسفندی از جمله افرادی است که درست یک هفته بعد از مراسم جشن ازدواجش دچار تاری دید، تورم و قرمزی شدید چشم شد و پزشک معالجش تشخیص داد که استفاده از لوازم آرایشی آلوده، علت اصلی عفونت شدید چشمش بوده است. به همین بهانه به سراغ خانم اسفندی رفتهایم و علاوه بر گفتوگو با ایشان، نظر متخصصان «سلامت» را نیز درباره این مشکل چشمی جویا شدهایم.
پریناز اسفندی که یک هفته بعد از مراسم ازدواجش دچار عفونت شدید چشم شده، میگوید:
دور لـوازم آرایـش مـشـتـرک خـط بـکـشـیـد
▪ خانم اسفندی! چرا بعد از جشن عروسیتان دچار عفونت چشمی شدید؟
ـ همه چیز، یک روز بعد از برگزاری مراسم ازدواج من و همسرم آغاز شد. صبح که از خواب بیدار شدم، احساس کردم پلکهایم متورم است و قادر به باز کردن چشمانم نیستم. البته حدس میزدم این تورم به دلیل استفاده از چسب مژه مصنوعی باشد؛ چون چند وقت پیش هم بعد از استفاده از مژه مصنوعی دچار تورم و خارش پلک شدم و با چند روز استفاده از قطره استریل چشمی، مشکلم برطرف شد. دو، سه روزی از قطره استریل چشمی استفاده کردم اما شرایطم هر روز بدتر میشد.
▪ چرا؟ بیشتر توضیح میدهید؟
ـ بله؛ روزبهروز تورم پلکهایم بیشتر میشد؛ تا جایی که بعد از یک هفته دچار تاری دید شدم و چشمهایم قرمز و ملتهب شده بود و به دلیل خارش چشم اصلا نمیتوانستم لحظهای بخوابم. به چشمپزشک مراجعه کردم و نظر پزشک معالجم این بود که برای از بین بردن عفونت باید از قطره استریل چشمی استفاده کنم. بعد از گذشت یک هفته، چشمهایم به نور هم حساس شدند و با تابش کوچکترین نوری دچار چشمدرد شدید میشدم. داروها نیز اثری نداشتند و مجبور شدم به چشمپزشک دیگری مراجعه و درمان جدیدی را آغاز کنم.
▪ و تشخیص این چشمپزشک جدید چه بود؟
ـ اینکه دچار حساسیت پلک شدهام؛ حساسیتی که در اثر برخورد مستقیم با یک ماده آلرژیزای خاص ایجاد میشود و این ماده آلرژیزا همان لوازم آرایش آلودهای بود که برای جشن عروسی از آنها استفاده کرده بودم.
▪ روند درمانتان چگونه آغاز شد؟
ـ روزانه به مدت یک ماه از یک پماد چشمی و قطره استریل استفاده میکردم و روزی ۳ بار چشمهایم را با شامپو بچه میشستم. در عین حال، هر روز آنتیبیوتیک میزدم و این روند حدود ۶ هفته ادامه داشت. کمکم تورم چشمهایم از بین رفت اما پلکهایم هنوز ملتهب بود؛ به نور حساسیت داشتم و روزی چند بار دچار چشمدرد شدید میشدم. بالاخره هم به کمک یک عمل جراحی، غدههای کوچک چربی را که زیر پلکهای هر ۲ چشمم تجمع پیدا کرده بودند، برداشتم و حدود ۲ ماه طول کشید تا بهطور کامل درمان شوم.
▪ حتما از آن زمان به بعد، خیلی بیشتر مراقب سلامت چشمهایتان هستید؛ اینطور نیست؟
ـ من از کودکی، چشمهای حساسی داشتم و در فصل گردهافشانی گلها دچار آلرژیهای چشمی میشدم. به همین دلیل همیشه بیشتر از افراد معمولی مراقب چشمهایم بودم و سعی میکردم از لوازم آرایش استاندارد و مرغوب استفاده کنم. با این حال، بعد از آن اتفاق، خیلی بیشتر به فکر سلامت چشمهایم هستم، هر شب آنها را با شامپو بچه شستوشو میدهم و هرگز از لوازم آرایش غیراستاندارد استفاده نمیکنم. حتی هنگام مراجعه به آرایشگاه هم لوازم آرایش خودم را همراه میبرم و از آرایشگرم میخواهم فقط از همانها برای آرایش صورت و به ویژه چشمهایم استفاده کند؛ چون بازگشت به آن روزها و تحمل آن چشمدردهای شدید برایم غیرقابلتحمل است.
● نگاه اول
نظر دکتر محمد حسین افتخاری
جراح و متخصص چشم، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
آلـرژیهـای چـشـمـی در جـوانـان شـایـعتـر اسـت
حساسیت چشمی از شایعترین علتهای مراجعه بیماران به چشمپزشکان است و به طور متوسط، از هر ۱۰ تا ۱۵ نفر، یک نفر در طول عمرش دچار علایم این حساسیت میشود. از طرفی، علایم آلرژی چشمی در افراد مختلف، متفاوت است و طیف وسیعی از علایم، از سوزش و خارش خفیف تا علایم شدید و آزاردهنده و گاهی خطرناک را دربرمیگیرد و در این بین، لوازم آرایشی، نقشی اساسی در بروز آلرژی چشمی دارند. در اینباره با دکتر محمد حسین افتخاری، چشمپزشک، گفتوگو کردهایم تا ببینیم لوازم آرایش چرا و چگونه سلامت چشم را به خطر میاندازند.
▪ آقای دکتر! چرا چشم ما درگیر واکنشهای آلرژیک میشود؟
ـ چشم دریچهای به جهان خارج است. وقتی چشمها باز هستند، بافت ملتحمه در تماس مستقیم با مواد حساسیتزای موجود در هوا قرار میگیرد. ملتحمه بافت پوششی مخاطی قسمت جلوی کره چشم و سطح داخلی پلکها و یک سد دفاعی در برابر محیط خارج است. در ملتحمه، تعداد زیادی رگ، سلولهای ایمنی و مواد دفاعی وجود دارد که باعث حفاظت لایههای داخلیتر کره چشم در برابر عفونتها و عوامل بیگانه میشود. به علاوه، اشک چشم نیز دارای سلولها و عوامل ایمنی است و به دفاع در برابر عوامل خارجی کمک میکند بنابراین بسیاری از واکنشهای دفاعی جلوی کره چشم در سطح ملتحمه اتفاق میافتد. هرگاه کنترل طبیعی این واکنشهای دفاعی به هم بخورد یا واکنشهای دفاعی به جای عوامل بیگانه در برابر عوامل خودی اتفاق بیفتند، واکنشهای حساسیتی بهوجود میآیند.
▪ چه افرادی بیشتر درگیر حساسیت چشمی میشوند؟
ـ اصولا واکنشهای حساسیتی در افراد جوان (سن زیر ۳۰ سال) شایعتر است. به علاوه، احتمال بروز آلرژی در کسانی که سابقه حساسیت قبلی داشتهاند یا در خانواده آنها بیماریهای آلرژیک وجود دارد نیز بیشتر است.
▪ آلرژی چشمی با چه علامتهایی بروز میکند؟
ـ واسطه اصلی ایجاد علایم آلرژی، هیستامین است. ترشح هیستامین در ملتحمه باعث بروز خارش، سوزش و اشکریزش میشود. همچنین هیستامین با گشاد کردن رگها باعث میشود که چشم قرمز و پرخون به نظر برسد. این ماده موجب میشود مقداری مایع از رگها به داخل بافت ملتحمه و پلک نشت کند که در این حالت، تورم پلک ایجاد میشود. ممکن است پلکها آنقدر متورم شوند که فرد حتی نتواند چشمهایش را باز کند. از طرفی تجمع مایع در ملتحمه باعث میشود. ملتحمه ظاهری آبی پیدا کند. گاهی اوقات، این تجمع آنقدر زیاد میشود که ملتحمه از سطح چشم فاصله میگیرد و از داخل شکاف پلکی بیرون میزند و شبیه یک تاول بزرگ میشود. گاهی اوقات نیز بهخصوص وقتی قرنیه درگیر حساسیت شده باشد، حساسیت به نور بهوجود میآید.
▪ آلرژی چشمی معمولا هر ۲ چشم را درگیر میکند یا فقط یک چشم را مبتلا میکند؟
ـ در بیشتر موارد، هر ۲ چشم درگیر میشود اما گاهی نیز علایم حساسیت فقط در یک چشم بروز میکند؛ به خصوص وقتی که یک ذره حساسیتزا وارد یک چشم شود و فرد چشم مبتلا را بخاراند شدت علایم در آن چشم خیلی بیشتر از چشم مقابل خواهد شد. حتی ممکن است از یک چشم شروع شود و بعد از چند روز چشم دوم را نیز درگیر کند.
▪ حساسیتهای پلک نیز جزو آلرژیهای چشمی محسوب میشوند؟
ـ بله؛ حساسیتهای پلک معمولا نوعی واکنش حساسیتی به ویروسها هستند که در اثر برخورد مستقیم با یک ماده آلرژیزای خاص ایجاد میشوند. این عارضه معمولا در اثر تماس با مواد شوینده یا مواد آرایشی اتفاق میافتد و به همین دلیل در خانمها شایعتر است. علایم این نوع حساسیت معمولا ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از برخورد با ماده آلرژیزا اتفاق میافتد و معمولا پلکها دچار خارش شدید و قرمزی میشوند. ممکن است جوشهای ریز آبکی روی پلکها ایجاد شود. گاهی ملتحمه نیز قرمز میشود. درصورتی که فرد به طور مکرر با ماده آلرژیزا در تماس باشد پوست پلکها ضخیم میشود و حالت چرمی پیدا میکند.
▪ این مشکل چگونه درمان میشود؟
ـ بهترین درمان این عارضه، شناسایی ماده مولد حساسیت و پرهیز از آن است. در موارد حاد و شدید، استفاده از قطرهها و پمادهای چشمی ضدالتهاب استروییدی برای مدت چند روز میتواند به کنترل علایم کمک کند. درصورتی که عفونت میکروبی به ضایعه حساسیتی پلک اضافه شود، لازم است عفونت با داروهای آنتیبیوتیکی درمان شود. گاهی نیز مجبور به تخلیه چربی چشم هستیم که با یک جراحی کوچک صورت میگیرد.
▪ چه کار باید بکنیم تا دچار آلرژیهای چشمی ناشی از محصولات آرایشی نشویم؟
ـ عدم استفاده از مواد آرایشی مشترک، غیراستاندارد و لنزهای تزیینی نامرغوب، شستن مداوم چشمها و پاک کردن کامل آرایش چشم هنگام خواب و در صورت امکان، استفاده از لوازم آرایش گیاهی و فاقد مواد آلرژیزا از جمله این راهکارها هستند. از طرف دیگر نباید فراموش کرد که آلرژی یک زمینه مزمن است که ممکن است مکررا عود کند و با بروز کوچکترین علایم چشمی باید سریع به چشمپزشک مراجعه کرد؛ چرا که هر چه درمان زودتر آغاز شود، طول درمان کوتاهتر خواهد بود. در عین حال، تا زمان برطرف شدن تحریک چشم و بازگشت آن به حالت عادی باید از استفاده هرگونه لوازم آرایش چشمی خودداری کرد.
● نگاه دوم
ترکیبات آرایشیحساسیتزا را بشناسید
دکتر محمد علی نیلفروشزاده/ متخصص پوستومو، رییس مرکز تحقیقات پوست و سالک
استفاده از مواد آرایشی و محصولات مراقبتی پوست، بخشی از عادات روزانه بیشتر مردم است. بالغان بهطور متوسط حداقل ۷ محصول مراقبتی پوست را هر روز استفاده میکنند؛ عطرها، مرطوبکنندهها، ضدآفتابها، پاککنندههای پوست، محصولات مراقبت مو، دئودورانتها، ضدعرقها، محصولات آرایشی مو، محصولات آرایشی رنگی و محصولات آرایشی ناخن. بیشتر مردم مشکلات چندانی با این محصولات ندارند؛ اگرچه مشکلات میتواند بعد از اولین استفاده یا بعد از سالها مصرف رخ دهد. مردم معمولا میدانند کدام محصولات باعث بروز مشکل در آنها میشود اما عکسالعملهای کشنده و شدید ممکن است نیازمند مداخله یک متخصص پوست برای درمان باشد.
حتما از خود میپرسید رایجترین مشکلات ناشی از استفاده از محصولات آرایشی و محصولات مراقبتی پوست کدام مشکلاتاند؟ واقعیت این است که پوست سالم سد دفاعی عالی برای بیشتر موادی است که در مواد آرایشی یافت میشوند. اگر پوست خیلی خشک یا زخمی باشد شکاف (محل باز) این سد دفاعی را کمتر موثر میسازد. سوختگی، خارش و قرمزی ممکن است علایم ناشی از تخریب یک محصول باشد. مواد شوینده و صابونهای حمام، ضدعرقها، مواد آرایشی چشمی، مرطوبکنندهها، محلول فر دایمی مو و شامپوها بیشترین تخریبکنندههای پوستی هستند. حتی آب میتواند برای پوست خشک، مخرب باشد. عکسالعمل نسبت به محصولات مراقبتی پوست میتواند شامل مشکلات ساده باشد و این بستگی به شرایط پوست یا پاسخ ایمنی فرد دارد. درماتیت تماسی مخرب یک مشکل معمول است که بهدلیل استفاده از مواد آرایشی و محصولات مراقبتی پوست دیده میشود. بعضی مردم نسبت به یک ماده خاص یا مواد موثره یک محصول حساس هستند. آنها هر زمانی که در تماس با این ماده موثره قرار گیرند، واکنش نشان میدهند؛ اگرچه ممکن است چند روز طول بکشد تا علایم ظاهر شود؛ علایمی مانند قرمزی، تورم، خارش و تاولهای پوستی حاوی مایع.
● ترکیبات آرایشی حساسیتزا
عطرها، نگهدارندهها و ترکیباتی که معمولا در محصولات مراقبتی پوست و لوازم آرایشی یافت میشوند، رایجترین علل واکنشهای حساسیتی به مواد آرایشی هستند:
▪ عطرها: عطرها بیشتر از سایر ترکیبات باعث آلرژی میشوند. بیشتر از ۵ هزار نوع عطر مختلف در مواد آرایشی محصولات مراقبتی پوست استفاده میشود. امروزه عطرهایی با حساسیتزایی کمتر برای کمتر کردن این مشکل ایجاد شدهاند. برخی محصولات ممکن است واقعا حاوی عطر باشد ولی به وسیله بقیه مواد معطر شیمیایی از بین رفته باشد. یک محصول باید با عنوان (بدون ماده معطر) نشان داده شده باشد یا که نشان دهد هیچ چیزی برای ایجاد بوی خوب اضافه نشده است. بعضی حساسیتها به ماده معطر ممکن است زمانی رخ دهد که پوست در مجاورت نور خورشید قرار گیرد.
▪ نگهدارندهها: نگهدارندهها در مواد آرایشی و محصولات مراقبتی پوست، دومین دلیل رایج مشکلات پوستی هستند. نگهدارندهها از رشد قارچها و باکتریها که باعث عفونت پوستی میشوند جلوگیری میکند و محصولات را از اکسیژن و تخریبهای نوری محافظت میکند. مواد آرایشی حاوی آب باید دارای بعضی از انواع نگهدارندهها باشند. مصرفکنندگانی که به یک نوع ماده نگهدارنده واکنش نشان میدهند لزوما به بقیه حساسیت ندارند. مثالهایی از نگهدارندهها شامل پارابن، کوآترنیوم، ایمیدازولیدینیل، متیلکلروایزوتیازولینول است و بهتر است ترکیبات روی محصول لیست شود. ترکیبات رنگی آرایشی روی پوست صورت و لبها برای زیباسازی به کار میرود.
▪ مواد آرایشی صورت: مواد آرایشی صورت، برای رنگ کردن صورت به کار میروند. انتخاب مواد آرایشی صورت بسیار مهم است زیرا آنها در تماس مستقیم با پوست برای مدت طولانی است. به طور معمول مواد آرایشی صورت باید غیرحساسیتزا، ضدآکنه و ضدکومدون باشد که محصول را کمتر حساسیتزا کند. محصول نباید منافذ را بپوشاند و باعث آکنه شود. مواد آرایشی حاوی ضدآفتاب باعث جلوگیری از سرطان و چروک میشود.
▪ مواد آرایشی چشم: پلک، حساسترین قسمت پوست بدن است. مواد آرایشی چشم شامل سایه چشم، خط چشم و ریمل است. سایههای چشم، کمتر مخرب هستند . مواد آرایشی حاوی آب (محلول یا قابل شستوشو) راحتتر پاک میشوند. گاه شستوشو و مالش جدی چشم برای پاک کردن آرایش چشم لازم است که ممکن است مخرب باشد. اغلب مواد آلرژیزا و مخرب میتوانند با تماس چشم با انگشت به چشم وارد شوند. مواد آرایشی چشم نباید بین افراد مشترک باشد و بهتر است که هر ۳ یا ۴ ماه عوض شود زیرا امکان آلودگی باکتریایی وجود دارد.
▪ مواد آرایشی لب: مواد آرایشی لب شامل رژ لب و بوم لب هستند. آنها لبهای ترک خورده و خشک را مرطوب میکنند و از آفتاب محافظت میکنند. بعضی از رنگهای طولانی مدت روی لب باعث اگزمای تماسی میشوند. بزاق یکی از علل شایع اگزمای تحریکی است.
▪ مواد آرایشی مو: ظاهر مو میتواند به وسیله مواد آرایشی مو عوض شود. به وسیله تغییر رنگ از طریق رنگ مو یا شکل موها به وسیله فر دایم.
▪ رنگها: رنگ موهای موقت بعد از یک بار شامپو کردن شسته میشوند. رنگهای تدریجی مو تولید یک تغییر رنگ برای ۲ یا ۳ هفته میکنند. این رنگها معمولا باعث ایجاد مشکل نمیشوند. رنگ موهای نیمه دایمی که بعد از ۴ تا ۶ شستوشو و رنگهای دایمی که شسته نمیشود باعث حساسیت میشود. این محصولات بهتر است روی بخش کوچکی از پوست امتحان شود (پشت گوش یا داخل آرنج ۲۴ ساعت قبل از مصرف). رنگ موهای دایمی موها را روشنتر یا تیرهتر میکند. پرسولفات آمونیوم گاهی برای روشن کردن مو به کار برده میشود که میتواند باعث درماتیت تماسی شود. این ماده ممکن است باعث حساسیت ناگهانی مثل سرگیجه و سر درد هم شود.
▪ فر دایمی: فر دایمی موی صاف را مواج و فرفری میکند. یک محلول شیمیایی، پیوندهای شیمیایی را در موهای صاف میشکند و باعث ایجاد فر در مو میشود. این عمل میتواند مو را تخریب کند. موها نباید در معرض محلول بیش از هر ۳ ماه قرار گیرند. اگر مایع فر برای مدت طولانیتر روی مو بماند بسیار قویتر عمل میکند و موها را خشک و بیرنگ میکند و باعث شکنندگی مو میشود. تخریب پوست سر هم میتواند رخ دهد.
● نگاه سوم
کمتر آرایش کنید
دکتر فریده مهتیپور / متخصص پوست و مو
مصرف لوازم آرایشی بین خانمهای ایرانی از قدیمالایام رایج بوده و در حال حاضر نیز کشور ما یکی از بزرگترین مصرفکنندگان مواد آرایشی در جهان به شمار میرود. مصرف روزانه این مواد به ویژه بین جوانان و نوجوانان ایرانی بسیار رایج است ولی آرایشهای سنگین و گریمگونه، به ویژه در میهمانیها و عروسیها، جایگاه خاصی دارد؛ به نحوی که آرایش عروس در حال حاضر، بیشتر یک کار هنری و حرفهای محسوب میشود؛ در حالی که در اکثر کشورهای جهان چنین کارهایی مرسوم نیست یا حداقل در این حد و با این جدیت مطرح نمیشود. بسیاری از عروسهای جوان به دنبال اولین اپیلاسیون و بند انداختن، دچار آکنههایی میشوند که تا مدتها آنها را درگیر میکند؛ به ویژه اپیلاسیون و مومک انداختن بدن باعث ایجاد آکنههای شدیدی در ناحیه تنه و سرشانهها میشود که گاهی اوقات ضایعه یا لک حاصل از آنها تا مدتها احتیاج به درمان خواهد داشت. علاوه بر این، مصرف مواد آرایشی به ویژه کِرِمپودرهای سنگین و چندلایه میتواند باعث ایجاد یا تشدید آکنههای صورت، درماتیت سبوره، ایجاد حساسیتهای تماسی و آلرژیک در بدن شود و در مواردی نیز به دنبال مصرف مداوم و طولانیمدت، تعریق زیاد، بسته شدن منافذ پوستی و رویش قارچهای سطحی روی پوست صورت و گردن و تنه را به دنبال خواهد داشت.
هریک از این مواد آرایشی، با توجه به فرمولشان، از دهها ماده شیمیایی مختلف ساخته شدهاند و این مواد شیمیایی به تنهایی یا در ترکیب با یکدیگر ممکن است عامل ایجاد آسیب به لایههای محافظ و سدپوستی باشند و حساسیت پوستی خفیف تا شدید در نواحی مختلف پوست ایجاد کنند. بروز چنین واکنشهایی با صدمه به لایههای فوقانی پوست، زمینه را برای ایجاد انواع عفونتهای میکروبی و قارچی پوست فراهم میکند. نواحی اطراف چشم، شامل پلک فوقانی و تحتانی و لبه پلکها از نواحی شایعی است که به سرعت به این مواد واکنش نشان میدهد و علاوه بر قرمزی، تورم و خارش، فرد را دچار خشکی و پوستهریزی و تغییر رنگ بارز در ناحیه مزبور خواهدکرد. متاسفانه استفاده از لنزهای رنگی و تزیینی نیز بهویژه در آرایش عروس رایج شده است که میتواند باعث بروز انواع حساسیت و نیز عفونت داخل چشمی شود.
متاسفانه کنترل و درمان سریع و از بین بردن قطعی چنین واکنشهایی نیز تقریبا امکانپذیر نیست زیرا با مصرف مجدد مواد آرایشی ممکن است این واکنشها تکرار شوند. بهویژه خطچشم، ریمل و لاک ناخن از موادی هستند که بهطور شایع میتوانند واکنشهای حساسیتی بهوجود آورند. در ضمن، علاوه بر واکنشهای فوق، برخی از لوازم آرایشی بهویژه چنانچه فرد بعد از مصرف آنها در معرض تابش آفتاب قرار گیرد، باعث ایجاد لکهای پوستی میشوند. درواقع، عدم مصرف ضدآفتاب کافی از یک طرف و مصرف مواد آرایشی سنگین از طرف دیگر، امروزه از شایعترین عوامل ایجاد یا تشدید لکهای پوستی محسوب میشوند. آکنههای مقاوم به درمان، باز شدن بیش از حد منافذ و روزنههای پوستی همراه با شل شدن و چروکهای زودرس پوست، در افرادی که به طور روزانه و بیرویه از مواد آرایشی استفاده میکنند، رایج است.
متاسفانه با توجه به بازار فروش خوب مواد آرایشی در کشور ما، انواع تقلبی و غیراستاندارد این مواد در فروشگاهها بهطور رایج یافت میشود. لوازم و موادی که غیراستاندارد هستند یا با استانداردهای پایینی تولید شدهاند بهطور شایع باعث ایجاد واکنشهای حساسیتی و عفونی در پوست میشوند که بخشی از مراجعات روزانه ما به بیمارستانها و مطبهای پوستی به همین دلیل است. به بانوان عزیز توصیه میکنم اولا مصرف این مواد را به حداقل برسانند و تا جایی که مقدور است به صورت موردی (و نه به شکل مداوم و روزانه) از آنها استفاده کنند. در ضمن، استفاده از انواع شناختهشده و استاندارد، خرید از فروشگاههای معتبر یا داروخانهها و نیز مراجعه به سالنهای آرایشی-بهداشتی و شناختهشده جزو توصیههایی است که میتواند میزان عوارض ناشی از مصرف این مواد را به حداقل برساند.
پریسا اصولی
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست