غنی سازی اوقات فراغت با ورزش

باتوجه به تعطیلی مدارس و شروع تعطیلات تابستانی اكثریت قریب به اتفاق خانواده ها برای پرنمودن اوقات فراغت فرزندان خود به سراغ آموزشگاه ها, ورزشگاه ها و مكان هایی می گردند كه بتوانند ساعاتی از وقت آنان را پرنمایند

باتوجه به تعطیلی مدارس و شروع تعطیلات تابستانی اكثریت قریب به اتفاق خانواده ها برای پرنمودن اوقات فراغت فرزندان خود به سراغ آموزشگاه ها، ورزشگاه ها و مكان هایی می گردند كه بتوانند ساعاتی از وقت آنان را پرنمایند. اكثر این مكان ها باتوجه به تورم اقتصادی جامعه تقریباً به صورت خصوصی با شهریه های بالا از مشتریان خود پذیرایی می كنند كه با توجه به سطح درآمد جامعه كه در سطح متوسط قرار دارند، فقط تعداد محدودی می توانند از برنامه ها استفاده نمایند و اقشار متوسط جامعه باید از مدارس، مساجد، و اكثراً از زمین های خاكی جنوب شهر استفاده نمایند و حسرت زمین چمن های خوش آب و رنگ و سالن های شیك را بخورند.

یكی از مهمترین نعمت ها، نعمت تندرستی و سلامت است كه می تواند در موفقیت انسان عاملی مهم باشد.

یك جامعه، یك خانواده، تنها زمانی قادر خواهد بود كه راه ترقی و تكامل را طی كند كه متشكل از افرادی سالم، باارزش و پاك باشد. باتوجه به این مهم تربیت بدنی و ورزش به عنوان بخشی از نیاز ساختاری انسان بایستی موردتوجه همه افراد جامعه اعم از زن و مرد، كوچك و بزرگ باشد. تربیت بدنی یك پدیده انسانی و یك ابزار مؤثر برای پرورش جسم و روح و ارتقاء فرهنگ و تربیت و اخلاق است و می تواند زمینه ساز هویت ملی باشد.

نقش ورزش در پیشگیری از نارسایی های بدن، ورزش درمانی و برنامه ریزی و گسترش تربیت بدنی در سطوح مختلف زندگی عموم مردم باید موردتوجه قرارگیرد. نكته مهم این است كه همه افراد جامعه از كودكان و بزرگسالان باید یاد بگیرند كه تندرستی پدیده ای است كه عوامل مختلفی در حفظ و بقاء و یا ازبین بردن آن دخالت دارند و تربیت بدنی عامل بسیار مهم و ارزنده است كه می تواند به عنوان یك وسیله آموزش علمی و واقعی مفهوم و اعتقاد به تندرستی را در افراد ایجاد نماید. در آموزش و پرورش نیز نخستین هدف، رشد ابعاد گوناگون شخصیت فرد از جنبه های جسمانی، روانی و اجتماعی و معنوی است. ورزش و هدف تربیتی آن یادگیری مهارت های رفتاری را باعث می شود و با چنین تعبیری ورزش به عنوان یك وسیله كمك كننده عملی، پیوسته با تربیت همراه است، گرچه مربی ورزش است كه می تواند تصمیم بگیرد كه اولویت را به ورزش دهد و یا به تربیت؟ در یك تحلیل كلی باید گفت تربیت و ورزش در یك فرهنگ یا جامعه نمی تواند اجزای جدانشدنی از یكدیگر بوده باشند؛ چراكه به نظر می رسد هردو ارزش های والا و گاه متفاوت از یكدیگر را دارا باشند. تربیت بدنی دانشی است كه به رشد و تكامل و بكارگیری توانائی های بالقوه وحركتی و پاسخ های مربوط به آن و نیز تغییر و اصلاح رفتار فرد به نتیجه این پاسخ هاست، توجه دارد، بین ورزش و تربیت بدنی شاخه ای از تربیت موجود است از این رو باید پیوسته با اهداف درونی تعلیم و تربیت همساز و هماهنگ باشد. آینده كودكان و جوانان، زنان و مردان جامعه ما در گرو آموزش و پرورش افراد است. توسعه جوامع شهری و روی آوردن مردم از روستاها به شهرها به طور اتوماتیك باعث روگرداندن اززندگی طبیعی و روی آوردن به زندگی مكانیكی است، افزایش وسایل پیشرفته و مدرن با تمام مزایا و تسهیلاتش اثرات منفی زیادی روی بدن انسان نهاده و او را دچار فقر حركتی نموده است.

خوشبختانه اینك در كشور ما به ورزش بیش از پیش توجه می شود، ورزش كه روزی تنها وسیله قهرمان پروری برای عرضه اندام در عرصه های مسابقات جهانی بود، به وسیله ای برای پرورش و نگه داری قوای جسمانی و روانی تبدیل شده است، از این رو طبعاً تعداد كسانی كه به ورزش روی می آورند بسیار بیشتر شده است.

شكی نیست كه یكی از اقدامات اساسی كه باید انجام گیرد، فراهم آوردن مطالب خواندنی و آموزشی است تا مردم علاقمند دریابند كه ورزش به چه كار می آید و چه فوایدی را برایشان دربردارد. فعالیت های بدنی و ورزشی در شرایط كنونی در جوامع مختلف دنیا به صورت ضرورتی انكارناپذیر پذیرفته شده است، باتوجه به پیشرفت تكنولوژی و ایجاد عوامل گوناگون رفاهی و درنتیجه كمی تحرك و جنب و جوش نیاز به تخصیص ساعاتی از اوقات زندگی به حركات بدنی كاملاً محسوس و الزامی است.

محدودیت شرایط مكانی و تراكم بیش از حد جمعیت و عدم تناسب فضاهای حركتی با رشد جمعیت از عوامل محدودكننده فعالیت های بدنی می باشد، از سوی دیگر بروز مسائل جدید در روند زندگی و اختصاص زمان قابل توجهی از ساعات روزانه برای رفع این مسائل مجال پرداخت به امر ورزش را كاهش می دهد. درخصوص ورزش خانواده باید برنامه های متنوعی باتوجه به ناهماهنگی طبقات اجتماعی ازنظر وقت، طرز برداشت، میزان سواد، موفقیت شغلی، وضع اقتصادی و نوع تربیت و نظایر آن درنظر گرفته شود، چراكه این اقشار دارای نگرش های متفاوت هستند و نمی توان الگوی یكسانی برای همه درنظر گرفت، تهیه بولتن و نشریات برای تفهیم، تبیین برنامه های ورزشی، نحوه انجام حركات، تبلیغ ازطریق رسانه های گروهی به عنوان یك عامل تربیتی و بهداشتی، شناساندن ورزش های گوناگون به خانواده ها، ایجاد امكانات در پارك ها، محله ها، اماكن عمومی ورزشی به منظور توزیع عادلانه امكانات ورزشی مابین افراد جامعه امری ضروری است و مهم تر از همه فرهنگ ورزش باید در خانواده ها رسوخ پیدا كند.

یكی از بزرگ ترین و با اهمیت ترین بخش ها توجه به فعالیت های ورزشی است كه در برنامه های سازندگی هر جامعه باید موردتوجه قرار گیرد، دوران كودكی تا سنین جوانی است كه مقاطع قبل و بعد از دبستان، راهنمایی، دبیرستان و بالاخره دانشگاه را شامل می شود. پی ریزی و اساس فعالیت های ورزشی برای سنین بزرگسالی و شكوفایی تن و جان در همین سال ها شكل می گیرد. عدم توجه به سازندگی جسم و روان افراد دراین مرحله است كه به عدم شكوفایی اقتصادی و اجتماعی جوامع منجر می گردد، زیرا پایه های رشد مناسب برای افراد جامعه در همین سنین پی ریزی و پایه گزاری می شود.

● اوقات فراغت:

معنای لغوی فراغت: LEISUREبه معنای رهایی موقت از كار و اشتغال رسمی زندگی و انجام فعالیت هایی كه موردنظر و به دلخواه فرد باشند و كاركردهای اصلی را رفع خستگی، سرگرمی، تفریح، رشد و شكوفایی شخصیت انسان برشمرده اند. (زیور ورزش شماره ۲۸ خرداد ۸۳)

زمانی را شامل می شود كه فرد در آن مسئولیت خاصی از نظر اجتماعی و امرار معاش و مسائل خانوادگی را بردوش ندارد. باتوجه به این كه افراد امروزه با فقر حركتی ناشی از تكنیك و تمدن عصر حاضر مواجعه هستند و این نه تنها سبب ضعف های عضلانی و ارگانی شده، بلكه باعث نارسایی و اشكالات خاص روانی نیز می گردد، خالی بودن اوقات فراغت و یا عدم امكان دسترسی به امكانات و برنامه های سالم سبب گرایش های غیراصولی و غیراخلاقی در افراد گردد.

فراغت یك پدیده ذهنی و روانی است، حالتی برای روح است كه الزاماً به وقت اضافی ارتباط ندارد. (پاپیر- ۱۹۶۵)

فراغت سه كار عمده دارد: آرمیدن از خستگی، رشد آزاد به منظور جبران محدودیت های بدنی و ذهنی زندگی مدرن و تفریح كه از ملال زندگی بكاهد.(مك دانالد- ۱۹۶۰)

فراغت شامل فعالیت هایی جدا از اجبارهای شغلی، خانوادگی و اجتماعی است كه در آن فرد فقط به میل خود عمل می كند.(دو سازیه- ۱۹۶۷)

● نتیجه:

فراغت كار یا بیكاری نیست، بلكه یك تجربه با ارزش زندگی است. فراغت جدی ترین مشغله انسان است. (ارسطو) دكتر واعظ موسوی- ۱۳۸۳

▪ از فعالیت های اوقات فراغت می توان موارد زیر را نام برد:

بازی كردن و مسابقه دادن، راهپیمایی و دویدن، خواندن و نوشتن، استراحت كردن، نواختن موسیقی، نقاشی كردن پرداختن به فعالیت هایی كه مورد علاقه می باشد (كارهای دستی، خیاطی، كارهای هنری و...)، حركات موزون، دید و بازدید، تماشا كردن و گوش كردن، رفتن به تئاتر و سینما، شركت در كلوپ های ورزشی، كوه پیمایی و...

برداشت ما از فراغت نباید آن باشد كه همه فعالیت های اوقات فراغت حتماً باید با فعالیت بدنی همراه باشد.

هیچ چیز نمی تواند جای تفریح سالم را بگیرد. فعالیت های تفریحی به افراد فرصت می دهد تا انرژی و احساسات خود را تخلیه كنند.

گذراندن اوقات فراغت در كنار افراد خانواده، صمیمیت و یگانگی را بیشتر می كند و روابط فرزندان و والدین را تحكیم می بخشد.

تفریح سالم و تعامل اجتماعی احساس غربت، دلتنگی، ترس، انزوا را كاهش می دهد و به ایجاد یگانگی ملت ها كمك می كند.

برنامه ریزی اوقات فراغت نمی تواند چیزی مستقل و بی ارتباط با سایر اوقات باشد، بلكه باید دقیقاً وصل به برنامه كلان زندگی، مفید، راه گشا و زمینه ساز باشد. در غیر این صورت خواه ناخواه بخش هایی از عمر پرارزش انسان در وادی پوچی و بی ثمری از بین می رود و صرف كارهای بیهوده می گردد. (دكتر فریدون تندنویس)

بهترین سرگرمی مومن شنا كردن است. رسول اكرم «ص»

پس برای یك مسلمان شنا بهترین تفریحی است كه اوقات فراغت می تواند به آن بپردازد.

یكی از روش هایی كه می تواند اوقات فراغت افراد جامعه را زیر پوشش قرار دهد و بسیاری از ضعف ها و كمبودهای جسمانی و روانی را رفع و درمان كند، ورزش و تفریحات سالم می باشد. تربیت بدنی و ورزش گذشته از جبران ضعف ها و حفظ تندرستی افراد، آنان را برای زندگی، تلاش و اهداف مشترك آماده می سازد. استفاده از بازی در اوقات فراغت فرصتی برای پیشرفت فرد فراهم می نماید.

دانشمندان و متفكران امروزی اعلام كرده اند كه تفریح و چگونگی گذراندن اوقات فراغت وسیله موثری برای پرورش قوای فكری، جسمی، اخلاقی، رشد شخصیت و بروز خلاقه افراد و عامل مهمی برای جلوگیری از رفتارهای ناپسند اجتماعی به حساب می آید. بنابراین در راستای برنامه ریزی صحیح و خوب از این اوقات را باید پایه و اساس و قدمی موثر برای داشتن یك اجتماع سالم، پاك و تندرست دانست.

سیمین پورنقی

---