خال های رنگارنگ ردپای بیماری

نگاهی به خالکوبی و مضرات آن

تاتوکردن ابرو، چشم و لب به‌صورت‌ آرایش دایم و ترسیم نقوش مختلف روی بدن، متاسفانه این روزها طرفداران زیادی دارد

بعضی افراد آن را به‌عنوان راهی برای زیباترشدن برگزیده‌اند و برای بعضی دیگر راهی برای مطرح‌کردن خود در میان مردم و کسب هویت است. تاتوکردن ممکن است فقط چند دقیقه طول بکشد اما قبل از آن بهتر است درباره‌اش تحقیق کنید و بیشتر بدانید تا پشیمان نشوید.

تا چند سال پیش، دیدن خالکوبی یادآور زندانیانی بود که از سر بیکاری و از روی تفنن اقدام به خالکوبی طرح و نقش‌های مختلف روی بدن خود می‌کردند.

به همین خاطر خالکوبی با زندانی‌بودن مترادف شده بود تا اینکه کم‌کم رسم عوض شد و هنرپیشه‌ها و خواننده‌ها و... هم به خالکوبی روی آوردند و هر روز طرح و نقش و رنگ جدیدی بر بدنشان خودنمایی می‌کرد.

الهام، مدیر یکی از آرایشگاه‌های زنانه در خیابان آفریقا می‌گوید با وجود تمام خطرها، روزانه بین ۵ تا ۱۰ مشتری دارد که خواهان انجام خالکوبی جدید و یا ترمیم طرح پیشین هستند.

اما داشتن یک خالکوب ماهر این روزها برای هر آرایشگاهی میسر نیست و در واقع یک امتیاز ویژه برای آرایشگاه به حساب می‌آید، چراکه درخواست زنان برای انجام خالکوبی بالا رفته و خیلی‌ها حاضرند مبالغ هنگفتی را بابت این کار بپردازند.

الهام که خود دوره ویژه خالکوبی و تاتو را در دوبی گذرانده، می‌گوید: «این کار تخصص ویژه می‌خواهد، هرکسی نمی‌تواند آن را انجام بدهد. بعضی‌ها فکر می‌کنند همین که بتوانند مقداری رنگ را با سوزن چرخان وارد پوست کنند و طرح بزنند، کافی است.

در حالی که عملا چنین نیست و یک تاتوکار ناوارد می‌تواند اشتباهاتی بکند که هم برای خودش و هم برای مشتری گرفتاری‌های زیادی درست کند.»

● خالکوبی یعنی من متفاوت هستم!

نوشین دختر ۱۶ ساله‌ای است که برای خالکوبی به آرایشگاه الهام آمده است تا در مراسم عروسی خواهرش متفاوت باشد.

دکتر ناظمی، روانشناس درباره علل گرایش به تاتو و خالکوبی به‌ویژه در میان جوانان با اشاره به علاقه جوانان به ابراز وجود می‌گوید: «تاتو و خالکوبی یک هنر و وسیله‌ای برای ابراز اشتیاقات خویش و تمناهای خویش است.

شخص دارای خالکوبی، با تاتوی خویش می‌خواهد اشتیاق و میلی از خویش، تمنایی از خویش و حالتی از خویش را بیان کند. او با خالکوبی عکس حیوانات و علائم بر تن خود، یا با تاتوی تصویر ایده‌آلش، در واقع می‌خواهد بگوید که ببینید «این من هستم»، «این تصویر واقعی زیر پوست من و تمنای من است. من می‌خواهم این «دیگری» باشم و یا هستم. خالکوبی به‌معنای «رفتن زیر پوست غیر» است».

دکتر ناظمی در ادامه توضیح می‌دهد: «طبیعی است که خالکوبی در کشورها و فرهنگ‌های مختلف و نزد افراد مختلف یک فرهنگ دارای معانی مختلفی نیز هست اما می‌توان این حالت «رفتن در زیر پوست غیر» را به انواع مختلف در آنها بازیافت و بررسی کرد. برای مثال در ژاپن، در میان باند مافیای ژاپنی به نام «یاکوزا» خالکوبی کردن نیمی از بدن خود و به‌عنوان سمبل تعلق داشتن به یاکوزا، یک سنت بسیار قدیمی است و سمبل‌های خالکوبی فراوان از این یاکوزاها وجود دارد.

در این حالت می‌توان به خوبی شکلی از حالت رهایی از فردیت خویش و گرفتاری در یک تصویر عمومی و تلاش برای یکی شدن با «غیر» را دید».

دکتر جوادی مقدم نیز درباره سنت خالکوبی در ایران می‌گوید: «بررسی تاریخی روند خالکوبی در ایران نشان می‌دهد این کار به‌طور شناخته شده‌تر در میان جاهلان و گردنکشان دیده می‌شده است که بیشتر به معنای «غلام دیگری بودن» و تعلق داشتن به «غیر» بوده و هست و این نیز، شکلی دیگر از میل «یکی‌شدن با غیر» است. خالکوبی سنتی ایرانی، عمدتا نزد جاهلان و برای تلاش برای یکی‌شدن با یک تصویر قهرمانانه و عمومی بوده است. چنین فردی در واقع جزیی از اینگونه سنت و آیین بلوغ فردی و پهلوانی است اما از آن جهت که اینگونه سنت پهلوانی ، خود اسیر یک نگاه قهرمانانه بوده، خالکوبی ایرانی نیز بیشتر نماد عدم فردیت و میل یکی‌شدن با دیگری است تا نماد فردیت».

امروزه که دیگر از قهرمانان افسانه‌ای و پهلوانان رویین تن اثری نمانده و همه چیز در قالب رسانه‌ای عرضه می‌شود و به همین جهت چهره‌های رسانه‌ای نقش تعیین کننده‌ای یافته‌اند اعمال و عملکرد آنها جنبه سمبلیک پیدا کرده و بسیاری افراد می‌خواهند با خالکوبی، به بیان فردیت خود بپردازند و به دیگران تفاوتشان را نشان دهند.

● مدرنیته و تمایل به تفاوت

بسیاری از جامعه‌شناسان دلیل احیای سنت‌های کهن را برای متفاوت‌شدن ناشی از زندگی ماشینی امروز می‌دانند که همه را همسان و همشکل می‌کند و مانع بروز و ظهور تفاوت‌های فردی می‌شود. در نتیجه افراد برای جلب‌توجه کردن و عقب‌نماندن از قافله مد به کارهایی توجه مثل خالکوبی رومی آوردند. یکی ازکارشناسان مردم‌شناسی در این زمینه می‌گوید: خالکوبی در اصل، ریشه قبیله‌ای و طایفه‌ای دارد.

در زمان‌های بسیار دور برای اینکه افراد یک قبیله میان سایر قبایل شناخته شوند، از یک نماد ویژه‌ای که معمولا توسط بزرگ قبیله انتخاب می‌شد، استفاده می‌کردند.

مریم فرهودی ادامه می‌دهد: با وجود تمدن پیشرفته وگسترش شهرنشینی، دیگر جایی برای بروز آیین‌ها و رسومات قبیله‌ای باقی نمانده است اما آنطور که از شواهد پیداست انگار این روزها گروه‌های مختلفی با انواع و اقسام آیین‌های متنوع، جایگزین آنها شده‌اند. استفاده از نمادهای خاص و خالکوبی‌هایی به شکل‌های اژدها، کژدم و دیگر چیزها در یک گروه، اعضای آن را مجبور می‌کنند از قانون‌های نانوشته‌ای پیروی کنند.

همچنین افراد زیادی هم هستند که هنرپیشه‌ها و ورزشکاران را ملاک قرار می‌دهند و تلاش می‌کنند با تقلید اعمال آنها بین خودشان و آنها مشابهت و همانندی ایجاد کنند.

● سلامتی، هزینه‌ای که می‌پردازیم

انجام خالکوبی و تاتو و ارائه هر گونه خدمات که به نحوی نیاز به تخصص خاصی داشته باشد در آرایشگاه‌های زنانه ممنوع است. انتشار این خبر بار دیگر نگاه‌ها را به‌سمت توجه به عوارض خالکوبی جلب کرد.

خالکوبی و تاتو در آرایشگاه‌های زنانه منجر به برخی از بیماری‌ها نظیر ایدز، هپاتیت و سرطان پوست می‌شود و متاسفانه تعدادی از خانم‌ها بدون در نظر گرفتن مضرات تاتو، سراغ افراد غیرمتخصص می‌روند و در بسیاری از موارد هم این موضوع ناشی از عدم آگاهی و اطلاع زنان از اثرات سوء خالکوبی و تاتو است.

یکی از متخصصین پوست و مو می‌گوید: خالکوبی در کل جنبه پزشکی دارد و فقط باید در صورت لزوم توسط پزشک متخصص انجام شود.

دکترحمیدرضا فخارادامه می‌دهد: متاسفانه بسیاری از خانم‌های ایرانی بدون در نظر گرفتن مضرات تاتو، سراغ افراد غیر متخصص می‌روند. آنها هم برای اینکه متحمل هزینه زیاد نشوند، از رنگ‌های غیرمجاز و بدون استاندارد استفاده می‌کنند.

اغلب کسانی که برای تاتوکردن به مکان‌هایی غیربهداشتی و بدون مجوز قانونی مراجعه می‌کنند، به‌علت استفاده از سوزن‌های آلوده و چند بارمصرف، به بیماری ایدز دچار می‌شوند.

هپاتیت یکی دیگر از بیماری‌هایی است که به وسیله خالکوبی شایع می‌شود. تحقیقات اخیر انجمن خیریه حمایت از بیماران کبدی نشان داده است افرادی که روی قسمت‌های مختلفی از پوستشان خالکوبی کرده‌اند، ۹ برابربیشتر از سایرین در معرض ابتلا به هپاتیت قرار می‌گیرند.

او درباره تجویز‌های خودسرانه خانم‌ها برای رفع مشکلات ناشی از خالکوبی می‌گوید: نصف بیشتر خانم‌هایی که خالکوبی روی بدنشان انجام می‌دهند، دچار مشکلات و عوارض ناشی از آن می‌شوند. بسیاری از آنها حتی در این مرحله هم به تجویز آرایشگرها و افراد غیرمتخصص عمل می‌کنند و به پزشک مراجعه نمی‌کنند.

دکتر نیکو سمرقندی متخصص پوست و زیبایی نیز می‌گوید: خالکوبی و تاتو به‌طور معمول از جانب پزشکان توصیه نمی‌شود اما اگر افرادی هستند که به این کار مصرند باید عواقب و خطرات احتمالی بعد از آن را در نظر داشته باشند و حتما به توصیه های متخصصان و کارشناسان عمل کنند .

مهنازه جعفری