نعلبندی

اگر اسبداری و یا سواركاری با ساختمان سم و نكات قوت و ضعف آن آشنا نباشد هیچگاه نمی تواند از اسبش آنگونه كه باید استفاده نماید

اندام اسب بر روی چهار ستون كه پاهایش باشند استوار است و زیر بنای این ستونها سمها هستند.اگر اسبداری و یا سواركاری با ساختمان سم و نكات قوت و ضعف آن آشنا نباشد هیچگاه نمی تواند از اسبش آنگونه كه باید استفاده نماید ، پس لازم است ابتدا با ساختمان سم آشنا شویم.

پس از آشنائی با سم باید بیاموزیم كه چگونه از آن مراقبت كنیم.

۱-موهائی كه اطراف قلم و پی اسب را احاطه كرده اند تراشیده تا از آلودگی و شقاق و اگزما جلوگیری شود .

۲- هیچگاه برای نظافت سم ها از هیچ گونه برس استفاده نشود. زیرا ممكن است پوشش محافظ طبیعی خارجی را از بین برده و باعث ورود حرارت به داخل سم شود.

۳- همواره با تكه ای پارچه نخی و یا پنبه سم را تمیز كنید.

۴- موراه از دوش سرد و یا گرم و یا قرار دادن سم ها در آب جاری غفلت نشود چرا كه سم ها از لبه فوقانی جدار و چنگال و كف سم آب جذب می كنند .

۵- روغن سم باید هنگامی به سمها مالیده شود كه سم ها مرطوبند تا رطوبت ناشی از دوش و یا .... در داخل سم باقی بماند در غیر این صورت سم ها با جزئی حرارت رطوبت را از دست داده ، خشك و فشرده تر می شوند .

۶- از ضماد تخم كتان برای سمهای حساس و مریض استفاده و هر ۲۴ ساعت یكبار عوض شود .

۷-قرار داشتن سمها در گل رس همیشه آنها را مرطوب نگه می دارد .

●چگونه متوجه شویم كه اسب به نعلبندی نیاز دارد :

معمولا هر سم سالمی هر ماه در حدود یك سانتیمتر رشد می كند و قابل تشخیص است و برای تشخیص دو روش وجود دارد .

۱- اگر از پهلو به اسبی كه در حالت عادی بر روی چهار پای خود ایستاده نگاه كنیم خط افقی می شود در این هنگام صافی در سم از بین رفته و اگر خطی از پنجه به طرف استخوان تاجی و مچ اسب بكشیم این خط غیر افقی و زاویه دار است .

۲- اگر سم را بلند كرده و نگاه كنیم اسفنجهای پاشنه به طرف پنجه متمایل شده و یك سانتیمتر رشده نیز قابل روئیت است .

●غیار:غیار یعنی آرایش مطلوب سم برای حفظ سلامت اندام های حركتی به نحوی كه قسمت شاخی تا رسیدنبه خط سفید پنجه برداشته شده و در قسمت پاشنه ها هم نسج شاخی تازه مشاهده شود . در این حالت اسب باید بتواند روی تمام سطوح سم های خود به صورت تراز قرار گیرد و به هنگام حركت بخلق هایش كه در حكم كمك فنرها می باشند نه تحت فشار باشند و نه خنثی باشند.

پس از غیار باید موارد زیر مد نظر قرار گیرد :

▪كف سم ها تراز شوند .

▪پاشنه ها و بادخورها به اندازه مناسب باز شده باشند .

▪پوشش سطح خارجی دست نخورده باقی مانده ، شاخ موها كوتاه نشوند .

▪چنگال ها با زمین در تماس باشند تا پمپاژ خون به راحتی میسر شده ، سم ها حالت ارتجاعی را از دست نداده و پاشنه ها باز تر شده و سم ها هر چه بیشتر رشد كنند .

▪اندازه سم ها با یكدیگر یكسان و زاویه بخلق ها با سم ها متناسب باشند .

●بستن نعل:

به منظور حفظ غیار به نحوی كه هیچگونه تغییری در آرایش اولیه بوجود نیاورد ، نعلها نصب می شوند.

●اصول نعلبندی

▪تاریخچه

منابع چندانی در مورد تاریخچه نعلبندی اسب وجود ندارد و زمان تما یل بشر به فراگیری این هنر مشخص نیست . در بین تا ریخ نویسا ن دو نفر به نامهای « لیژرینگ » و « هارتمن » مطا لبی د رباره هنر نعلبندی بیان كرده اند، كه در سال ۱۸۹۸ توسط « دولار » ترجمه و بصورت كتابی ارائه شده كه ما مختصری از این تاریخچه را بیان میكنیم . یونانی ها و رومیهای قد یم اگر چه در بسیاری از علوم , پیشرفته بودند ولی توجه زیادی به بهبود وضع د ست وپای اسبهای خود نداشتند . اسكندر كبیر برای حل این مسئله چند سا لی كوشید ولی بنظر میرسد كه كوشش او هم به نتایج جا لبی منجر نشد و حتی ظاهرا ناراحتی سم اسبها مانعی برای پیشرفت او شده بود . نقل كرده اند كه علیرغم این كوششها اسكند ر مجبورشد در هنگام رسیدن به آسیا تعداد زیادی از اسبهای خود را بعلت لنگش رها كند.

رومیها اولین بار یك جسم فلزی محافظ را بنام (hipposandal ) اختراع كردند كه به دست و پای اسبها ی خود می بستند و ظاهراً از این جسم فلزی فقط برای اسبهائی كه سم آنها معبوب بود استفاده می شد که بستن این جسم فلزی خود مشكلات د یگر ی را برای اسبهای آنها بوجود میآورد .

هنگامیكه رومیها به اروپا استیلا یافتند جند طایفه از « كلت » ها « گل » ها و « ژرمن » ها كه مغلوب رومیها شده بودند، از زمانهای پیش از میلاد مسیح از نعل فلزی كه با میخ نصب میشد ، استفاده میكردند . ولی آثار تاریخی به جا مانده در قلعه های رومیها د راروپا نشان میدهد كه این قوم فقط از همان جسم فلزی فوق الذ كر برای سم اسبهای خود استفاده میكردند.

مغولها ادعا میكنند كه اسبهای قوی وكوتاه خودشان را از زمانهای خیلی گذشته نعل میكرده اند , آنها از نعل هائی بشكل نعلهای چنگال دار امروزی كه با سه گیره به سم متصل می شده استفاده میكرده اند و ظاهراً از نظر تاریخی همین امر موجب تفوق مغولها د رهنگام غارت كردن و همچنین پیشروی سریع تر آنها از اسكندر بود كه تا رسیدن به اروپای شرقی بدون وقفه اسب تاختند و اسكندر نتوانست شپه قاره هند را طی كند.

اعراب همیشه به مواظبت زیاد و پذ یرائی ا ز اسبها ظریف خود معروف بوده اند . آنها قبل از تشكیل امپراطوری روم از نعلهائی استفاده میكردند كه شباهت زیادی به نعلهائی كه مغولها به كار میبردند داشت و با میخ به سم متصل می شد.

درقرون وسطی نعلبندی در قاره اروپا , اسكا ند ینا وی و بریتانیا متداول شد . نعلهای بكار برده شده انواع مختلفی داشتند ولی خشن بوده و خیلی ناشیانه به سم میخ كوبی میشدند . اگر چه نعلها پوشش محافظی برای سم بشمار میآمدند ولی ظاهرا قایده دیگر ی در بر نداشتند . نعلهائی كه ناشیانه توسط اسكا ند ینا ویها اختراع شده بود ظاهراً برای جلوگیری از لغزش روی یخ بكار میرفت و احتمالاً مورد توجه هم قرا ر گرفته بود .

در قرن شانزدهم اولین بار ایتالیائی ها درمورد هنر نعلبندی مطالبی تألیف و منتشر كردند و میتوان آنان را بنیان گذار هنر نعلبندی دانست . طی قرن هیجدهم , هنگامیكه كالبد شناسی و فیزیولوژی اسب مورد مطالعه قرار گرفت , سم اولین موضوعی بودكه از نظر علمی مورد دقت بیشتری وا قع شد.و راه را برای توسعه علمی هنر نعلبندی گشود . در قرن نوزدهم كه هنر و علم با سرعت بسیاری پیشروی میكرد رفته رفته هنر نعلبندی تكمیل تر شد چندین نعلبند معروف اروپائی و امریكائی در كشف مطالب نوین درباره این هنر تأثیر زیادی گزارد ند لكن رهبری اصلی رامدارس دامپزشكی عهده دار بودند.

كاربرد نظامی اسب بخصوص در آلمان , یكی از موثرترین عوامل برا ی پیشروی هنر نعلبندی بود. سواره نظام در ارتش اهمیت خاصی داشت و هر چقدر تعداد اسبهای لنگ در ارتشی كمتر بود بالطبع قدرت تحرك آن در مقابل دشمن زیادتر می شد. د رآلمان تعلیم دادن نعلبندی ارتش در مدارس دامپزشكی انجام می شد . و برای اولین بار گذارنیدن امتحان و اخذ گواهینامه به نعلبندی د رآلمان متداول شد.

در حدود سال هزارونهصد، هنر نعلبندی به موقعیت اصلی خود بعنوان یك هنر و علم دست یافت ولی بازدهی كامل ا ز دا نستیهای این هنر بعلت استفاده های شغلی كم بود . رفته رفته تعدا د مراكز و مغازه های نعلبندی افزایش پیدا كرد كه حتی تا چندین سال پیش نیز این مراكز در تمام نقاط دنیا وجود داشت.با پیشرفت صنعت اتومبیل و تهیه آسانسور، به تدریج نعلبند ها بصورت سیار درآمدند و امروزه د راكثر نقاط دنیا بیشتر با اتومبیل و تجهیزات خود به مراكز اسبداری رفت و آمد میكنند.

اگر چه پیشروی بشر در شناخت هنر نعلبندی به منظور محافظت سم، دوست و یار همیشگی اش اسب، به كندی صورت گرفته، لكن غرور آمیز است و ا گر بهمین منوا ل بشر را بطه خود را با اسب حفظ كند، مسلما” این هنر محتاج توسعه بیشتری است. هر اسب داری باید، اطلاعاتی در مورد كالبد شناسی و ساختمان دست و پا و بخصوص سم اسب داشته باشد . برای اصلاح سم , انتخاب نعل مناسب ونصب آن و اطلاع كافی ا ز ساختمان سم , ضرورت محض دارد و نعلبند بدون داشتن این اطلاعات بهیچوجه برای عمل نعلبندی مناسب نیست.

اساس هنر نعلبندی شامل اطلاعاتی درباره ساختمان سم , جلوگیری از رشد زیادی دیواره سم , جلوگیری از ترك و سوراخ شدن دیواره سم , اصلاح و بهبود شیوه راه رفتن و جلوگیری از لغزش اسب , معالجه مراض و درهنگام ضرورت افزایش كارا ئی اسب میباشد.

---