شمارش معکوس برای تشکیل کشور فلسطین

اینک وزن لحظاتی که می گذرد, برای فلسطینیان بسیار سنگین و حیاتی است به هر میزان که تاکنون انرژی و سرمایه از هر لحاظی برای کشور مستقل فلسطینی هزینه کرده اند, اینک برای لحظات حساسی که می توانند جهت جلب نظر موافق شورای امنیت هزینه کنند, به شکلی تصاعدی اهمیت و وزن شان بیش از گذشته است و آنان در این لحظات پایانی این ماراتن باید تمام توان شان را تا خط پایان به کار گیرند

اینک وزن لحظاتی که می گذرد، برای فلسطینیان بسیار سنگین و حیاتی است. به هر میزان که تاکنون انرژی و سرمایه از هر لحاظی برای کشور مستقل فلسطینی هزینه کرده اند، اینک برای لحظات حساسی که می توانند جهت جلب نظر موافق شورای امنیت هزینه کنند، به شکلی تصاعدی اهمیت و وزن شان بیش از گذشته است و آنان در این لحظات پایانی این ماراتن باید تمام توان شان را تا خط پایان به کار گیرند. نه فقط فلسطینیان، بلکه اعراب و کشورهای اسلامی بسیار وزنه های سنگینی برای جلب نظر لااقل اعضای شان دارند که متأسفانه از آن ها نمی دانند چگونه بهره گیرند. نخست باید بگویم که ادعای اخیر نتانیاهو پیرامون ناامیدی اسرائیل و آمریکا از منصرف ساختن دیگر کشورها از رأی مثبت به درخواست فلسطینیان، مثل بقیه ادعاهای وی، فریب محض است. به او گفته اند که اظهارات رسمی و علنی درخصوص تلاش های اسرائیل و آمریکا برای انصراف سایر کشورها از رأی شان می تواند به شدت به جهت گیری بهار عربی بر علیه شان تمام شود، از این روی با چراغ خاموش هم اسرائیل و هم آمریکا مشغول رایزنی هستند و شواهدش هم، انصراف انگلیس از دادن رأی مثبت، درست پس از گفتگو با مقامات اسرائیلی است و رایزنی های اخیر وزیر امور خارجه آمریکا با پرتغال در همین راستاست.

فلسطینیان، اعراب و کشورهای اسلامی به هیچ وجه نباید دچار ذوق زدگی زودتر از موقع شوند؛ چون تنها رایزنی های فشرده با کمک همه اهرام های دیپلماتیک است که در لحظات پایانی، طرف موفق را تعیین می کند. در این راستا، وقتی نظر نیجریه از رأی مثبت به رأی ممتنع تغییر می کند و بوسنی نیز هنوز مردد است، کم کاری کشورهای اسلامی را می رساند که اسرائیل و آمریکا می توانند رأی یک کشور اسلامی را تغییر دهند، اما این همه اعضای کشورهای اسلامی نمی توانند! بوسنی به خصوص که کشوری تازه تأسیس است، هیئت فلسطینی با یادآوری مشترکات می تواند نظر مساعدشان را تأمین کند. اگر لازم باشد، از طرف کشورهای اسلامی می بایست از اعضا درخواست شود که در اقدامی هماهنگ به درخواست فلسطینیان رأی مثبت بدهند. عربستان به جای آزاد ساختن دیکتاتور یمن، از اهرام های فشار بسیاری برخوردار است که از آن ها بهره نمی برد. ترکیه از راه تشویق بخش خصوصی و عربستان از طریق کمک های دولتی می توانند هر یک به سرمایه گذاری در کشورهایی چون نیجریه و گابن چراغ سبز نشان دهند.

کشورهای اسلامی تاکنون هزینه های بسیار زیادی برای جنگ اعراب و اسرائیل پرداخته اند و اینک به مقادیری بسیار کمتر می توانند نتایج بسیار افزونی تری بگیرند. ترکیه نیز باید با اتحادیه اروپا رایزنی کند؛ گرچه آلمان و انگلیس بعید است که نظرشان تغییر کند، اما با جلب نظر پرتغال و فرانسه می توانند مانع شوند که ایشان به جای رأی ممتنع، رأی مثبت دهند. احتمال این که این دو کشور اروپایی نیز همچون دو کشور دیگر برای این که طرف کسی را نگیرند، رأی ممتنع دهند زیاد است، که عملاً برای فلسطینیان بی فایده است، چون ۹ رأی مثبت اعضاست که تعیین کننده است. کلمبیا را شاید بتوان از طریق کشورهایی از آمریکای جنوبی که با آن روابط حسنه دارد، تشویق کرد.

با همه این ها، آمریکا ممکن است از حق وتو استفاده کند. عربستان باید پیش از رأی گیری از اهرم های فشارش بر آمریکا استفاده کند و به آمریکا خاطر نشان سازد که اگر ایالات متحده تنها منافع اسرائیل را در نظر می گیرد، آمریکا نیز در مورد همکاری های منطقه ای نمی تواند دیگر روی عربستان حساب کند و عربستان از این پس برحسب منافع ملی خود، وضع بازار نفت را تعیین می کند. شوک همین خبر کافی است که کاخ سفید را به هم بریزد. ترکیه برای اقدامات تنبیهی عربستان باید به عربستان مشاوره بدهد، هم چنان که در اصلاحات اخیر عربستان موثر بود. تظاهرات اعراب و فلسطینیان متأسفانه به اندازه کافی صورت نگرفت تا آمریکا فشار اعراب را روی خود احساس کند و منجر به آن شود که یا از حق وتو صرف نظر کند و یا اگر خواست از وتو استفاده کند بداند که تاوان سنگینی را خواهد پرداخت. به جای لجبازی با غرب باید با آنان حساب شده شطرنج بازی کنید و در این شطرنج دیپلماتیک، حرکت های کلیدی و ضربه به نقاط کلیدی بسیار تعیین کننده تر از حرکات اضافی یا ضربه به نقاط کمتر حساس است. با آن که به نظر می رسد، لااقل عضویت با تأییدیه مجمع عمومی بسیار محتمل است، اما باید روی احتمالات حساب نکرد و با تمام انرژی، نه فقط فلسطین، بلکه اعراب و کشورهای اسلامی نیز به نمایندگی از مجامع شان رایزنی های دیپلماتیک تا لحظات آخر را ادامه دهند.

اگر برای تصمیمات آتی، برنامه ریزی و سازماندهی هماهنگ کنید، موازنه قدرت به نفع تان در آینده نیز تغییر می کند و این بسته به آن است که تا چه میزان مسئولانه عمل کنید و دچار تندروی نیز نشوید. عربستان و دیگر کشورهای منطقه باید به آمریکا توضیح دهند، که با رایزنی هایی که بر علیه طرح فلسطین صورت داده، هم بی طرفی خود را نقض کرده و هم نباید دیگر از کشورهای منطقه انتظار همکاری در زمینه هایی را داشته باشد، که برای آمریکا حیاتی است. البته این باید راهکار کشورهای عربی باشد، اما ترکیه باید اتحاد استراتژیک خود را با آمریکا حفظ کند. اگر نظامیان ترکیه تاکنون نتوانسته اند، از پشتیبانی خارجی مکفی برای کودتا علیه دولت ترکیه برخوردار باشند، دلیل اش مخالفت آمریکا با چنین طرحی است که اسرائیل به شدت بدنبال آن است. ترکیه با حفظ اتحاد با آمریکا و اروپا می تواند تأثیری بیشتر بر روی شان جهت هماهنگی مواضع شان برای اقداماتی سازد که دولتمردان مردمی ترکیه بدنبالش هستند.

اقدام اخیر اتحادیه اروپا برای تجارت مستقیم با فلسطینیان بسیار مهم است و فلسطین برای استقلال عملی در آینده باید بسیاری از وابستگی های خود را به اسرائیل کاهش دهد، گرچه مقداری از همکاری برای زندگی مسالمت آمیز در کنار هم ضروری است. چه آمریکا طرح را وتو کند و چه نکند، سایر کشورهایی که به تشکیل کشور فلسطین رأی مثبت داده اند، باید اقداماتی مشابه اتحادیه اروپا را با کشور فلسطین راه اندازی کرده و سر و سامان دهند، مهمتر از روابط دیپلماتیک، روابط اقتصادی، تجاری، توریستی و حتی فرهنگی. پس از رسمیت یافتن، با زنده شدن امید، کار و زندگی در مرزهای فلسطین است که واقعاً کشور فلسطینی هویت می یابد.

دکتر کاوه احمدی علی آبادی

عضو هیئت علمی دانشگاه آبردین با رتبه پروفسوری

عضو جامعه شناسان بدون مرز