موها و آدم ها

پاسخ های دکتر مجتبی امیری به پرسش های شما درباره سلامت و زیبایی مو

با این حال، پیامک‌هایی به دستمان می‌رسد که در آن برخی خوانندگان «سلامت» گله‌مند هستند و درخواست دارند در مورد موضوعی صحبت کنیم که شاید از نظر برخی دیگر تکراری باشد. به دلیل محدودیت حجم صفحات «باخوانندگان» که صرفا به پاسخ پرسش‌های شما اختصاص دارد، در «پوست‌ومو»ی این هفته مجموعه‌ای از پرسش‌های شما درباره بهداشت و زیبایی موها را گردآوری کرده‌ایم و از دکتر مجتبی امیری، متخصص پوست و عضو هیأت‌علمی دانشگاه بقیه‌الله، خواسته‌ایم به این پرسش‌ها پاسخ دهد.

▪ خانمی (با شماره ۱۱۹****۰۹۳۶) پرسیده‌اند چرا نباید سر را با صابون شست؟ من سال‌هاست سرم را با صابون می‌شویم. موهای پر پشتی هم دارم.

صابون باعث ریزش مو نمی‌شود اما واقعیت این است که در آب‌هایی که املاح کلسیم و فسفر بالایی دارند مثل آب شهرستان‌ها، استفاده از صابون باعث بروز فرآیند صابونی شدن می‌شود که عامل رسوب املاح کلسیم روی مو و کدری آن است و غیر از این مساله استفاده از صابون مشکل دیگری ندارد.

▪ آقایی از کرج پرسیده‌اند استفاده از شامپوهای دومنظوره که حاوی نرم‌کننده هستند چه اشکالی دارد؟ چرا باید هر یک را جداگانه مصرف کنیم؟

کف سر به‌خصوص در آقایان و اشخاصی که موی چربی دارند چربی زیادی تجمع پیدا می‌کند. برای پاک‌کردن این چربی، باید از شامپوهای پاک‌کننده قوی استفاده کنیم. نرم‌کننده‌ها حاوی مواد کرمی هستند که اجازه نمی‌دهند شامپو این چربی را پاک کند و سر مستعد ابتلا به عفونت‌های قارچی می‌شود. وقتی اول از شامپو بعد از نرم‌کننده استفاده کنید، ابتدا شامپو موها را تمیز می‌کند بعد نرم‌کننده‌ای که روی ساقه مو زده می‌شود، باعث لطافت موها خواهد شد.

▪ خانمی از تهران خواسته‌اند در مورد تاثیر سیگار و قلیان روی سلامت موها بگویید و اینکه چقدر بعد از ترک سیگار موها بهتر می‌شود؟

سیگار و قلیان حاوی مواد مضر فراوانی است که یکی از آنها نیکوتین است. نیکوتین، عامل انقباض عروق پوستی است و خونرسانی را به پوست و مو کاهش می‌دهد. در افراد سیگاری خون کافی به پوست نمی‌رسد و این افراد به تدریج دچار کدری پوست، پیری زودرس و چین‌وچروک پوستی می‌شوند. در افراد سیگاری موها هم به تدریج دچار ریزش می‌شود. البته نمی‌گویم سیگار عامل ریزش موست اما وقتی خونرسانی کاهش یابد، رشد طبیعی مو هم مختل می‌شود. فاصله بین ترک سیگار و بهبود وضعیت پوست و مو به مدت زمانی بستگی دارد که فرد سیگار کشیده است. اگر سیگار مدت‌ها مصرف شود به طوری که باعث تنگی عروق شود بهبود دیرتر رخ می‌دهد اما اگر مدت استفاده کم باشد رگ‌ها به سرعت به حالت اولیه برمی‌گردد و پوست و مو سلامت و طراوت خود را باز خواهد یافت.

▪ خانم سحر خواسته‌اند در مورد مراقبت از موی دیابتی‌ها توضیح دهید.

دیابت یعنی افزایش قندخون و عوارض آن روی تمام ارگان‌های بدن قابل مشاهده است. با توجه به اینکه فرد چه مدت است به دیابت مبتلا شده، عوارض آن روی پوست و مو متفاوت است. عمده مشکل دیابتی‌ها، ضعف و تنگی عروق و کاهش خونرسانی به بافت پوست و مو است. از سوی دیگر در این افراد سیستم عصبی مختل‌ می‌شود و فرد در برخی نواحی به‌خصوص پا دچار بی‌حسی خواهد شد و به دلیل کاهش خونرسانی ترمیم جراحت‌ها سخت است. میکروب‌های مختلف روی پوست‌وموی این افراد راحت‌تر رشد می‌کنند به همین دلیل میزان ابتلا به ناراحتی‌های پوست‌ومو در آنها شایع‌تر است. مهم‌ترین اقدام برای پیشگیری، کنترل درست دیابت است. باید به کمک دارو، ورزش و تغذیه سالم، قندخون را در حد طبیعی نگه داشت تا دچار مشکل خاصی نشد. اگر مشکلی پیش آمد باید عارضه را بررسی و به سرعت درمان کرد در غیر این صورت مشکلات جدی‌تری ظاهر می‌شود.

▪ خانمی (با شماره ۶۱۸****۰۹۱۷) پرسیده‌اند با ورود به سالمندی دچار ریزش موی تیپ مردانه شده‌اند. برای پیشگیری از این حالت و نگهداری از مویشان چه کنند؟

با ورود به سالمندی پوست و مو دچار تغییرهای جدی می‌شود که از آن جمله می‌توان به خشکی پوست، شلی و بروز چین‌وچروک اشاره کرد. دلیل این امر، کاهش خونرسانی به پوست و تعریق و چربی پوست است. رعایت بهداشت و استفاده از درمان‌های دارویی در خانم‌ها بعد از یائسگی می‌تواند موثر باشد و جلوی ریزش موی تیپ مردانه را بگیرد.

▪ خانمی پرسیده‌اند آیا گذاشتن تخم‌مرغ روی سر به منظور بهبود حالت مو مفید است؟

محصولات موضعی مثل تخم‌مرغ یا انواع روغن‌ها در رشد مو یا پیشگیری از ریزش آنها خیلی موثر نیستند. پوست لایه محافظ قوی‌ای دارد که این نوع مواد را به راحتی از خود عبور نمی‌دهد.

● اما و اگرهای مو

اگر موی چرب دارید، اگر شوره سر دارید یا اگر موخوره دارید، با استفاده از توصیه‌های بهداشتی زیر می‌توانید مشکل‌تان را به حداقل برسانید:

● اگر موی چرب دارید

تنها روش کنترل چربی زیاد موها، شستشوی مکرر آنها با شامپوهای مخصوص است. به آنچه درباره ریزش مو در اثر شامپوکردن مکرر می‌گویند، اهمیت ندهید. حتما از شامپوی مخصوص موهای چرب که حاوی مواد شوینده قوی است، استفاده کنید. حتی نرم‌کننده‌تان هم باید مخصوص و بدون چربی باشد. با هیچ داروی خوراکی و موضعی نمی‌توان فعالیت بیش از حد غدد چربی را برای همیشه کم کرد. اما بهتر است با مراجعه به متخصص غدد از نظر سلامت فعالیت غدد فوق‌کلیه و هورمون‌های تخمدان بررسی شوید چون فعالیت زیاد غده آدرنال باعث افزایش تولید هورمون‌های مردانه می‌شود.

● اگر شوره سر دارید

هیچ‌کدام از شامپوها و لوسیون‌های رنگارنگی که در قفسه‌های داروخانه می‌بینید، نمی‌توانند شوره سر را درمان کنند پس پول خود را برای خرید آنها صرف نکنید. هر شامپوی معمولی ضدشوره اگر مرتب استفاده شود، می‌تواند ۳-۲ روزه شوره خفیف را کنترل کند زیرا ترکیب‌های موجود در آن تشکیل پوسته در سر را کم می‌کند. سلول‌های لایه خارجی پوست سر به دلایل ناشناخته به جای اینکه در عرض یک ماه کم‌کم بریزد در مدت کمتری می‌ریزد و چون این سلول‌ها گروهی به سطح پوست می‌رسند، تکه‌ای و قابل مشاهده هستند. پس شوره هیچ مشکل یا بیماری جدی‌ای نیست اما اگر با شامپو کنترل نشود، احتمالا مشکل دیگری هم در پوست سرتان دارید؛ اگزما، درماتیت سبوره و شاید پسوریازیس که باید حتما تشخیص داده و درمان شود.

● اگر موخوره دارید

هیچ‌کدام از شامپوها و ماسک‌های مو قادر نخواهند بود آسیب وارد شده به سلول‌های لایه خارجی ساقه مو را درمان کنند. این سلول‌ها به دلیل صدمه‌های محیطی از هم جدا شده‌اند و روشی برای به هم چسباندن مجدد آنها شناخته نشده است. همه این محصولات در هر شکل و قیمتی که باشند، فقط موقت تکه‌های جداشده نوک موها (موخوره) را چند ساعت تا چند روز کنار هم نگه می‌دارند و با شستشوی مو دوباره آن سلول‌های جداشده نمایان می‌شوند. تنها راه درمان موخوره، کوتاه کردن نوک موها از محل آسیب‌دیدگی است.

سمیه مقصودعلی