سرنوشت‌ غم ‌انگیز نخستین فضانورد

۵۳ سال پیش در یکشنبه شب ۳ نوامبر سال ۱۹۵۷میلادی اتحاد شوروی قمر فضایی اسپوتنیک ۲ را به فضا پرتاب کرد و در مدار زمین قرارداد.این قمر یک مسافر کوچک داشت ، لایکا ، سگ ماده ۶ کیلوگرمی …

۵۳ سال پیش در یکشنبه شب ۳ نوامبر سال ۱۹۵۷میلادی اتحاد شوروی قمر فضایی اسپوتنیک ۲ را به فضا پرتاب کرد و در مدار زمین قرارداد.این قمر یک مسافر کوچک داشت ، لایکا ، سگ ماده ۶ کیلوگرمی که نخستین موجود فضانورد تاریخ جهان محسوب می شود.

یک ماه قبل از این تاریخ ، شوروی با موفقیت قمر مصنوعی اسپوتنیک یک را به فضا پرتاب کرده و در مدار زمین قرار داده بود.خبر پرتاب قمر مصنوعی اسپوتنیک یک به فضا و قرار دادن آن در مدار زمین ، جهان و به ویژه ایالات متحده را شوکه کرده بود.

نیکیتا خروشچف ، دبیرکل حزب کمونیست و رهبر شوروی برای اینکه ضرب شست دیگری به ایالات متحده نشان دهد ۱۰ روز بعد دستور داد فورا قمر تازه ای در مدار زمین قرار گیرد که این بار حامل یک موجود زنده باشد.

سرگئی کورولف ، رئیس برنامه فضایی شوروی به او خاطر نشان می کند که ساخت و پرتاب یک قمر تازه تا قبل از ماه دسامبر غیرممکن است.

خروشچف که می خواست به مناسبت چهلمین سالگرد انقلاب بلشویکی در ۷ نوامبر آمریکایی ها را مرعوب کند بر اجرای دستورش تاکید کرد.بنابراین در کمتر از ۳ هفته اسپوتنیک ۲ بدون طراحی اولیه و تست آزمایشی ایمنی آماده شد.

در ساعت ۲۲ و ۲۸ دقیقه یکشنبه ۳ نوامبر اسپوتنیک ۲ «به زبان روسی همسفر» در حالی که یک سگ کوچک سرنشین آن بود به فضا پرتاب شد.

لایکا نخستین موجود زنده بود که به فضا سفر می کرد اما سرنوشت شومی در انتظارش بود.از ابتدا نیز هیچ طرحی برای بازگرداندن اسپوتنیک ۲ به زمین پیش بینی نشده بود.

در آن زمان مقامات شوروی اعلام کرده بودند لایکا درون یک کپسول با هوای تهویه شده و مقدار غذای کافی گذاشته است و پس از ۷ روز سفر در فضا به دلیل سم موجود در مواد غذایی اش که به عمد و برای جلوگیری از زجر کشیدن سگ غذایش به آن آلوده شده بود ، مرده است.

مقامات شوروی در آن زمان از موفقیت آمیز بودن پرتاب اسپوتنیک ۲ به خود بالیده و تبلیغات وسیعی به راه انداختند.

در روز ۱۴ آوریل سال ۱۹۵۸ میلادی ، تابوت فضایی لایکا پس از ۱۶۳ روز از زمان پرتاب با جو زمین برخورد کرد و ذوب شد.

جسد لایکا ۲۵۷۰ بار کره زمین را دور زده و در جریان این مدت حدود ۱۰۰ میلیون کیلومتر را در فضا پیموده بود. چند دهه طول کشید تا واقعیت ماجرای لایکا در سال ۲۰۰۲ میلادی فاش شود.

کابین حامل لایکا به قمر اسپوتنیک ۲ با جوشکاری متصل شده بود.

سیم های زیادی به لباس فضایی لایکا متصل شده بودند و دانشمندان را از ضربان قلب ، تنفس ، فشارخون و سایر علائم حیاتی او آگاه می کردند.در عین حال ، یک دوربین و یک فرستنده رادیویی در این کابین نصب شده بودند.

از همان آغاز پرتاب ، صدای کر کننده موشک ، لایکا را بر کف کابین میخکوب کرد ، پس از ۵ تا ۷ ساعت از هنگام پرتاب و قرار گرفتن در مدار زمین ، لایکا از شدت حرارت داخل کابین و ترس شدید می میرد.

به این ترتیب ، در یکشنبه شب ۳ نوامبر سال ۱۹۵۷ میلادی اتحاد شوروی قمر فضایی اسپوتنیک ۲ را با نخستین موجود فضانورد تاریخ جهان به فضا پرتاب کرد و در مدار زمین قرار داد.

لایکا ، سگ ماده کوچک نخستین موجود فضانورد تاریخ جهان بود که سرنوشت شومی در انتظارش بود.

چندین دهه طول می کشد تا سرانجام جهان از واقعیت سفر فضایی نخستین موجود زنده به کهکشان آگاه می شود.

بهرام افتخاری