گلوکوما, آب سیاه

گلوکوما یکی از بیماری های چشمی است که باعث آسیب دیدن عصب بینایی می شود

گلوکوما یکی از بیماری های چشمی است که باعث آسیب دیدن عصب بینایی می شود. عصب بینایی عصبی است که تصاویر اشیایی که بر روی شبکیه است را از چشم به مغز منتقل می کند. در بسیاری حالا ت، آسیب دیدن عصب بینایی منجر به افزایش فشار در داخل چشم می شود که به عنوان فشار داخل چشم(IOP) شناخته می شود و عدم توجه به درمان آن، در نهایت باعث کوری خواهد شد.

● دلایل و عوامل خطر

گلوکوما دومین علت شایع کوری در آمریکا است. گلوکوما دارای چهار نوع اصلی است:

۱) گلوکومای مزمن(باز شدن گوشه چشم)

۲) گلوکومای حاد(بسته شدن گوشه چشم)

۳) گلوکومای مادرزادی

۴) گلوکومای ثانویه

قسمت جلویی چشم با مایع شفافی که مایع آبکی نامیده می شود پر می شود. این مایع همیشه در پشت چشم ساخته می شود و در کانال حلقوی که در اطراف قرنیه قرار گرفته است در جریان است و از طریق همین کانال خارج می شود.

عامل اصلی ایجاد گلوکوما خارج نشدن یا کند شدن جریان مایع شفاف در اثر تنگی یا گرفتگی این کانال است. که باعث بالا رفتن فشار داخل چشم (IOP) می شود.

در بسیاری از انواع گلوکوما، این فشار بالا است و باعث آسیب عصب اصلی در چشم که عصب بینایی است، می شود. گلوکومای مزمن (باز شدن گوشه چشم) شایع ترین نوع گلوکوما است. دلیل آن شناخته شده نیست. افزایش فشار چشم به آهستگی اتفاق می افتد و این فشار به عصب بینایی و شبکیه در پشت چشم وارد می شود. گلوکومای مزمن در خانواده ارثی است و اگر شما والدین یا پدربزرگ یا مادربزرگ مبتلا به آن داشته باشید خطر ابتلا ی شما به گلوکومای مزمن بیشتر است. مردم با نژاد آفریقایی در ریسک بالای ابتلا به گلوکومای مزمن هستند. گلوکومای حاد(بسته شدن گوشه چشم) زمانی اتفاق می افتد که خروج مایع آبکی ناگهان قطع شود. این وضعیت باعث بالا رفتن شدید و ناگهانی و دردناک فشار داخل چشم می شود. گلوکومای حاد حالت اورژانسی است. بین گلوکومای حاد و مزمن تفاوت فاحشی است و آن احساس نکردن درد و آسیب دیدن آهسته بینایی است. اگر شما به گلوکومای حاد در یک چشم مبتلا هستید، احتمال این که چشم دیگر شما هم مورد حمله واقع شود بسیار بالا است و دکتر برای شما درمان های اولیه را انجام خواهد داد. گلوکومای مادرزادی اغلب در خانواده ها ارثی است، در زمان تولد ظاهر می شود و از گسترش غیرعادی بیرون ریزی مایع کانال های چشم نتیجه می شود.

گلوکومای ثانویه به این دلا یل به وجود می آید:

۱) مصرف داروهایی مثل کورتیکو استروئیدها

۲) بیماری های چشم مانند عفونت یا التهاب چشم

۳) بیماری های سیستمیک درمان گلوکومای حاد(بسته شدن گوشه چشم) باید سریع و اورژانسی همراه با تجویز داروی مناسب باشد، چون اگردرمان نشود بیمار در عرض چند روز کور خواهد شد.

قطره ها، قرص ها و داروهایی که از طریق وریدی تجویز می شوند هم برای کاهش فشار داخل چشم استفاده می شوند. برخی بیماران هم نیاز اورژانسی به جراحی به نام شکافتن عنبیه پیدا می کنند. در این روش، از یک لیزر برای بازکردن یک کانال جدید در عنبیه استفاده می کنند. این کانال جدید فشار داخل چشم را کمتر می کند و از حملا ت بعدی جلوگیری می کند. گلوکومای مادرزادی، تقریبا همیشه با جراحی درمان می شود. در این جراحی کانال جریان مایع گوشه چشم را باز می کنند و معمولا در آن داروی بی حسی به بیمار می دهند و بیمار خوابیده و هیچ دردی احساس نمی کند.

● عوارض

با مراقبت های مناسب در گلوکومای مزمن (باز شدن گوشه چشم)، اکثر بیماران می توانند وضعیت بیماری را کنترل کنند و بینایی خود را از دست ندهند اما کامل درمان نمی شوند. خیلی مهم است که از دستورات پزشک خود پیروی کنید.

در گلوکومای حاد(بسته شدن گوشه چشم)، تشخیص و درمان سریع می تواند از کورشدن جلوگیری کند. پس اگر علا یم بیماری را در خود مشاهده کردید سریعا به اورژانس مراجعه کنید. در گلوکومای مادرزادی تشخیص و درمان به موقع بسیار مهم است. اگر جراحی به موقع و زودتر انجام شود، بسیاری از بیماران مشکلا ت بعدی را نخواهند داشت. اگر درد شدید در چشم داشتید، ناگهان بینایی شما کم شد خصوصا دید محیطی شما کم شد یا بینایی خود را از دست دادید حتما به پزشک مراجعه کنید.

● پیشگیری

هیچ روشی برای پیشگیری از گلوکومای مزمن(بازشدن گوشه چشم) وجود ندارد، اما شما می توانید با تشخیص سریع و مدیریت منظم از کور شدن پیشگیری کنید. بیشتر مبتلا یان به گلوکومای مزمن، هیچ علا یمی ندارند. همه افراد بالا ی ۴۰ سال بهتر است هر ۵ سال آزمایشات لا زم برای چشم را انجام دهند. و اگر در گروه های پرخطر هستند، در دوره های کوتاه تر این آزمایشات را انجام دهند. افراد با سابقه فامیلی گلوکومای مزمن و افراد از نژاد آفریقایی در گروه های پرخطر قرار دارند. از طرفی، بیمارانی که حمله حادی در گذشته داشته اند، باید برای پیشگیری از عود بیماری برنامه ریزی داشته باشند و مرتبا به پزشک مراجعه کنند. بیشتر مردم در ابتلا به گلوکومای مزمن (باز شدن گوشه چشم) هیچ علا یمی ندارند تا زمانی که شروع به از دست دادن بینایی می کنند. از دست دادن تدریجی دید محیطی از علا یم گلوکومای مزمن است. در گلوکومای حاد، در ابتدا علا یم ممکن است ظاهر شده و بروند و یا ممکن است علا یم به طور ثابت بدتر شوند.

● درد شدید و ناگهانی در یک چشم

کاهش دید یا تاری دید، تهوع و استفراغ، دیدن سایه های رنگین کمان مانند در اطراف یک منبع نوری مثل لا مپ، قرمزی چشم و احساس تورم در چشم از دیگر علا یم گلوکومای حاد(بسته شدن گوشه چشم) هستند. در گلوکومای مادرزادی، علا یم ممکن است در کودکان از همان ماه های اول ظاهر شوند. کدر شدن جلوی چشم، بزرگ شدن یک چشم یا هر دو چشم، قرمزی چشم، حساسیت به نور و اشک ریزی از دیگر علا یم گلوکومای مادرزادی است.

● آزمایش های لا زم و روش تشخیص

معاینه چشم در تشخیص گلوکوما به کار می رود. برای معاینه، معمولا وقتی که مردمک گشاد شده باشد، دکتر نیاز خواهد داشت که به درون چشم از راه مردمک نگاه کند. دکتر آزمایش و معاینه چشم را به طور کامل انجام خواهد داد. چک کردن فشار داخل چشم(تونومتری) به تنهایی برای تشخیص گلوکوما کافی نیست چون فشار چشم متغیر است، فشار داخل چشم در ۲۵ درصد مبتلا یان به گلوکوما طبیعی است و ممکن است عامل یا عوامل دیگری باعث آسیب عصب بینایی شده باشند. آزمایش های لا زم برای تشخیص گلوکوما معمولا شامل این موارد هستند: گوینومتری (زاویه سنجی)، تونومتری (آزمایش فشار داخل چشم)، تصویر گرفتن از عصب بینایی(عکس از داخل چشم)، پاسخ رفلکس مردمک، معاینه شبکیه، اندازه گیری میدان بینایی...

نویسنده : مهزاد سیدکریمی