مصر در حال گذر وضعیت اقتصادی جاری و نقش کمک های بین المللی

برای دستیابی به مشروعیت مردمی لازم جهت گذار سیاسی پایدار, دولت مصر به نمایش پیشرفت های اقتصادی قابل ارزیابی نیازمند است

برای دستیابی به مشروعیت مردمی لازم جهت گذار سیاسی پایدار، دولت مصر به نمایش پیشرفت‌های اقتصادی قابل‌ارزیابی نیازمند است.

آنچه در مصر اتفاق می‌افتد، نقش محوری در تعیین مسیر سایر موارد در منطقه دارد. یوری دادوش و مارینا اتوی از موسسه کارنگی و میشل دن از شورای آتلانتیک، وضعیت اقتصادی کنونی مصر و اینکه چگونه جامعه جهانی می‌تواند به بهترین وجه به رشد اقتصادی مصر کمک کند را به بحث گذاشته‌اند.

● داستان اقتصادی یک انقلاب سیاسی

دادوش(Dadush) به چهار نکته کلیدی در رابطه با چگونگی گره خوردن اقتصاد مصر با انتقال سیاسی آن کشور اشاره می‌کند.

۱. زیرساخت‌های قوی: دادوش چنین استدلال کرد که پویایی بلندمدت که زیرساخت‌های اقتصاد مصر را تشکیل می‌دهد، جهت‌گیری مثبت دارد. داده‌های اقتصادی چنین نشان می‌دهند که به‌رغم اینکه اقتصاد متنوع مصر در معرض بحران‌های مالی اخیر و سطوح قابل‌کنترلی از نابرابری درآمدی بوده، یک رشد سریع داشته است. اگرچه مصر باید بر بدهی‌های بزرگ دولتی و بیکاری بالا غلبه کند، به شرط حفظ ثبات و پیشرفت در اصلاحات بازار، اقتصادش همچنان به سرعت در حال رشد خواهد‌ بود.

۲. منابع و اعتبار کوتاه‌مدت: دادوش چنین اظهار می‌کند که مصر نیازی به تزریق زیاد پول در کوتاه‌مدت ندارد. شورای انتقالی اخیرا پیشنهاد کمک مالی از طرف صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی را رد کرد. در این مقطع دادوش پیشنهاد کرد که سرازیر شدن پول به اقتصاد مصر در کوتاه‌مدت و بدون هیچ قید و شرطی بر استفاده از آن، می‌تواند واقعا زیانبار باشد و به طور معکوس عمل کند.

۳.دولت موقت: در واقع هم‌اکنون مصر توسط یک دولت موقت اداره می‌شود که فاقد مشروعیت لازم برای انجام اصلاحات بلندمدت یا تدوین یک چشم‌انداز استراتژیک اقتصادی است. این به این معنی است که کشور علایم متضاد اقتصادی از خود نشان می‌دهد. او پیشنهاد می‌کند که جامعه بین‌المللی باید ایمان داشته باشند که یک دولت آزادیخواه در جهت اصلاحات بازار حرکت خواهد کرد، زیرا این روند طبیعی و بدون تردید، روندی جهانی است.

۴.رویکردی جامع: دادوش نتیجه‌گیری کرد که جامعه بین‌المللی برای کمک به اقتصاد مصری‌ها، به جای تلاش‌های تدریجی، ناهماهنگ و نامعین کنونی و در دست اقدام، باید روی یک رویکرد جامع بلند مدت کار کند. چنین رویکرد استراتژیکی بایستی شامل تمرکز بر تجارت و سرمایه‌گذاری خصوصی باشد.

● موانع سیاسی

دن (Dunne) چگونگی اثر‌گذاری شرایط سیاسی کنونی مصر بر آینده اقتصادی این کشور را مورد بحث قرار می‌دهد.

فساد و واگذاری امتیازات به صورت غیر‌رقابتی(پارتی‌بازی): دن عنوان می‌کند که نارضایتی عمومی درباره فساد و واگذاری امتیازات به صورت غیر‌رقابتی و پارتی‌بازی فراگیر در جریان اصلاحات بازار، یکی از عواملی بود که به دامن زدن انقلاب اخیر در مصر، کمک کرد. عقیده عمومی بر این بود که منافع اقتصادی توزیع نمی‌شد و مزایای اصلاحات اقتصادی به کندی به سمت مردم جریان پیدا می‌کرد.

▪ ایجاد فلج و استیصال: دن اشاره می‌کند که ترس از نارضایتی عمومی، دولتمردان مصری را از سطح وزرا تا کارمندان رده‌پایین، فلج نموده‌است. مسوولان دولتی اغلب به خاطر ترس از تظاهرات‌های عمومی در آینده، از گرفتن هر تصمیمی واهمه دارند. در نتیجه حتی کارهای معمول مانند صدور مجوزهای ساختمانی انجام نشده ‌است که به طور قابل‌توجهی مانع از رشد اقتصادی بالقوه شده‌است.

▪ ناظران بین‌المللی: دن به اختلاف‌نظر برسر تصمیم اخیر مصر برای عدم‌اجازه به ناظران بین‌المللی برای نظارت بر انتخابات اشاره می‌کند. علاوه بر تمایل به ایجاد شفافیت و مشروعیت انتخابات از طریق ناظران بین‌المللی، این نگرانی نیز وجود دارد که مقامات مصری برای اجرای کارآمد انتخابات تحت فشار و دچار سردرگمی باشند.

▪ مشکلات پیش رو: دن اظهار می‌دارد که کابینه انتقالی به مدت ۶ ماه و حتی ممکن است ۱سال بر سر کار باشد که زمینه برای تغییرات اقتصادی را محدود می‌کند و حضور پر رنگ و قوی ارتش در اقتصاد ملی ممکن است همچنان بلامنازع باقی بماند. تنها احزابی که یک برنامه اقتصادی مدون دارند، اخوان‌المسلمین و حزب عدالت هستند که به تعبیر دن این برنامه‌ها نیز به خوبی توسعه نیافته‌اند.

● تاثیرات محدود

هرچند بسیاری از ناظران محلی و بین‌المللی عنوان کرده‌اند که مصر مرکزی برای آینده بهار عربی در دیگر کشورهاست، اتوی (Ottaway) با این نظر مخالف است و معتقد است که تاثیر گسترده و نافذ مصر بر دیگر کشورها از بین رفته‌است.

▪ پویایی متمایز: هر‌گذاری در دنیای عرب پویایی خاص خود را دارد. موفقیت در مصر لزوما تحت‌تاثیر یا اثرگذار بر انتقال در تونس و جاهای دیگر نیست. اتوی بیان می‌کند که غرب نباید تلاش بیشتری برای کمک به گذار در مصر و تقویت و حمایت از اقتصاد مصر نسبت به جاهای دیگر بکند.

▪ تجارب شخصی: اتوی تفاوت میان شاخص‌های اقتصاد کلان و تجارب شخصی را خاطرنشان می‌کند. وی اشاره کرد که تنها اقدامات اقتصادی که می‌توانند مستقیما بر زندگی افراد در کوتاه مدت و روند گذار سیاسی موثر باشند، اقدامات عوام‌گرایانه و پوپولیستی است که به دورنمای بلند مدت اقتصادی مصر صدمه می‌زنند.

▪ تحکیم روابط: اتوی اظهار می‌دارد که کمک‌های اقتصادی ایالات‌متحده آمریکا احتمالا اثر زیادی بر تحکیم روابط دوطرفه میان مصر و ایالات‌متحده آمریکا، نسبت به جریان گذار دموکراتیک داخلی مصر دارد. وی می‌افزاید حتی با وجود احتمال رد کمک‌ها توسط مصر، عدم‌ارائه پیشنهاد کمک‌های اقتصادی، برای آمریکا خوشایند به نظر نمی‌رسد.

نویسندگان: یوری دادوش، مارینا اتوی، میشل دن

مترجم: سارا محمدی

منبع: موسسه کارنگی