ادغام در صنعت خودرو از زاویه ای دیگر

گرانی خودرو , کیفیت پایین خودرو و قطعات آن , ساخت مدل های قدیمی و از رده خارج کشورهای پیشرفته , مصرف سوخت بالا, عدم استفاده تجهیزات ایمنی کافی در خودروهای با رنج قیمت پایین و کیفیت نامناسب سوخت مصرفی از عمده مشکلات پیش روی این صنعت است

ماجرای خودروسازی در ایران به قصه پرغصه تولیدکنندگان و مصرف کنندگان تبدیل شده است، هر یکی از رنج و مشقت خود می گویند و چه جفاهایی که بر سر آن ها آمده، آن یکی از مرارت ها و سختی های ساخت، تولید و مونتاژ، کمبود منابع مالی، عدم حمایت کافی مسوولان، قوانین دست و پا گیر، واردات، فروش و... به تنگ آمده، دیگری از گرانی خودرو، وام های با بهره آن چنانی، کیفیت پایین، مدل های به تاریخ پیوسته، خدمات پس از فروش نمایشی و... دلی پر درد دارد. اگر واقع بینانه به بررسی موضوع بپردازیم ابتدا باید مشکلات اصلی این صنعت را بیابیم و سپس راهکارهای برون رفت را با توجه به جوانب امر و مقدورات به دست آوریم .

در این راستا گرانی خودرو ، کیفیت پایین خودرو و قطعات آن ، ساخت مدل های قدیمی و از رده خارج کشورهای پیشرفته ، مصرف سوخت بالا، عدم استفاده تجهیزات ایمنی کافی در خودروهای با رنج قیمت پایین و کیفیت نامناسب سوخت مصرفی از عمده مشکلات پیش روی این صنعت است.

علاوه بر این ها موضوع مالکیت و مدیریت دولتی در این صنعت که می توان با تصویب و اجرای اصل «۴۴» قانون اساسی در آینده ای نزدیک به بهبود و اصلاح این صنعت امیدوار بود. از سویی دیگرقیمت تمام شده هر خودرو از سه بخش تشکیل شده است

۱) مواد اولیه (قطعات)

۲) دستمزد

۳) سربار .

دستمزد و سربار از پارامترهای مهمی هستند که بخش عمده آن به مدیریت یک شرکت بستگی دارد. قاعدتا یک مدیر توانا و آشنا با فنون مدیریتی جدید و با ابتکارات خود می تواند تاثیر بسزایی در کاهش هزینه ها و ارتقای کیفیت کار تولیدی داشته باشد. در اینجا روی سخن مواد اولیه یا همان قطعات خودرو است.

نگاه دقیق به اجزای تشکیل دهنده خودرو این دیدگاه را ارایه می کند که عمده مشکلات صنعت خودرو به این چهار پارامتر بستگی دارد. زیرا در مرحله اول بیش تر قیمت خودرو شامل قطعات مونتاژ شده آن است و سپس کیفیت خودرو نیز به قطعات مصرفی و طراحی آن بستگی دارد، بنابراین باید بیش تر نگاه ها معطوف به اصلاح و توسعه بخش قطعه سازان و طراحان خودرو و قطعات بستگی دارد.

بعد از پایان جنگ تحمیلی و جان گرفتن دوباره صنعت خودرو ، سیاست ساخت داخل کردن قطعات در دستور کار قرار گرفت ، شرکت های خودرو ساز به سراغ سازندگان قطعات رفتند و با حمایت از آن ها و بستن قراردادهای تضمین گام به گام به سمت اهداف از پیش تعیین شده حرکت کردند . شرکت های ایران خودرو و سایپا از طریق شرکت های تامین کننده خودرو یعنی ساپکو و سازه گستر، با فراخوان های عمومی ، صنعتگران مختلف را دعوت به همکاری کردند . پرداخت وام توسعه و تجهیز کارگاه ، پردخت پیش پرداخت های قابل توجه ، انتقال تجارب ، مشارکت در ساخت شرکت های تولیدی ، تاسیس شرکت های قطعه ساز تحت پوشش و سایر اقدامات گسترده دیگر منجر به این نتیجه شد که هم اکنون بیش از ۸۰ درصد قطعات خودروهای با تیراژ بالا در داخل کشور ساخته می شوند. ولی چرا نتایج کیفی و کمی پایین تر از استانداردهای جهانی هستند؟

● شرایط و مسایل شرکت های قطعه ساز

با وقوع انقلاب اسلامی و شروع جنگ تحمیلی صنعت ضعیف و نوپای رژیم گذشته که پیشرفتی به غیر از مونتاژ نداشت ، بیش از یک دهه از صنعت جهان عقب ماند این در حالی بود که کشورهای غربی به سرعت و با آرامش به پیشرفت های شگرفی دست پیدا کردند ، گواه این مدعا اینکه با مقایسه خودروهای دهه ۱۹۷۰و۱۹۸۰با خودروهای کنونی می توان تغییرات عجیب آن ها را به وضوح مشاهد کرد. شرکت های قطعه ساز داخلی از دو مشکل بنیادی رنج می برند: ۱ - ضعف مالی و کمبود منابع لازم جهت تجهیز و توسعه کارگاه های خود ۲ - ضعف اطلاعات صنعتی و تکنولوژیکی . هر چند برخی از شرکت ها توانسته اند مسایل مالی خود را برطرف کنند ولی همچنان از ضعف تکنولوژی رنج می برند ، از طرفی مدیریت دولتی باعث شده که برخی از تامین کنندگان که توانایی فنی لازم را ندارند وارد عرصه ساخت قطعات شوند ، تمام این مسایل دست در دست هم داده اند تا کماکان خودروهای با وضعیت کنونی وارد بازار شوند .

● راه حل چیست؟

اگر شرکت های قطعه ساز بخواهند به همین روال ادامه دهند و شرکت های خودروساز نیز تبعیت کنند صنعت خودرو نه تنها در عرصه بین الملل بلکه حتی درداخل هم راه به جایی نخواهد برد ، بنابراین به نظر می رسد ادغام شرکت های قطعه ساز بتواند مشکلات مالی و فنی و تکنولوژیکی آنان را توامان برطرف کند . این شرکت ها با ادغام در یکدیگربه توان مالی و اقتصادی لازم خواهند رسید و از طرفی با استفاده از تجارب قبلی یکدیگر و تخصصی کردن بخش های تحقیق ، ضمن کاهش هزینه های ساخت، سطح کیفی ، کمی و ارایه محصولات جدید را بالا خواهند برد . کاهش هزینه های تولید ، افزایش میزان تولید، ارتقای کیفی تولیدات ، دستیابی به تکنولوژی های جدید و پیشرفته، خرید ماشین آلات مورد نیاز ، کاهش هزینه های تحقیق و توسعه ، افزایش سود صاحبان سهام ، افزایش قدرت رقابت با رقبای خارجی ، دستیابی به بازارهای جهانی و صادرات محصولات و سایر مزیت های جانبی و مرتبط از دیگر مزایای ادغام قطعه سازان به شمار می رود.

حسین شهبازی

کارشناس بازرگانی