خلاقیت در تولید پیام‌های آموزشی

گرچه رسانه‌ای مثل تلویزیون یکی از بهترین ابزارهای ممکن از حیث تاثیر گذاری روانی در تبلیغات کالاهای بازرگانی است و این رسانه از این طریق ضمن تامین نیازهای اقتصادی خود به رونق …

گرچه رسانه‌ای مثل تلویزیون یکی از بهترین ابزارهای ممکن از حیث تاثیر گذاری روانی در تبلیغات کالاهای بازرگانی است و این رسانه از این طریق ضمن تامین نیازهای اقتصادی خود به رونق بخشیدن چرخه اقتصادی کمک می‌کند اما تلویزیون صرفا یک مکانیسم و تکنولوژی اقتصادی نیست که فقط با آن داد و ستد کرد و به تجارت و بازرگانی پرداخت.

بدون شک کارکردهای فرهنگی و آموزشی این رسانه مقدم بر کاربردهای بازرگانی و اقتصادی است. آگهی‌هایی که چند وقتی است درباره طرز استفاده صحیح از وسایل ارتباط جمعی نوین مثل تلفن همراه یا بازی‌های رایانه‌ای و تاثیر آن بر کودکان از تلویزیون پخش می‌شود، یکی از همین کارکردهای آموزشی تلویزیون است.

تیزرهایی که با بهره‌گیری از روش‌های نوین و جذاب رایانه‌ای و انیمیشنی، تلاش می‌کند جذابیت بصری برای مخاطب ایجاد و از این طریق در انتقال مفاهیم و پیام‌های فرهنگی موفق‌تر عمل کند.

نکته جالب در پخش این‌گونه تیزرهای آموزشی این است که خود رسانه درباره طرز استفاده صحیح از رسانه در اشکال مختلف فرهنگ‌سازی کرده و نسبت به آسیب‌های روانی ـ اجتماعی ناشی از ‌استفاده نکردن صحیح از این ابزارها هشدار می‌دهد.

شاید ابتدا به نظر برسد که ساخت آگهی‌ یا نماآهنگ‌های تبلیغاتی در ارتباط با ارزش‌ها و مفاهیم فرهنگی مصداق مستقیم‌گویی و نصیحت‌گویی داشته باشد، اما ساخت و تولید جذاب و مبتنی بر روان‌شناسی این آگهی‌ها موجب شده تا آنها به پیام‌های ضدخویش بدل نشود و از حیث تاثیرگذاری و انتقال پیام موفق باشد.

مثلا در یکی از این آگهی‌ها نشان داده می‌شود که چطور استفاده افراطی از گوشی تلفن همراه موجب بی‌توجهی پدر خانواده به جشن تولد فرزندش و مهمانان و دیگر اعضای خانواده می‌شود یا در یکی دیگر از این نماآهنگ‌ها یک سرباز که شبیه به سربازان بازی‌های رایانه‌ای خشن طراحی شده در کسوت یک انسان واقعی وارد خانه شده و ذهنیت کودک را به یک تجربه واقعی تبدیل می‌کند.

با نمایش این موقعیت‌های تصویری، فضاسازی مناسبی برای اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی به مخاطب درباره آن موضوع خاص صورت می‌گیرد که مستقیم و فرمایشی و کلیشه‌ای نیست و به تامل بینندگان منجر می‌شود.

به نظر می‌رسد جای این شکل از تبلیغات در تلویزیون ما خالی بوده و ظرفیت‌های زیادی برای ساخت و تولید انواع تیزرهای فرهنگی و آموزشی در زمینه‌های مختلف وجود دارد.

نهادها و سازمان‌هایی مثل آموزش و پرورش یا وزارت ارشاد می‌توانند در این زمینه از ظرفیت‌‌های رسانه‌ای استفاده بیشتری کرده و در جهت ترویج و تبلیغ رفتارهای درست شهروندی بهره بگیرند.

تجربه موفق تولید آگهی‌های تبلیغاتی در حوزه راهنمایی و رانندگی و نیروی انتظامی گواه صادقی بر این مدعاست و این شکل از آگهی آموزشی می‌تواند دامنه وسیع‌تری یافته و تجربه‌های متنوعی از سبک زندگی اجتماعی را دستمایه کار خود قرار دهد.

بدیهی است درساخت آنها هنر باید به فرهنگ و آموزش پیوند خورده تا محصول آن در نهایت منجربه تغییررفتار اشتباه و شکل‌گیری و تقویت رفتارها و الگوهای صحیح رفتاری در سطح جامعه شود.

سیدرضا صائمی