چارچوب, خلاقیت را می کشد

شهریار بلوچستانی خواننده و نوازنده

موسیقی ایران از زمان شکل‌گیری نغمه‌های طربناک باربُد و نکیسا در بارگاه هخامنشیان تا دوران معاصر که استادانی چون میرزاعبدالله، غلامحسین درویش‌خان و کلنل علینقی وزیری در بسط و پیشرفت علمی آن اهتمام ورزیدند، تحولات بسیاری به خود دیده و راه را برای ورود و حضور خوانندگان جوان در این مسیر هموار کرده است. شهریار بلوچستانی از این خوانندگان جوان است که فرصت یافت درکنار استاد بزرگی چون مرحوم همایون خرم قرار گیرد و از تجربیات چندین‌وچند‌ساله استاد بهره‌مند شود. او اثری به نام «اشک من هویدا شد» را ارایه کرد که آخرین اثر هنری استاد خرم به‌شمار می‌آید. با او به بهانه انتشار این آلبوم، همکاری با استاد خرم و شکل‌گیری «اشک من هویدا شد» گفت‌وگویی انجام دادیم که در زیر می‌خوانید.

از نحوه شکل‌گیری آلبوم اشک من هویدا شد بگویید؟

در امتداد ملاقات‌هایی که با دوست ارجمندم مرتضی دلیری در مورد آلبوم «آسمان شب» داشتم، با پیشنهاد وی حضور استاد همایون خرم رسیدم. در ابتدا قرار بود نام آلبوم «موج آتش» باشد ولی بعد از بسته‌شدن کار، درست قبل از انتشار آلبوم، فوت ناگهانی استاد پیش آمد و بنا به پیشنهاد مدیر انتشارات باربد، آقای حمید اسفندیاری، نام آلبوم به «اشک من هویدا شد» تغییر یافت.

چطور شد به این فکر افتادید آثار استاد خرم را بازخوانی کنید؟

ابتدا بازخوانی مورد نظر نبود. از استاد خرم تقاضای کار جدیدی هماهنگ با جنس صدایم کردم ولی استاد نظر دیگری داشتند و همین موجد آلبوم «اشک من هویدا شد» گردید و قرار بود در مراحل بعد کارهای جدیدی ساخته شود که استاد جاودانه شدند. ضمن اینکه این آلبوم با حمایت دو دوست خوبم احمد انصاری‌پور و فرهاد ربیعی در کوتاه‌ترین زمان ممکن منتشر شد.

این آلبوم دارای چه ویژگی‌هایی است و چه ترانه‌هایی در آن بازخوانی شده است؟

شاخص‌ترین ویژگی آلبوم، خواندن ترانه‌های نوستالژیک و ماندگار موسیقی فاخر ایران است و این قطعات، ترانه‌هایی هستند که بر زبان مردم جاری هستند. تنظیم روان و کار شایان دوست عزیزم بابک شهرکی بر این ترانه‌ها انجام شد و حاصل کار ترانه‌هایی چون موج آتش، خسته‌دلان، آمد اما، زکوی بلاکشان، دلم ز دوری هر بی‌وفا و جوانی است.

آلبوم شما تنها آلبوم بازخوانی‌شده از آثار استاد نیست. این آلبوم چه تفاوتی با سایر بازخوانی‌های دیگر دارد؟

این اثر هم مانند بقیه ساخته‌های استاد است اما ویژگی برجسته‌اش این است که آخرین آلبوم با نظارت کامل استاد خرم در زمان حیات ایشان بود و بعد از این هم چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد.

بیشترین انتقادهایی که به شما در این زمینه شد، در کدام بخش بود؟

اولین انتقاد این بود که چرا ترانه جوانی را که مناسبتی با سن شما ندارد، خواندید. من هم از استاد خرم در زمان انتخاب اثر سوال کردم و پاسخشان این بود که این تصنیف زبان حال خود شخص من است و شما تنها اجرا می‌کنید. بعد هم همیشه این انتقاد هست که چرا ترانه‌های خاطره‌شده قبلی را بازخوانی می‌کنید، در جواب این سوال من بازهم پاسخ استاد خرم را بازگو می‌کنم که می‌گفتند منع قانونی داشتن شنیدن صدای بانوان دلیلی بر این نیست که آثار من برای نسل جدید به‌صورت رسمی شنیده نشود. البته اعتقاد شخصی بنده هم این است که آثار بزرگان با هر صدای تازه، تاثیر خاص خودش را می‌گذارد.

با توجه به اینکه شما از ابتدا مایل به بازخوانی آثار نبودید و حتی در زمانی که هنرجوی استاد تجویدی هم بودید، پیشنهادی در این زمینه داشتید الان چه حسی دارید و نظرتان در این زمینه چیست؟

کاملا درست می‌فرمایید من با بازخوانی آثار موافق نبودم و در زمان حیات استادعلی تجویدی هم از ایشان پیشنهاد انتشار یک آلبوم از آثارشان را به‌عنوان اولین کار هنری‌ام داشتم که به دلایلی صورت نگرفت چراکه همیشه در زندگی هنری‌ام از تقلید فراری بودم و بر این عقیده استوارم که هرکسی خودش است و نیازی به آینه‌شدن برای دیگری ندارد. ولی بعد از بررسی برخی از آثار بازخوانی‌شده دیدم این یک تعصب بی‌مورد است و هر یک از این ترانه‌های بازخوانی‌شده خاطره‌ها و تاثیرهای خودشان را در زمان می‌گذارند.

آیا قصد دارید این آلبوم را به‌صورت زنده اجرا کنید؟

بله، آقای دلیری از آغاز برنامه‌هایی بر این اساس تنظیم کرده‌اند که یکی از آنها دعوت از آقای بابک شهرکی به‌عنوان رهبر ارکستر است و احتمالا در پاییز اجرای صحنه‌ای هم از این آلبوم خواهیم داشت.

شما موسیقی را ابتدا با نواختن ساز ضربی تنبک آغاز کردید و دراین راه موفقیت‌های بسیاری کسب کردید. آیا برنامه خاصی در این زمینه دارید یا قصد دارید تنها به آواز بپردازید؟

خیر، موسیقی را در سال ۶۸ با ساز تنبک شروع و در سال‌های ۷۳ تا ۸۰ رتبه برتر تکنوازی تنبک را در جشنواره فجر کسب کردم و ثمره این تلاش‌ها انتشار کتاب ۱۴قطعه تنبک‌نوازی در سال ۸۹ به‌صورت صوتی و تصویری همراه با نت قطعات شد. ثمره این سال‌ها فعالیت در عرصه نوازندگی تجربه تدریس در راستای ساز تنبک و انتشار چند کتاب در ریتم‌های مشخص است. کتاب دیگری هم به نام ۶/۸ تم آماده شده که تا پایان امسال انتشار می‌یابد. هدف اصلی‌ام از انتشار این کتاب‌ها با ریتم‌های ثابت در واقع بالابردن سطح کیفی نوازندگی از لحاظ ریتم و تکنیک و ایجاد انگیزه تنبک‌نوازی در هنرجویان و علاقه‌مندان این ساز است که امیدوارم بتوانم دراین راه به آنچه که مدنظر دارم، برسم.

آمن خادمی