توانمندی اقتصادی راهی برای مقابله با خشونت خانگی

تا سال گذشته زنان سوازیلند, کشور همسایه آفریقای جنوبی, در قوانین مملکتی نادیده گرفته می شدند

● زنان سوازیلندی

تا سال گذشته زنان سوازیلند، کشور همسایه آفریقای جنوبی، در قوانین مملکتی نادیده گرفته می‌شدند. نانهلانهلا دلامی، سرپرست گروهی که برای ریشه‌کنی این نوع خشونت‌ها فعالیت می‌کند، می‌گوید: «در سوازیلند اگر زنی مورد خشونت قرار گیرد نمی‌تواند دست بچه‌اش را بگیرد و از خانه بیرون برود چون در این صورت از کجا می‌خواهد شکم خود و بچه‌اش را سیر کند.»

یکی از برنامه‌های ابداعی این گروه در زمینهء توانمندسازی اقتصادی زنان در جامعهء مردسالار سوازیلند به زنان کمک کرده که از این چرخهء خشونت و وابستگی بیرون بیایند. تا سال گذشته زنان از حقوق قانونی خود بهره‌مند نبودند، مالکیت دارایی خود را نداشتند یا نمی‌توانستند_ بدون اجازهء شوهر یا یکی از خویشاوندانشان که مرد باشد، حساب بانکی باز کنند. این وابستگی مالی به مردان آن‌ها را مجبور به تحمل خشونت می‌کرد اما دلامی می‌گوید: «اکنون با این برنامهء جدید به آن‌ها یاد می‌دهیم که «شما واقعا می‌توانید خودتان را تامین کنید» و اگر درآمد داشته باشید، مجبور نیستید برای هر چیزی به همسرتان تکیه کنید.»

سوازیلند یک کشور زراعی است. ۸۰ درصد مردم این کشور در ۳۵۰ قبیله زندگی می‌کنند که هر کدام یک رییس قبیله دارد. مردمان این قبایل، کشاورزانی با درآمد بخور و نمیر هستند که از فعالیت‌های تجاری به‌دور مانده‌اند.

پروژهء توانمندسازی اقتصادی زنان سوازی در اوایل سال ۲۰۰۶ آغاز شد که توسط آن تاکنون ۳۲ تعاونی راه‌اندازی شده و در حال حاضر ۴۷‌هزار نفر عضو این تعاونی‌ها هستند. بیش‌تر این اعضا، زنان و وابستگانشان هستند که این وابستگان حتی می‌تواند شامل شوهرانشان باشد; در کشوری که نرخ بیکاری ۴۰ درصد است این موضوع چندان هم عجیب نیست.

● کمک به خود زنان

ایده‌های پروژه توسط زنانی که گروه‌ها را تشکیل داده‌اند، مطرح شده است. آن‌ها پوشاک، صنایع دستی و وسایل مورد نیاز منزل را تولید می‌کنند، مرغ‌، خروس یا خوک و گاو پرورش می‌دهند، محصولات خشک تولید می‌کنند یا داروهای گیاهی می‌کارند. زنان سوازی پیش از این هم دانش و مهارت‌های مورد نیاز برای تاسیس یک تعاونی را داشتند اما آن‌ها نیاز به تشویق و آموزش‌هایی داشتند که بتوانند از دانش خود بهره‌برداری اقتصادی کنند.

دلامی می‌گوید: «این مردم، بسیار فقیرند اما براساس پیشرفتی که تا به حال داشته‌اند مشتاقانه منتظریم که تا پنج سال دیگر به درآمد بالایی برسند و بتوانند به سرمایه‌گذاری‌های بزرگ‌تری دست بزنند.» او معتقد است این برنامه برای دستیابی به دو هدف اصلی به اجرا در‌آمده است: «رهایی زنان از خشونت و رهایی زنان از فقر شدید.»

دلامی می‌‌گوید: «ارزیابی‌های ما از علل خشونت‌های خانگی نشان داد که به سبب فقر، مردها از این‌که نمی‌توانند خانوادهء خود را تامین کنند، احساس ناکامی می‌کنند. اگر زن برای خرید هر چیزی از نمک گرفته تا شمع به مرد وابسته باشد و مردها تسلط کامل داشته باشند، مرد ممکن است برای سرکوب احساس ناکامی‌اش به خشونت متوسل شود. وقتی قدرت کاملا در دست مرد باشد، گاهی وقت‌ها زورگویی هم اتفاق می‌افتد اما اگر زن منبع درآمدی داشته باشد، مرد قدرت مطلقش را از دست می‌دهد.»این برنامه به‌طور مستقیم با خود مردم کار می‌کند و بوروکراسی‌‌های دولتی درآن وجود ندارد. هریت دیوب، از مدیران این برنامه می‌گوید: «مخاطبان ما تودهء مردم هستند و تنها راهی که داریم این است که به مناطق روستایی برویم، آن‌ها را به جلساتمان دعوت کنیم و در مورد مسایل مستقیما با زنان گفت‌وگو‌ کنیم. در این مناطق روزنامه‌ای وجود ندارد و ما ابتدا به سراغ سران قبیله، رهبران گروه و ریش‌سفیدها می‌رویم.»

منابع مالی این برنامه از سوی خیران آلمانی تامین می‌شود اما منابع مالی برای تاسیس تعاونی‌ها را، هر چند ناچیز، خود زنان تامین می‌کنند. دلامی‌می‌گوید: «زنان کمک مالی‌ای برای شروع پروژه‌هایشان دریافت نمی‌کنند. آن‌ها می‌دانند که این پول، پول خودشان است و به همین خاطر با دقت بیش‌تری از آن محافظت می‌کنند. ما تنها به آن‌ها آموزش می‌دهیم.»

دیوب یکی از مربیانی است که به زنان یاد می‌دهد که چطور با همسایگان و خویشاوندان زن خود تشکیل گروه بدهند و چگونه یک ایده را تبدیل به کارآفرینی کنند.

● کمک به خانواده‌هایشان

او می‌گوید: «همهء افراد در شرکت تعاونی با هم برابرند. مدیری برای شرکت و حتی رییسی برای جلسات وجود ندارد. مسوولیت ریاست جلسات به عهدهء تک‌تک افراد است به‌طوری که هر فرد درباره این که هر یک از اعضا چقدر مشارکت داشته باشند، نظر می‌دهد و این گزارش به امضای یکی دیگر از اعضا هم می‌رسد. آن‌ها همچنین یاد می‌گیرند که چگونه کارهای حسابرسی شرکتشان را انجام دهند.»

خانواده‌های زنانی که به تازگی وارد این مشاغل شده‌اند نیز از این کارآفرینی‌ها بهره می‌برند. دلامی ‌می‌‌گوید: «این کار تاثیر بسیار مثبتی بر روی کودکان دارد. زنان به ما می‌گویند که حالا دیگر می‌توانند شهریهء مدرسهء فرزندانشان را بپردازند. با پولی که خود به‌دست آورده‌اند، یک جفت کفش بخرند. آن‌ها می‌گویندکه حالا می‌توانند غذای آبرومندانه‌ای داشته‌ باشند که پیش از این نداشتند. در حقیقت، آن‌ها تاسف می‌خورند که چرا این برنامه قبلا اجرا نشده است.»

شواهدی نیز وجود دارد که خشونت‌های خانگی در خانواده‌های اعضای این پروژه کاهش یافته است و گزارشی از همسرآزاری و کودک‌آزاری در خانواده‌های اعضای تعاونی دریافت نشده است.

این برنامه پیش‌بینی می‌کند که این توانمندسازی‌ها رشد اقتصادی بالایی را به‌دنبال داشته باشد. دلامی که سال گذشته به هند رفته بود تا عملکرد پروژه‌های مشابه را در آنجا ببیند، می‌گوید: «در طی ۲۰ سال رشد بالایی را شاهد خواهیم بود. زنان فقیر امروز، زنان تاجر فردا هستند. تعاونی‌ها رشد خواهند کرد و بر اقتصاد کشور تاثیر می‌گذارند.»

او می‌گوید: «درآمد تعاونی‌ها در هند میلیونی است. بانک‌ها تعاونی‌ها را پذیرفته‌اند زیرا که آن‌ها تبدیل به سپرده‌گذاران بزرگی شده‌اند. من شاهد شکل‌گیری روند مشابهی در سوازیلند هستم.»

ترجمه: مهرزاد غنی‌پور