پنجشنبه, ۱۸ بهمن, ۱۴۰۳ / 6 February, 2025
مجله ویستا

جریان انحرافی در ذائقه کودکان


جریان انحرافی در ذائقه کودکان

ذائقه، طعم و مزه‌هایی است که از طریق حس‌های چشایی و بویایی‌مان درک می‌شود. حتما به این موضوع دقت کرده‌اید که ما ایرانی‌ها چقدر با اکراه ماهی و میگو می‌خوریم و از طعم و بوی آن …

ذائقه، طعم و مزه‌هایی است که از طریق حس‌های چشایی و بویایی‌مان درک می‌شود. حتما به این موضوع دقت کرده‌اید که ما ایرانی‌ها چقدر با اکراه ماهی و میگو می‌خوریم و از طعم و بوی آن خوشمان نمی‌آید ولی چینی‌ها و ژاپنی‌ها انواع موجودات دریایی را با لذت مصرف می‌کنند...

انسان این قابلیت را دارد که خود را با تمامی بوها و مزه‌ها وفق دهد اما مشکل اینجاست که گاهی ذائقه منحرف می‌شود. مسبب این انحراف‌ها اولین معلم تغذیه یعنی مادر است. مادر بدون توجه به این مساله که کودک به‌طور طبیعی می‌تواند تمامی مزه‌ها را بپذیرد با توجه به ارثی که از مادرش برده است و از نسلی به نسل دیگر منتقل شده طعم و مزه‌ای را که می‌پسندد به برنامه غذایی کودکش وارد می‌کند. وقتی ما مزه طبیعی یک ماده غذایی را تغییر می‌دهیم، حساسیت گیرنده‌های طعم و مزه تغییر پیدا می‌کند و آستانه تحریک‌پذیری‌مان بالا می‌رود و میزان نیاز فرد به طعم‌دهنده‌ها بیشتر می‌شود. افزودن نمک، ترشی، شکر و چربی جزو اولین انحراف‌های تغذیه‌ای محسوب می‌شود. وقتی ذائقه ما با این طعم‌ها خو گرفت، دیگر قابل تغییر نیست. امروزه می‌بینیم که جوان‌ها حتی بدون چشیدن غذا به آن نمک اضافه می‌کنند. مرگ سرخ یا مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی - عروقی در کشور ما رتبه اول را داراست و دلیل آن تغییر ذائقه به سمت موادغذایی حاوی نمک و چربی اشباع بالاست. دلیل افزایش انواع سرطان‌ها نیز که رتبه سوم مرگ‌ومیر را در کشور به خود اختصاص داده‌اند نیز انحراف‌های تغذیه‌ای است. البته بخشی از ذائقه نیز غریزی است. مثلا مزه شیرینی از لاکتوز شیر دریافت می‌شود اما برخی مادرها حد تعادل را نگه نمی‌دارند و حتی به شیر خشک که خود شیرینی دارد، شکر اضافه می‌کنند.

انحراف‌های تغذیه‌ای یکی از بزرگ‌ترین موانع در مقابل داشتن تغذیه‌ای متناسب، متعادل و متنوع محسوب می‌شود و آموزش‌های تغذیه‌ای که اغلب به نتیجه نمی‌رسد و باعث تغییر رفتار نمی‌شود ناشی از عادت‌های غذایی انحرافی کسب‌شده طی هزاران سال است. انحراف‌های تغذیه‌ای عوارضی مانند چاقی، مقاومت نسبت به انسولین، سندروم متابولیک و دیابت نوع ۲ را به همراه دارد.

بهترین فرهنگ‌سازی و آموزش در این جهت آموزش بچه‌داری و تغذیه درست به دخترانی است که راهی خانه‌های بخت می‌شوند. به‌طور کلی، مادران نقش بسیار مهمی در پیشگیری از انحراف ذائقه کودکان دارند و به تازگی بررسی‌ها نشان داده‌اند اگر بین سن ۳ تا ۸ سالگی ماده غذایی مضری ۸ تا ۱۲ مرتبه به کودک داده شود فرد تا آخر عمر نمی‌تواند این ماده مضر را از برنامه غذایی خود حذف کند.

دکتر سیدضیاالدین مظهری

متخصص تغذیه و رژیم درمانی

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران