اشتباه تاریخی

دولت بوش دلایل زیادی برای حمایت از عملیات بمباران هوایی لبنان توسط اسرائیل داشت وزارت خارجه آمریكا این اقدام را راهی برای تقویت دولت لبنان و گسترش نفوذ آن در جنوب این كشور می دانست

دولت بوش دلایل زیادی برای حمایت از عملیات بمباران هوایی لبنان توسط اسرائیل داشت. وزارت خارجه آمریكا این اقدام را راهی برای تقویت دولت لبنان و گسترش نفوذ آن در جنوب این كشور می دانست. تلاش كاخ سفید بیشتر معطوف به خلع سلاح حزب الله و به خصوص به نابودی موشك های آن بود. دلیل این دغدغه كاخ سفید آن است كه اگر رویارویی نظامی با ایران صورت گیرد، موشك های حزب الله مشكل ساز خواهد بود.

بوش، در این میان دو هدف را به طور همزمان دنبال می كرد؛ یكی فشار بیشتر بر ایران از طریق محدود كردن قدرت حزب الله و دیگر ایجاد تغییرات دلخواه خود در لبنان و بعد در كل خاورمیانه.

مقامات دولت بوش هرگونه اطلاع قبلی از برنامه حمله هوایی اسرائیل را تكذیب می كنند. كاخ سفید در روزهای گذشته هیچ گاه به پرسش های فراوانی كه در این باره به وجود آمده پاسخ نداده است. سخنگوی شورای امنیت ملی در پاسخ به این سؤالات فقط گفت: «پیش از حمله حزب الله به اسرائیل، دولت اسرائیل به هیچ یك از مقامات مسئول واشنگتن نشانه ای حاكی از برنامه ریزی برای حمله بروز نداده بود.»

این مقام آمریكایی در ادامه گفت: «حتی بعد از حمله ۱۲ جولای ما نمی دانستیم برنامه اسرائیلی چیست.»

یكی از سخنگویان پنتاگون هم در این باره گفت: «دولت آمریكا همچنان به راه حل دیپلماتیك متعهد است و گزارش هایی كه درباره حمله به ایران بعد از نبرد با حزب الله منتشر شده درست نیست.

حقیقت آن است كه آمریكا و اسرائیل اطلاعاتشان را با یكدیگر مبادله كرده و سالهاست كه همكاری نظامی نزدیكی دارند. اما به گفته یك مقام ارشد اطلاعاتی سابق، در اوایل بهار گذشته برنامه ریزان بلند پایه نیروی هوایی آمریكا تحت فشار كاخ سفید برای طراحی نقشه جنگ و حمله به تأسیسات هسته ای ایران، شروع به مشورت با همتایان شان در نیروی هوایی اسرائیل كردند.

این مقام ارشد سابق اطلاعاتی می گوید: «پرسش مهم برای نیروی هوایی ما این بود كه چطور مجموعه ای از اهداف دشوار در ایران را مورد حمله قرار دهیم؟ چه كسی می تواند متحد نزدیك نیروی هوایی آمریكا در این عملیات باشد؟ معلوم است كه اسرائیل. بنابراین، این نیروی هوایی به سراغ اسرائیل رفت و گفت كه روی بمباران متمركز شوند و اطلاعات مربوط به ایران و لبنان را با یكدیگر مبادله كنند. این بحث ها به دونالد رامسفلد، وزیر دفاع، هم رسید.»

یكی از مشاوران دولت آمریكا كه روابط نزدیكی با اسرائیل دارد در این باره می گوید: «اسرائیلی ها به ما گفتند كه این جنگ كم هزینه و با فواید زیاد است، چرا با آن مخالفت می كنید؟ ما می توانیم تأسیسات موشكی ، تونل ها و سنگرها را از هوا بمباران كنیم.»

یكی از مشاوران پنتاگون در این مورد می گوید: «دولت بوش مدتها به دنبال بهانه و جرقه ای برای حمله پیشگیرانه به حزب الله بود.»

به گفته «ریچارد آرمیتاژ» كه معاون وزیر خارجه در دولت اول بوش بود و در سال ۲۰۰۲ گفته بود حزب الله «گروه تروریستی است»، عملیات اسرائیل در لبنان در نهایت ممكن است اخطاری باشد برای كاخ سفید درباره ایران. اگر نیرومندترین قدرت نظامی منطقه (اسرائیل) نتواند كشوری مانند لبنان را با جمعیت ۴ میلیون نفر كنترل كند، مقابله با ایران با آن عمق استراتژیك و جمعیت ۷۰ میلیونی بسیار دشوارتر خواهد بود، به گفته آرمیتاژ تنها دستاورد اسرائیل تاكنون متحد كردن مردم علیه اسرائیل بوده است.

بسیاری از مقامات فعلی و سابق آمریكایی كه در حوزه خاورمیانه فعال بوده اند می گویند، اسرائیل ربودن دو سرباز خود توسط حزب الله را فرصتی حیاتی برای شروع عملیات نظامی علیه حزب الله می دانست. آنچه در ۱۲ جولای اتفاق افتاد موضوع جدیدی نبود و در گذشته هم اتفاقاتی شبیه این روی داده بود. اما واكنش اسرائیل این بار بسیار متفاوت بود.

روزنامه نگاران، تحلیلگران و دانشگاهیان اسرائیلی همگی اتفاق نظر دارند كه رهبری این رژیم بدون نقش و حضور واشنگتن تصمیم به جنگ با حزب الله گرفته است. نظرسنجی ها نشان می دهد افكار عمومی اسرائیل از این عملیات حمایت می كرد.

یكی از مشاوران دولت آمریكا كه رابطه نزدیكی با اسرائیل دارد می گوید: «اسرائیل از چند هفته پیش تصمیم گرفته بود كه به حزب الله حمله كند. این تصمیم در پی شنودهای تلفنی مكالمات رهبران حماس، حزب الله و خالد مشعل در سوریه اتخاذ شد. در یكی از این مكالمات كه نظامیان و سرویس های اطلاعاتی اسرائیلی روزها وقت صرف كردند تا آن را رمزگشایی كنند، رهبران سیاسی و نظامی حماس با ابراز پشیمانی از توقف حملات علیه اسرائیل تأكید كرده بودند كه این حملات باید از سر گرفته شود.»

فرماندهان نظامی و رهبران اسرائیل بعد از شنیدن این مكالمه به وحشت افتادند كه مبادا با شروع حملات و پشتیبانی حزب الله از این حملات، اوضاع از كنترل خارج شود.در اوایل تابستان امسال و پیش از عملیات ۱۲ جولای حزب الله، چند مقام اسرائیلی به طور جداگانه از واشنگتن دیدار كردند تا چراغ سبز شروع عملیات را دریافت كنند. این دیدارها با چنی شروع شد. بعد از متقاعد كردن چنی، دیگر صحبت كردن با بوش كار دشواری نیست.

طرح اولیه، بمباران گسترده در پاسخ به اولین اقدام تحریك كننده حز ب الله بود. اسرائیل بر این باور بود كه با حمله به زیرساخت های لبنان از جمله بزرگراه ها، مراكز سوخت و حتی فرودگاه بیروت، مسیحی ها و سنی های لبنان علیه حزب الله تحریك می شوند. مقامات اسرائیلی جنگ كوزوو را به عنوان الگوی خود در نظر داشتند. در آن عملیات نیروهای ناتو به فرماندهی وسلی كلارك ژنرال ارتش آمریكا در یك بمباران گسترده، نه تنها اهداف نظامی، بلكه تونل ها، پل ها و راهها را مورد حمله قرار داده بودند. اسرائیلی ها به رایس گفته بودند: شما این كار را طی ۷۰ روز انجام دادید اما ما فقط به نیمی از این زمان یعنی ۳۵ روز احتیاج داریم.

این الگوبرداری آشكارا توسط مقامات و روزنامه نگاران اسرائیلی اظهار می شد.

دفتر چنی از این طرح حمایت كرد و فقط تأكید نمود كه در كوتاه ترین فرصت این كار صورت گیرد. چنی بر این باور بود كه این جنگ آزمونی ارزشمند برای آمریكا و اقدامات بعدی اش علیه ایران خواهد بود.

اما اطلاعات مربوط به حزب الله لبنان و ایران درست مانند اطلاعات مربوط به عراق توسط كاخ سفید غلط تحلیل شد.

در واقع هدف دراز مدت دولت بوش كمك به ایجاد یك ائتلاف سنی با حضور كشورهایی چون عربستان، اردن و مصر بود كه در اعمال فشار به ایران، به آمریكا و اروپا بپیوندند. پایه و اساس این طرح شكست حزب الله توسط اسرائیل بود. چنی و مقامات دفتر امنیت ملی آمریكا متقاعد شده بودند كه سران عرب از شدت انتقادات خود از اسرائیل خواهند كاست و حزب الله را به خاطر ایجاد بحران سرزنش می كنند. اگر چه در ابتدا چنین موضع گیری از سوی كشورهای عربی دیده شد، اما بعد از فشار افكار عمومی، سران كشورهای عرب موضع خود را تغییر دادند. شاهزاده سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان دو هفته پیش به واشنگتن رفت و در نشستی با بوش خواستار مداخله او و پایان فوری جنگ شد.

قدرت غافلگیر كننده مقاومت حزب الله و توان موشكی آن بسیاری را در كاخ سفید ناامید كرد. در روزهای پایانی جنگ، در واشنگتن بر سر ادامه حملات اسرائیل یا توقف آن اختلافاتی ایجاد شده بود. دفتر چنی از ادامه حملات حمایت كرده و آن را نتیجه بخش و مؤثر می دانست. اما عده ای در داخل دولت بوش هزینه ادامه این حملات برای جامعه لبنان را جبران ناپذیر و بسیار خطرناك می دانستند.

در اسرائیل هم اختلافات مشابهی پدیدار شده بود. یك مقام اطلاعاتی اروپا در این باره می گوید: اسرائیلی ها در یك دام روانی گرفتار شدند.آنها سال ها فكر می كردند با توان نظامی می توانند هر كاری انجام دهند، اما شرایط تغییر كرده است. با شهادت طلبان اسلامی می توان با زور برخورد كرد؟

رامسفلد درباره این جنگ با بوش و چنی هم عقیده نبود و اعتقاد داشت كه عملیات هوایی گسترده اسرائیل حزب الله را به طور كامل زمین گیر نمی كند. به گفته یك دیپلمات آمریكایی، رامسفلد نگران آن است كه گسترش جنگ به ایران نیروهای آمریكایی ها را در معرض خطرات بیشتری در عراق قرار می دهد.اكنون حتی حامیان سرسخت عملیات نظامی اسرائیل در لبنان بر این باورند كه این عملیات به هدف اصلی خود یعنی تحریك مردم لبنان علیه حزب الله نرسیده است.

مترجم: نیلوفر قدیری

سیمور هرش- ۲۱ آگوست