رهبران انقلاب اکتبر

ولادیمیر لنین در ۲۲ آوریل ۱۸۷۰ در شهر کوچکی از روسیه تزاری متولد شد

● ولادیمیر لنین (رهبر انقلاب)

ولادیمیر لنین در ۲۲ آوریل ۱۸۷۰ در شهر کوچکی از روسیه تزاری متولد شد. در سال ۱۸۸۷ برادر بزرگ لنین به جرم توطئه به جان تزار (الکساندر سوم) دستگیر و اعدام گردید که این اتفاق تاثیر روحی عمیقی بر لنین ۱۷ ساله داشت. وی در دانشگاه در مخالفت با حکومت تزارها به فعالیت سیاسی پرداخت و به‌همین سبب از دانشگاه اخراج شد. وی در سال ۱۸۹۵ دستگیر و پس از تحمل یک سال زندان به سیبری تبعید شد. وی درمیان همفکران به‌عنوان پیرو اندیشه‌های مارکس و هوادار شدید جنبش کمونیستی مشهور گشت. او پس از پایان دوران تبعید غالبا در سوئیس و اتریش بسر می‌برد. لنین با عضویت در حزب سوسیال‌دموکرات روسیه در کشورهای مختلف اروپایی مشغول به فعالیت سیاسی در راه مبارزه با تزار شد و هدفش را توسل به «قهر انقلابی» معرفی نمود. وی پس از چندی در حزب، با رهبری اکثریتی موسوم به بلشویک‌ها توانست شبکه مجهز زیرزمینی‌ای در داخل خاک روسیه تشکیل داده و به ترویج افکار کمونیستی بپردازد.

تزار نیکلای دوم که قدرتش پس از جنگ جهانی دوم بسیار آسیب دیده بود در فوریه ۱۹۱۷ مجبور به برکناری شد و دوما دولتی موقت را حاکم نمود و آزادی‌هایی سیاسی را به تمامی احزاب من جمله بلشویک‌ها اعطانمود. لنین دراین تاریخ به روسیه بازگشت و فریاد جنگ با دولت موقت را برآورد. بلشویک‌ها با نفوذ در سربازان و کارگران روسی توانستند قدرت را در شوراها در دست گرفته و در ۲۴ اکتبر اعلام قیام مسلحانه برعلیه دولت موقت نمودند. بلشویک‌ها یک روز بعد کاخ و دوما را تصرف نموده و دولت موقت را برانداختند.

لنین در مبارزه درون حزبی با استالین و همفکرانش توفیق چندانی نیافت و نتوانست تروتسکی یار نزدیک خود را به قدرت نزدیک نماید. لنین چندان معتقد به دخالت در امور سیاسی دیگر کشورها نبود. او در ۱۶ دسامبر ۱۹۱۷ طی اعلامیه‌ای خطاب به مسلمانان روسیه و مشرق زمین اعلام کرد که «ما عهدنامه سری راجع به تقسیم ایران را پاره و محو می‌کنیم و کلیه قشون روس را از ایران خارج می‌سازیم تا تعیین مقدرات ایران، به دست خود ایرانیان بیفتد». یک‌سال پس از انقلاب، لنین طی یک سوء قصد شدیدا مجروح شد، آنگونه که در دو سال پایانی عمر با تحمل بیماری و ضعف جسمانی شدید، چندان نتوانست امور کشور و رهبری حزب را در دست بگیرد و همین عامل باعث شد که رفته رفته استالین و یاران رادیکالش بتوانند با تصفیه‌هایی خونین، قدرت را در حزب دردست بگیرند. لنین چند سال بعد از سوء قصد چهره در خاک کشید.

● تروتسکی (نظریه‌پرداز انقلاب)

لئون برونشیتین تروتسکی در ۲۶ اکتبر ۱۸۷۹ در اوکراین جنوبی به دنیا آمد. وی از نوجوانی با اندیشه‌های مارکس آشنا شد و متاثر از همان اندیشه‌ها در ۱۷ سالگی فعالیت‌های سیاسی و مبارزاتی خود را آغازکرد و تشکل کارگری «مجمع کارگران روسیه جنوبی» را بنیان نهاد. وی به‌دلیل فعالیت در این تشکل، دستگیر و به سیبری تبعید شد که در دوران تبعید با ولادیمیر ایلیچ لنین و افکارش آشنا شد. او پس از گریختن از سیبری در سال ۱۹۰۵ مجددا به جرم فعالیت‌های سیاسی به سیبری تبعید شد ولی بازهم موفق به گریختن از تبعید شد و این بار به اروپای غربی گریخت. او تا پیش از سقوط تزار در فوریه ۱۹۱۷ در کشورهای مختلف اروپایی به‌سر می‌برد و پس از آن، فعالانه به جریان انقلاب پیوست و به عضویت بلشویک‌ها (همفکران لنین) درآمده و تبدیل به یکی از چهره‌های تاثیرگذار این حزب و یکی از مردان «انقلاب اکتبر ۱۹۱۷» شد تا آنجا که ملقب به «مرد اکتبر» شد و لنین او را بلشویک تر از هر بلشویکی نامید. وی درزمان لنین کمیسر امور خارجه شد و پس از آغاز جنگ نیز بسمت کمیسر جنگ منصوب گشت و دراین سمت با ساماندهی ارتش سرخ توانست بخوبی از عهده دشمنان انقلاب برآید. مخالفان وی در حزب ژوزف استالین، کامنُف و زینووُف بودند. لنین به‌رغم بیماری تمام تلاش خود را برای قدرت نیافتن استالین و کمک به تروتسکی نمود ولی توفیقی نیافت و پس از مرگش، این خط استالینیستی حزب بود که همه چیز را در دست گرفت و تروتسکی را به اتهام ایجاد تفرقه عزل و ازحزب اخراج کرد. استالین با تروتسکی و مخالفانش رفتار تندی کرد و با تشکیل یک دادگاه، بسیاری از دگراندیشان را به اعدام محکوم نمود و برای خود تروتسکی نیز حکم اعدام غیابی صادر کرد.

تروتسکی در تاریخ ۲۰ آگوست ۱۹۴۰ به دست یک استالینیست رادیکال اسپانیایی در منزل شخصی با ضربه تبر به سختی مجروح شد و فردای آن‌روز از شدت جراحت جان داد.