نگاهی به ترانه‌های سنتوری

حتی همان «مهرجویی» بازهای تیر، همان طرفداران پر و پا قرص فیلم «سنتوری» هم قبول دارند؛ بخش زیادی از محبوبیت فیلم سنتوری مرهون ترانه‌هایی است که با صدای محسن چاووشی به گوش می‌رسد. …

حتی همان «مهرجویی» بازهای تیر، همان طرفداران پر و پا قرص فیلم «سنتوری» هم قبول دارند؛ بخش زیادی از محبوبیت فیلم سنتوری مرهون ترانه‌هایی است که با صدای محسن چاووشی به گوش می‌رسد. این همان چیزی است که «داریوش مهرجویی» هوشمندانه برای انتقال حس و حال همیشگی سینمایش، به این فیلم تزریق کرده تا موسیقی، این‌بار جانشین سفره‌های خوش آب و رنگ فیلم‌های مهرجویی و سکانس‌های هوس‌برانگیز غذا خوردن و ظرف‌های خوش‌رنگ و لعاب خورش شود تا این‌بار صدای خش‌دار و حزن‌انگیز «محسن چاووشی» حس و حال غریبی را به بیننده مغموم این قصه تلخ منتقل کند و باز هم ما ببینیم که «داریوش مهرجویی» هنوز و همچنان استاد رقم‌زدن حس و حال زندگی است؛ حتی در بدبینانه‌ترین، آشفته‌حال‌ترین و غمگنانه‌ترین قصه این سال‌هایش.

«محسن چاووشی» در این سال‌ها به محبوبیت غریبی رسیده و این میزان محبوبیت او، با محبوبیت هیچ‌یک از خوانندگان و آهنگسازان زیرزمینی قابل مقایسه نیست که او در تمام این سال‌ها کار خودش را کرده و روند رو به رشد خود را داشته و عده‌ای حتی اعتقاد دارند؛ صدای حزین و مالیخولیایی این خواننده که همیشه القا‌کننده یک غم پایدار از بین‌نرفتنی و یک احساس بیماری و واپاشیدگی است، از اصل و نسخه اصلی لس‌آنجلسی‌اش هم بهتر است و اتفاقا طرفداران صدا و موسیقی او- هر چند این صدا صرفا محصول یک استعداد ذاتی خام باشد و نه تحصیل موسیقی و ذوقی آبدیده و تعلیم داده شده- را می‌توان از میان هر طیفی جست‌وجو کرد و موسیقی او صرفا تین‌‌ایجرهای موسیقی زیرزمینی‌پسند را جذب نمی‌کند و خیل طرفدارانش، بیش از این حرف‌ها و صحبت‌هاست.

اما این تنها صدای «محسن چاووشی» نیست که این قصه را جذاب می‌کند، تنها صدای این خواننده نیست که می‌تواند فیلم «سنتوری» را تبدیل به یک اثر «جذاب» کند. متن ترانه‌های «سنتوری» هم به نوبه خود، نقش زیادی در پیشرفت حس و حالی که گفتیم دارد. ترانه‌های خوش‌حسی که با مضمون فیلم ارتباط خوبی دارد، کاملا روان و حفظ شدنی هستند و این روزها به زمزمه‌ها و حافظه عده زیادی پیوسته‌اند.

آن زمان، ابتدای روی کار آمدن «محسن چاووشی» را اگر در نظر بگیریم، او را اتفاقا با ترانه‌های عاشقانه به یاد نمی‌آوریم. شاید ترانه‌ای که «محسن چاووشی» را با او شناختیم، ترانه «نفرین» بود با شعری از «مریم حیدرزاده» و نه هیچ ترانه عاشقانه‌ای از این قماش که این روزها «محسن چاووشی» را با آنها می‌شناسیم. همین شروع شهرت این خواننده با ترانه‌های نفرت یا عشق‌های منفی و مطابق همان مد و جریان رایج غالب بر موسیقی زیرزمینی که لعن و نفرین و فحاشی به معشوقه باشد، ادامه کار این خواننده هم با خواندن ترانه‌هایی از این دست همراه شد و این تا زمانی ادامه داشت که پای دو ترانه‌سرای جوان و خوش‌قریحه به میان آمد.

دو ترانه‌سرای ساکت «محسن چاووشی» نقش زیادی داشتند. این را می‌شود از مقایسه موسیقی این خواننده پیش از همکاری و پس از آشنایی با این دو ترانه‌سرای جوان فهمید.

ترانه‌سراهای «محسن چاووشی» او را به مسیر تازه‌ای سوق دادند؛ عاشقانه‌های پرشور با حس‌هایی ناب‌تر و تازه‌تر؛ ترانه‌هایی که بعد از این حضور با صدای «محسن چاووشی» شنیدیم، پر از لحظه‌های عاشقانه و تک‌لحظه شاعرانه شدند و برای اهالی فن کاملا معلوم بود که پای ترانه‌سرا یا ترانه‌سراهای تازه‌نفسی در میان است که پیش از ترانه‌سرابودن، شاعر و احتمالا، غزلسرا هستند و تا مدت‌ها، همین دو ترانه‌سرا و شاعر جوان، شنوندگان ترانه‌های چاووشی را با آن «عشق پریشان شده دو حرفی» سر کار گذاشتند تا بعدا در حاشیه گفت‌وگویی، عشق دو حرفی را «زن» معنا کنند. ترانه‌های زمینی و عاشقانه ترانه‌سراهای چاووشی بی‌شک، نقش زیادی در محبوبیت این خواننده دارد، شک نکنید.

بعدها «حسین صفا» و «امیر ارجینی»، ترانه‌سراهای «محسن چاووشی» آشکارا از تاثیر بحث‌ها و صحبت‌های چند نفری بر سر مضمون ترانه‌ها گفتند و همین که آنها خواننده کم پیدا و گوشه‌گیر این سال‌ها را به عاشقانه خواندن تشویق کرده‌اند تا او از عشق بخواند تا ترانه‌ها جاودانه‌تر شوند و در همان گفت‌وگوها، از ترانه‌های منفی و نفرت بد گفتند.

ترانه‌های آلبوم سنتوری، بهترین و محکم‌ترین ترانه‌های این دو ترانه‌سرای رفیق و همکار نیست اما، همین ترانه‌ها هم ترانه‌های خوبی است، خوب از این نظر که ترانه‌های درستی است و مشکلات فنی آشکار ندارد. این آلبوم، دستپخت اصلی این دو ترانه‌سراست و ترانه‌ای مانند «خیانت» که همان تم نفرت و مضمون ترانه‌های واسوخت و عشق‌های منفی را دارد، متعلق به اینها نیست و سراینده‌اش «ترانه مکرم» است. به نظر می‌رسد همکاری «محسن چاووشی» با ترانه‌سراهای جوانش همچنان ادامه داشته باشد و اگر این اتفاق بیفتد و دو آلبومی که این خواننده آماده کرده، از صافی سرسخت ارشاد بگذرد و صدای این خواننده مجوز بگیرد، از این دو ترانه‌سرا هم بیشتر می‌شنویم. لطفا فرم زیر را پر کنید.

لیلی نیکونظر