فقط برای یادآوری

نگاهی به عملکرد مسوولان سینمایی

هنگامی‌که جواد شمقدری از مشاورت احمدی‌نژاد به عنوان معاون سینمایی انتخاب شد، یک نکته بر بقیه موارد ارجحیت داشت، بروکراسی کمتر شد. شمقدری که در دوران وزارت صفار هرندی در نقش مخالف برخی سیاست‌ها ظاهر شده بود، اینک خود می‌توانست درباره بسیاری از مسایل تصمیم بگیرد. رفع توقیف فیلم‌ها آغاز شد. جلسات با سینماگران آغاز شد اما... .

چندی است که مدام خبر استعفا یا برکناری جواد شمقدری در مجامع مطرح می‌شود. هرچند خود او منشا خبر را رسانه‌های خارجی می‌داند و کسانی که نمی‌گذراند او کار کند و در نهایت نیز عنوان می‌کند تا زمانی‌که به حضور او نیاز داشته باشند، بر این صندلی می‌نشیند و تاکید کرد در نهایت پست‌ها در دولت دهم همیشگی نیست.

● ویژگی‌ها

در طول این دو سالی‌که از حضور جواد شمقدری و همراهش سجادپور در مقام مدیرکل نظارت و ارزشیابی می‌گذرد، چند ویژگی درباره آنان قابل توجه است. فریدون جیرانی در برنامه هفت می‌گوید: «در طول ۳۰ سال گذشته جواد شمقدری و علیرضا سجادپور تنها مدیرانی بودند که همیشه تلاش کردند به همه انتقادات و اظهارنظرها پاسخ دهند.»

اما این تنها ویژگی مدیریت کنونی نیست. وضع قوانین به یکبارگی و بدون هیچ برنامه از پیش تعیین شده‌ای. البته این قوانین کمی بعد هنگامی‌که با اعتراض و واکنش‌های سینماگران روبه‌رو می‌شوند، آن قوانین لغو می‌شود. این اتفاق در سال اول حضور بیشتر بود و انگار با بالارفتن تجربه، آنها کمتر این شیوه را تکرار کردند.

● واکنش‌ها

هنگامی‌که سینماگران از سختی شرایط بعد از حذف یارانه‌ها گفتند، سجادپور به عنوان پاسخگو از بررسی شرایط می‌گفت: «بحث هدفمندی یارانه‌ها در سینما نیز مانند همه جا پس از انجام، بررسی می‌شود و به طور قطع وزارت ارشاد در حال بررسی وضعیت و ارزیابی سینماست. ما نیز اعتقاد داریم که افزایش هزینه‌ها بر سینما تاثیر داشته است اما به‌طور قطع دولت به سینما نیز توجه کافی خواهد کرد. ما نباید نگران تعداد محدودی از مخاطبان سینما باشیم، باید نگران چند میلیون نفری باشیم که با سینما قهر کرده‌اند و این مشکل از تولید آثار نشأت می‌گیرد. با توجه به تولید خوب سینمای ایران در سال آینده امیدواریم این قهر سینمایی برطرف شود.»

● دستورات

جواد شمقدری طی نامه‌ای به علیرضا سجادپور با توجه به تجربه ناموفق نمایش تک سانس فیلم‌های سینمایی دستور به حذف این شیوه نمایش دارد.

قرار شد اقدام لازم حداقل در ۱۰سالن سینما به جهت ساماندهی اکران فیلم‌های مخاطب خاص صورت پذیرد و در صورتی‌که بخش خصوصی آمادگی این هماهنگی را نداشت با کمک موسسه سینما شهر نسبت به برنامه‌ریزی برای اکران در این سالن‌ها بر اساس درخواست تهیه‌کنندگان، هماهنگی و حمایت‌های لازم صورت پذیرد.

یکی دیگر از اتفاقات این دو ماه گذشته، دخالت در قراردادهای بازیگران بود و اعلام شد مدیرکل ارزشیابی و نظارت بر سینمای حرفه‌ای ضمن اعلام لغو این قرارداد و قراردادهای مشابه متذکر شد که به طرفین قرارداد یعنی تهیه‌کننده و بازیگر مورد نظر شدیدا تذکر داده شده و در پرونده کاری آنان توبیخ درج می‌گردد و این قرارداد که لغو شده در آینده کاری

هر دو طرف تاثیر کاملا منفی از نظر این اداره کل خواهد داشت، تاکید اصلی این بود که قرار است: «معاونت سینمایی با هر گونه فعالیت مخل امنیت و آرامش صنوف سینمایی برخورد خواهد کرد و قراردادهایی که به فضای اعتماد و امنیت شغلی صنوف لطمه بزند، از نظر این اداره کل کاملا باطل است.»

● امیدواری‌ها

در این مدت مسوولان سینمایی اصرارشان بر چند نکته مشخص است اختلاف با خانه سینما و ساختن نهادهای موازی با این نهاد صنفی است. البته نویدهای جدیدی هم داده می‌شود مانند اینکه اعلام شده است: «تمام سلیقه‌ها می‌توانند فیلم سیاسی بسازند.»

علیرضا سجادپور به خبرگزاری‌ها گفته است: «چشم‌انداز سینمای ایران در سال ۹۰ روشن است، من سال ۸۹ این باور را داشتم که ما هنوز به آنچه می‌خواهیم، نرسیده‌ایم، اما سال ۹۰ از نظر کمی و کیفی در سینما رشد خواهیم داشت. گروهی معتقدند سال ۸۹ در دهه گذشته بدترین سال سینمایی بوده در حالی‌که این‌طور نیست. اواسط سال ۸۹ و با توجه به تولیداتی که داشتیم، به این باور رسیدم که سال ۹۰ سال خوبی برای سینمای ایران است، بخشی از این جذابیت‌ها و قابلیت‌ها را در بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر دیدیم. امسال با فعالیت درست شورای صنفی نمایش و برنامه‌ریزی منظم می‌توانیم رشد قابل‌توجهی در زمینه جذب مخاطب برای فیلم‌ها شاهد باشیم.»

البته او تعریفی هم از سینمای سیاسی ارایه داده است: «گام اول برای تولید فیلم سیاسی آسان‌گیری و سهل‌گیری است تا سلیقه‌ها و ذایقه‌های مختلف بتوانند انتقادهایشان را مطرح کنند تا جایی‌که به منافع ملی ضربه‌ای وارد نشود. توجه به این سینما می‌تواند باعث جذب عده‌ای از مخاطبان بالقوه سینمای ایران شود که سال‌هاست به سینما نمی‌روند.» اما در نهایت با تمام این تعریف‌ها هنوز ساخته‌های سینماگران مستقل به نتیجه نرسیده است و فیلم‌های سیاسی منتهی شد به ساخت آثاری همچون قلاده‌های طلایی و پایان نامه.

● عملکرد

ساخت نهادهای موازی از اتفاقات این مدت است و یکی از مهم‌ترین دعواهای بین سینماگران چندی پیش اتفاق افتاد که بین شورای‌عالی تهیه‌کنندگان و اتحادیه شماره دو تهیه‌کنندگان بر سر شورای پروانه ساخت شکل گرفت. در نهایت نیز مدیران تاکید کردند که این اتفاق به نفع سینماست.

در این میان اختلاف معاونت سینمایی با خانه‌سینما بخش عمده‌ای از وقت و انرژی مسوولان کنونی را گرفته است. تاکید بر غیرقانونی بودن خانه‌سینما و تشکیل پرونده برای این نهاد صنفی، عدم ارایه بودجه مصوب در طول این دو سال رخ داده است و جالب‌تر آنکه روزنامه سینمایی کشور نظر سنجی انجام داد که در آن پرسیده شده بود: به نظر شما با توجه به اظهارنظرهای مختلفی که تاکنون از سوی هر دو طرف در رسانه‌های مکتوب و غیرمکتوب، منعکس شده است، کدام‌یک از طرفین درست می‌گویند؟ کدام‌یک درست نمی‌گویند؟ معاونت سینمایی یا خانه‌سینما؟ براساس شش روز زمان نظرخواهی، ۲/۸۰ درصد از شرکت‌کنندگان به مدیریت خانه‌سینما رای دادند و ۸/۱۹ درصد به معاونت سینمایی. حال در این مجال کوتاه به سراغ برخی سینماگران رفته‌ایم تا از مشکل خود بگویند. برخی ناامیدانه حرفی نزدند و برخی دیگر به چند نکته گذرا اشاره کردند و راهکار خود را به صورت مختصر بیان کردند. این نظرات شاید تنها برای مسوولان سینمایی فقط یادآوری باشد.

سحر آزاد