زمانی برای رشد و پیشرفت آلمان

برگزاری جام جهانی فوتبال در آلمان, به دلیل گستردگی و برخورداری از طیف وسیع مخاطب در این کشور و در سایر نقاط جهان, تأثیرات فرهنگی و اجتماعی زیادی دربرداشته است

برپائی جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان در شرایطی که با قهرمانی ایتالیا خاتمه یافته، تأثیرات به‌سزائی در امور فرهنگی و اجتماعی کشور میزبان جام، یعنی آلمان و سایر کشورهای جهان داشته است.

برگزاری جام جهانی فوتبال در آلمان، به‌دلیل گستردگی و برخورداری از طیف وسیع مخاطب در این کشور و در سایر نقاط جهان، تأثیرات فرهنگی و اجتماعی زیادی دربرداشته است.

بر پایه اخبار گزارش شده رسانه‌های آلمانی، برگزاری این مسابقات در طول یک ماه، تأثیراتی در امور فرهنگی همچون هنر، تئاتر، سینما، رادیو و تلویزیون و ... باقی گذارده؛ چرا که در جریان برپائی این مسابقات، برخی مضامین تئاتر، سینما با مقولهٔ فوتبال درهم آمیخته شد و از طریق چنین هنرهائی، پیام‌های سودبخشی برای جامعه و مردم آلمان ارائه شد.

اموری همچون رادیو و تلویزیون، پخش زنده مسابقات از کانال‌های تلویزیونی ZDF, ARD, RTL و نیز شبکه‌های رادیوئی، در کنار گزارشات مفصل وهمه روزه کانال‌های خصوصی و دولتی آلمان باعث شد تا توجه عمیق مردم به مقوله فوتبال در طول برگزاری جام جهانی جلب شود و البته از این راه، به‌دلیل جلب توجه مردم، به موازات فوتبال، پیام‌های مرتبط با موضوعات غیرورزشی به جامعه آلمان انتقال یافت.

در بخش مطبوعات که شامل روزنامه‌های مکتوب، اینترنتی و نیز کتاب می‌شود، جهش عظیمی در افزایش شمارگان و مخاطب دیده شد.

رالف شونر، یکی از گزارشگران محبوب شبکه‌های تلویزیونی آلمان در این خصوص اظهار داشت: ”برگزاری جام جهانی اگرچه با قهرمانی تیم ملی آلمان همراه نشد؛ اما درخشش این تیم و بازی‌های جذابی که در جام ارائه داد، سبب شد جامعه ۷۸ میلیون نفری آلمان با استفاده از وسایل فرهنگی گوناگونی مانند رادیو و تلویزیون یا مطبوعات در ارتباط دائم با پدیده فوتبال جام جهانی قرار گیرند و در کنار فوتبال، تأثیراتی نیز در سایر امور ایجاد شود“.

برند ویر، سخنگوی بنگاه انتشاراتی آکسل اشدینگر نیز عنوان کرد: ”در روزهای پایانی جام جهانی، طبق آمار موجود، بر شمارگان کتب، روزنامه‌ها و مجلات افزوده شد“.

وی افزود: ”مطبوعات آلمان که همواره مخاطبین زیادی داشته‌اند، در سایه شوک برپائی جام جهانی، دچار جهش عظیمی در زمینه افزایش مخاطب و شمارگان شدند که همین امر آنها را وادار کرد در آینده، متناسب با نوع علاقه‌مندی و ذائقه فرهنگی جامعه آلمانی، موضوعات نوشتاری جذاب‌تری را در اختیار عموم مخاطبین خود قرار دهند“.

این مقام انتشاراتی حتی به این نکته اشاره داشت که افزایش شمارگان کتاب‌ها، روزنامه‌ها و مجلات، باعث افزایش درآمد رسانه‌های فرهنگی در آلمان شد که همین رونق کاری بیشتری را برای مطبوعات و روزنامه‌نگاران در سال‌های آینده سبب می‌شود.

● پالایش اجتماعی در آلمان

از نظر اجتماعی، برپائی جام جهانی ۲۰۰۶ فوتبال توانست پالایش تازه‌ای در جامعه آلمان ایجاد کند. آنها که پس از فروپاشی نظام کمونیستی شوروی سابق در دهه ۹۰ و برچیده شدن نظام‌های کمونیستی بلوک شرق از جمله آلمان‌شرقی، در سایه اتحاد و یکپارچگی آلمان شرقی و غربی و تشکیل نظام آلمان واحد همواره در پی نظام واحد اجتماعی در نقاط مختلف کشور خود بودند، از طریق برپائی این مسابقات توانستند تا حد زیادی به اهداف موردنظر خود دست پیدا کنند.

در سایه برگزاری این بازی‌ها، حتی شهرهائی مانند لایپزیک از آلمان‌شرقی سابق نیز از شانس میزبانی دیدارها بهره‌مند شدند که در این مسان ضمن دریافت امکانات مطلوب‌تر، برای ارتقاء سطح کیفی امور خود و بالا بردن کارآئی امکانات ورزشی و غیرورزشی خود را در مواجه مستقیم با فرهنگ‌های دیگر کشورها و سایر ملل دیدند تا مردم آلمان واحد، در اثر برخورد این تقابل‌های فرهنگی، به دستاوردهای بهتری جهت اداره امور خود برسند.

در کنار این امور، به‌دلیل درخشش تیم ملی آلمان، به اموری همچون روحیات مردم و گرایشات آنها توجه شد؛ به‌طوری که حتی تشویق آنان در طول مسابقات از تیم خود و مقابل تیم‌های حاضر در جام جهانی، تأثیرات به‌سزائی در بالا بردن روحیه و خودباوری برای انجام کارهای اجتماعی در سال‌های آینده خواهد داشت.

در این خصوص ریتا گروباخ، گزارشگر مجله معتبر شترن در مقاله‌ای که به چاپ رساند به این نکته اشاره کرد که برپائی جام جهانی ۲۰۰۶ در زمینه‌های مختلف اجتماعی، بر این کشور اروپائی در سالیان آینده اثرات مثبت زیادی به‌جای می‌گذارد. وی در مقاله خود عنوان کرد: ”برپایئ جام جهانی مانند باتری و منبع انرژی جامعه آلمان عمل کرده که برای پر کردن این باتری، هزینه‌های گزافی صورت گرفت؛ اما می‌توانیم خوشحال باشیم این انرژی و قوا تا سال‌ها به امور مختلف زندگی عامه مردم کشور کمک خواهد کرد و از همه مهمتر، روحیه نشاط و سرزندگی مردم را حفظ می‌کند“.

● تأثیرات فرهنگی و اجتماعی در سایر ملل

برپائی جام جهانی نه تنها در آلمان تأثیرات مثبتی از لحاظ امور فرهنگی و اجتماعی گذاشت، حتی در امور فرهنگی و اجتماعی سایر ملل نیز تأثیرات مثبت و منفی به‌جای گذارده است.

در این خصوص بیشتر کارشناسان متفق‌القول عنوان می‌کنند که بخش اعظم تأثیرات شامل کشورهائی می‌شود که به‌عنوان یکی از ۳۲ تیم حاضر در مسابقات شرکت داشتند که در این میان میزان موفقیت یا ناکامی این تیم‌ها تأثیرات مستقیم و معکوسی در امور فرهنگی و اجتماعی آنها داشته است.

در کشوری مانند انگلستان، پیش از شروع جام جهانی این انتظار معقول و منطقی وجود داشت تا در سایه حضور این تیم در رقابت‌ها و احتمالاً کسب موفقیت در راه قهرمانی، امور فرهنگی و اجتماعی این کشور تحت تأثیر قرار گیرد. آنها می‌خواستند در سایه قهرمانی در فوتبال، قادر به ارائه برنامه‌های بهتری برای کنترل وضعیت فرهنگی و اجتماعی جامعه انگلستان شوند؛ اما هنگامی‌که این تیم برخلاف همه انتظارات، پائین‌تر از حد نشان داد. هیچ تحرک خاصی در بخش فرهنگی ایجاد نشد؛ حتی بالعکس برخی ناهنجاری‌های فرهنگی و اجتماعی شدت یافت که به‌عنوان مثال، بالا رفتن شمار سرقت‌ها (از منازل و اتومبیل) مرتبط به این قضیه عنوان شد.

تماشاگران پرخاشگر و آشوب‌طلب انگلیسی به همین دلیل نتوانستند به رفتار فرهنگی بهتری سوق داده شوند و آنها نیز نتوانستند ذهنیت بدی که از خود نزد جهانیان باقی گذاشته‌اند، پاک کنند. بالعکس در کشوری مانند ایتالیا که تیم فوتبالش فاتح مسابقات آلمان شد، موجب گردید ذهنیت بدی که در سایه تبانی و رشوه‌خواری در آنجا ایجاد شده بود، کاسته شود.

● نگرانی‌ به‌دلیل ناهنجاری‌ها

یکی از مهمترین نگرانی‌ها قبل از شروع مسابقات به لحاظ فرهنگی و اجتماعی این بود که پخش لحظه به لحظه دیدارها از تلویزیون، به لحاظ برخوردهای غیرورزشی، باعث شود تا رفتارهای غلط و نادرست در سطح جوامع ترویج شود.

به همین دلیل جام جهانی به همان ترتیب که از زمان ژول ریمه، بنیان گذاشته شد، تلاش داشت تا پیام‌های فرهنگی و اجتماعی مطلوبی نظیر دوستی، صمیمیت، انسانیت، همزیستی و .. را به ملل انتقال دهد.

زمانی‌که بازی پربرخورد و مملو از کارت قرمز و زرد هلند و پرتغال انجام گرفت، این نگرانی را ایجاد کرد که رفتارهای ستارگان بی‌توجه ۲ تیم به اصول اخلاقی، تأثیرات نامطلوبی در این ۲ کشور و سایر نقاط باقی بگذارد. با این حال می‌توان گفت که نسبت به دوره قبل که در کره و ژاپن انجام گرفت و حتی مدل موی آن زمان رونالدو باعث دردسر خانواده‌ها در سراسر دنیا شد، جام جهانی ۲۰۰۶ به واسطه کنترل بیشتر تیم‌ها و سازمان‌های کنترل‌کننده، ناهنجاری‌های فرهنگی و اجتماعی کمتری داشت.

● برخی آمار مرتبط با امور فرهنگی و اجتماعی

نزدیک به ۳/۳ میلیون تماشاگر از ۶۴ مسابقه جام جهانی ۲۰۰۶ در ورزشگاه‌ها دیدن کردند. برگزاری جام جهانی سبب شد که ۸۵ درصد امکان شغلی برای کسانی‌که خواهان انجام کار در آلمان بودند، فراهم شود. هزینه برگزاری این دیدارها برای کشور میزبان (آلمان) بالغ بر ۴۵۰ میلیون یورو عنوان شد. در سراسر دنیا از گیرنده‌های تلویزیونی، ۳۲ میلیارد نفر (مجموع تماشاگران مسابقات) کل دیدارها را تماشا کردند. همچنین قطار آلمان در برگزاری جام جهانی ۲۰۰۶، اقدام به جابه‌جائی ۱۵ میلیون نفر کرد.