شب های بارانی در تخت

اگر فرزند شما هم دچار شب ادراری است حتماً می دانید که این مشکل می تواند بسیاری از والدین را خسته و کلافه کند

اگر فرزند شما هم دچار شب ادراری است حتماً می‌دانید که این مشکل می‌تواند بسیاری از والدین را خسته و کلافه کند. البته این تنها والدین نیستند که از این مشکل رنج می‌برند؛ بلکه خود کودک هم ممکن است به عنوان تلخترین تجربه زندگی اش از آن یاد کند. این مشکل حتی از هیولای زیر تخت و پشت پرده اتاق خواب هم بیشتر کودک شما را آزاد می‌دهد. به طوریکه او جرات نمی‌کند حتی یک شب در جای دیگری غیر از منزل بخوابد تا رازش آشکار نشود. البته یادتان باشد اگر فرزند شما یکی دوبار اتفاقی جایش را خیس کند، نباید به او برچسب ابتلا به شب ادراری را بزنید. متخصصان معتقدند دست کم ۲ بار در هفته و به مدت ۳ هفته باید این اتفاق برای کودک بیفتد تا اینکه تشخیص شب‌ادراری برای او قطعی شود. اگر چه هنوز علت قطعی شب‌ادراری کودکان مشخص نشده، لازم است بدانید گاهی ابتلا به برخی بیماریهای جسمی می‌تواند باعث شب ادراری شود. بنابر این لازم است در مورد این مشکل حتماً با پزشک فرزندتان مشورت کنید. در این مقاله درباره این موضوع بخوانید:

شب ادراری مشکل نا شایعی در کودکان نیست. اگر چه اغلب کودکان تا سن ۴ سالگی یاد می‌گیرند به دستشویی بروند اما در بعضی از آنها شب ادراری تا ۷ سالگی ادامه دارد.تا ۵ سالگی ۱۵ درصد از کودکان دچار مشکل شب‌ادراری هستند.بین ۸ تا ۱۱ سالگی کمتر از ۵ درصد کودکان هنوز شبها خودشان را خیس می‌کنند. لازم است بدانید شب‌ادراری برای پسرها بیشتر از دخترها اتفاق می‌افتد. ممکن است این مشکل فرزند شما تا نوجوانی ادامه پیدا کند. و آنوقت او را بیشتر به دردسر می‌اندازند. بنابر این بهتر است زودتر برای کمک به فرزندتان اقدام کنید و حتماً با پزشک مشورت کنید.

پزشک درباره سابقه بیماریهای فرزندتان از شما سوالاتی خواهد پرسید. چون اگر کودک شما به دیابت، یبوست مزمن، تشنج، عفونت مجاری ادراری، مثانه و یا اختلالاتی در نخاع مبتلا باشد ممکن است به دنبال بیماری دچار این عارضه شده باشد. دقت داشته باشید که گاهی شب ادراری، تشنگی و پر نوشی اولین علامت دیابت در کودک است. سابقه خانوادگی هم اهمیت دارد چون ژنتیک هم در این مسأله نقش مهمی دارد. علاوه بر این متخصصان می‌گویند مسایلی که برای کودک استرس ایجاد کند هم می‌تواند موجب ایجاد شب‌ادراری در او شود. مثلاً جدایی والدین، مرگ عزیزان، تغییر محل زندگی یا مدرسه کودک هم ممکن است عامل این مشکل باشند. متخصصان می‌گویند یکی از علل اساسی شب‌ادراری، کندی و تاخیر رشد و تکامل در مرکز کنترل ادرار کودک است. طبیعی است اگر کودک حجم زیادی مایعات بنوشد به علت کوچک بودن مثانه و سنگین بودن خوابش، ممکن است دچار حادثه شود. آپنه خواب که با قطع تنفس هنگام خواب و خواب آلودگی در روز مشخص می‌شود، هم می‌تواند موجب شب ادراری کودک شود. گاهی هم برخی داروها ممکن است باعث شوند که کودک جایش را خیس کند. اما وقتی دارو قطع شود این اتفاق دیگر برای کودک نخواهد افتاد. بنابر این ابتدا لازم است پزشک بیماریها و سابقه خانوادگی و داروهای مصرفی کودک شما را بررسی کند و سپس به درمان بپردازد.

کنار آمدن با موضوع

مسلما شستن رختخواب کار آسانی نیست بخصوص اگر زیاد تکرار شود. این موضوع باعث می‌شود والدین برای کودک سختگیری کنند و گاهی او را برای خیس کردن رختخوابش تنبیه کنند. اما لازم است بدانید که شب ادراری کودک از روی عمد نیست و او کنترلی بر این اتفاق ندارد. پس تنبیه او هم نمی‌تواند این مشکل را از بین ببرد. بلکه باعث ایجاد مشکلات بیشتر و اضطراب در کودک می‌شود. اگر چه علت اصلی شب ادراری هنوز مشخص نیست اما گروهی از علتها مسئول این اتفاق شناخته شده‌اند که بهتر است برای رفع آنها اقدام کنید.

چه باید کرد؟

روشهای درمانی متفاوتی بدون در نظر گرفتن علت شب‌ادراری برای حل این مشکل وجود دارد. البته اگر بیماریهای جسمی مانند دیابت، یبوست و عفونت ادراری علت قضیه باشد حتماً لازم است که پزشک درمان بیماری اصلی را شروع کند. اما در موارد دیگر شما می‌توانید با توصیه‌های زیر به حل مشکل کمک کنید:

۱) صبر کنید: این کار بهترین و اصلی‌ترین روشی است که به شما و فرزندتان کمک می‌کند. برخی از کودکان تا ۷سالگی قادر به کنترل ادرار خود در شب نیستند و با گذشت زمان این توانایی را به دست می‌آورند به همین علت با صبر کردن بدون عصبانی شدن و تنبیه کودک می‌توانید امیدوار باشید که او این توانایی را به دست آورد و مشکلش حل شود. اما در ۳ مورد حتماً با پزشک مشورت کنید: اگر فرزند شما بعد از ۷ سالگی هنوز خود را خیس می‌کند. اگر کودک بعد از مدتی خشک ماندن ناگهان دچار شب‌ادراری می‌شود. اگر شب ادراری با خرخر، سوزش و دردهنگام ادرار همراه بوده و یا تشنگی مکرر و ادرار پررنگ هم داشته باشد.

۲) استفاده از زنگ مخصوص: این زنگ‌های مخصوص می‌توانند کوچکترین مقدار رطوبت را در رختخواب یا لباس زیر کودکتان تشخیص داده و قبل از اینکه خیلی دیر شود با صدای زنگ بلندی کودک را از خواب بیدار کنند تا به دستشویی برود. این زنگها به تدریج به کودک آموزش می‌دهند که با احساس پری در مثانه از خواب بیدار شده و به دستشویی بروند. البته دست کم ۲ هفته تا ۱۲ هفته طول می‌کشد تا این زنگ بتواند یک شب خشک را برای کودک به ارمغان بیاورد. یادتان باشد اگر کودک با صدای زنگ بیدار نمی‌شود لازم است شما با شنیدن زنگ او را بیدار کنید.

۳) استرس را تشدید نکنید: شما به عنوان والدین مسلما قصد ندارید بر فشار و اضطراب کودکتان اضافه کنید اما گاهی با رفتار و عکس‌العملهای خود به این اتفاق باعث می‌شوید که فرزندتان بیش از پیش مضطرب شود. متخصصان می‌گویند اضطراب زیاد می‌تواند مشکل شب‌ادراری را تشدید کند. بنابر این مراقب رفتار خود با کودکی که شب خودش را خیس کرده باشید.

۴) سرکوفت نزنید: متاسفانه بعضی از والدین عادت دارند کودک خود را با دیگر بچه‌ها مقایسه کرده و از این کار برای تنبیه و تغییر رفتار او استفاده می‌کنند. اما این کار جز از بین بردن اعتماد به نفس فرزندتان نتیجه دیگری ندارد. هیچ کودکی از سرکوفت زدن به عاقبت خوشی نخواهد رسید. اگر به این مسأله توجه نکنید، کودک شما از اختلالات روانی و عدم توازن اجتماعی در دوران کودکی رنج خواهد کشید و این شرم مکرر در مقابل دیگران او را دچار یک زندگی غیر عادی خواهد کرد که عواقبش ممکن است تا بزرگسالی دامنگیر او شود.

۵) از کودک حمایت کنید: شما به عنوان والدین وظیفه دارید در مدتی که فرزندتان شب ادراری دارد او را حمایت کنید تا بتواند با این شرایط کنار بیاید تا زمانی که بتواند کنترل مثانه‌اش را به دست بیاورد.

۶) عادات قبل از خواب را یاد آوری کنید: به کودکتان راه‌هایی را که کمک می‌کند، جلوی شب ادراری گرفته شود؛ یاد بدهید. مثلاًً ۲ساعت قبل از خواب نوشیدنی‌های کافئین‌دار و میوه‌های آبدار نخورد، چون اینها ادرار آورهای طبیعی هستند. قبل از خواب حتماً به دستشویی برود و هر بار که صبح خشک از خواب بیدار شد، آن را ثبت کنید و به او نشان دهید زمانی که این نکات را رعایت کند کمتر دچار مشکل می‌شود.

گاهی اوقات دیر خوابیدن و خستگی کودک باعث می‌شود که بیدار شدن و دستشویی رفتن در شب برایش سخت‌تر شود و احتمال شب ادراری او زیادتر شود. بنابر این کودک را آموزش بدهید تا در ساعت مقرر به رختخواب برود. علاوه بر این مسیر توالت را در شب روشن بگذارید تا کودک بتواند شب هنگام به راحتی به دستشویی برسد.

۷) روشهای کم کردن اضطراب و استرس را بیاموزید: اگر در منزل اتفاقاتی افتاده که فکر می‌کنید کودک شما مضطرب و تحت فشار است؛ مثلاً اگر عزیزی را از دست داده‌اید و یا مدرسه کودک عوض شده است؛ بهتر است با کمک روانشناس به کودک روشهای کم کردن اضطراب را یاد بدهید. مشاوره نه تنها برای کودک بلکه برای خود شما هم می‌تواند سودمند باشد.

تحقیقات نشان داده که تأثیرات روانی شب ادراری بر کودک بارزتر است تا اثرات جسمی. واکنش اعضای خانواده و خواهر و برادرها می‌تواند نقش مهمی در این مسأله داشته باشد. مثلاً مسخره کردن خواهر و برادرهای او، نا امیدی والدین و... می‌تواند زمینه ضعف اعتماد به نفس او شده و عارضه‌اش این باشد که در مدرسه و جامعه قربانی قلدری دیگران قرار گیرد.

۸) امیدوار باشید: وقتی حادثه شب ادراری تکرار می‌شود از خودتان ناامیدی نشان ندهید. حتی یک شب خشک بودن کودک و پیشرفت او در کنترل خودش را تشویق کنید. نا امیدی شما اضطراب کودک را تشدید می‌کند. در عوض تشویق او اعتماد به نفس او را تقویت می‌کند و باعث می‌شود او تلاش بیشتری برای خشک ماندن از خود نشان دهد.

۹) به کودک آرامش بدهید: به کودکتان هم بگویید که او به زودی خواهد توانست کنترل مثانه‌اش را به دست بیاورد و برای این کار به کمی تمرین نیاز دارد. به او بگویید که این مشکل تنها مخصوص او نیست و بسیاری از هم سن و سالان او هم به این مشکل دچار هستند. در ضمن تلاش کنید تا همکلاسی‌های کودک از مشکل او اطلاع پیدا نکنند تا موجب شرمندگی فرزندتان نشوند.

۱۰) عایق بندی کنید: از خیس ماندن تشک فرزندتان هنگام شب ادراری جلوگیری کنید. به همراه زنگ مخصوص از محافظ تشک ضد آب استفاده کنید و می‌توانید از پوشک یا شورتهایی که رطوبت را جذب می‌کنند استفاده کنید تا زمانی که پیشرفت واضحی در کنترل مثانه کودک مشاهده کنید. در ضمن بهتر است برای تمیز کردن رختخواب از خود کودک کمک بخواهید. مثلاً از او بخواهید که ملحفه یا پتو را به محل شستشو ببرد. این کار را به عنوان تنبیه قرار ندهید بلکه فرزندتان باید مسئولیت عمل خود را به عهده بگیرد و البته به او خاطر نشان کنید که شما به او کمک خواهید کرد. همچنان به خاطر داشته باشید که شب ادراری کودک عمدی نیست و برای او هم تجربه ناخوشایندی است. پس به خاطر این تجربه بد، تنبیهش نکنید. بلکه برای خشک ماندن تختخوابش تشویقش کنید.

مهشید چایچی