قواعد قاعدگی

یکی از ویژگی های مشخص زنان بالغ, تغییرات دوره ای در دستگاه تولیدمثل است که به آن دوره یا سیکل قاعدگی یا عادت ماهانه گفته می شود مدت زمان هر قاعدگی از اولین روز شروع خونریزی تا اولین روز خونریزی دوره بعدی محاسبه می شود

یکی از ویژگی‌های مشخص زنان بالغ، تغییرات دوره‌ای در دستگاه تولیدمثل است که به آن دوره یا سیکل قاعدگی یا عادت ماهانه گفته می‌شود. مدت زمان هر قاعدگی از اولین روز شروع خونریزی تا اولین روز خونریزی دوره بعدی محاسبه می‌شود...

اما شاید برای برخی از خانم‌ها این سوال مطرح باشد که منظور از قاعدگی طبیعی چیست و چه زمانی می‌توان مطمئن بود که دوره قاعدگی‌شان منظم و مرتب است. گفت‌وگوی ما را با دکتر سولماز پیری، متخصص زنان و زایمان و فوق تخصص طب مادر و جنین بخوانید تا بیشتر در این مورد بدانید.

▪ خانم دکتر! منظور از قاعدگی طبیعی چیست؟

- دستگاه تناسلی داخلی زنانه، شامل تخمدان‌ها، لوله‌های رحمی و رحم است که در اثر ریزش بافت پوشاننده حفره رحمی، قاعدگی طبیعی به صورت خونریزی از واژن رخ می‌دهد. قاعدگی طبیعی بین ۲-۷ روز طول می?کشد و معمولا در فواصل ۲۸-۳۵ روزه تکرار می?شود. درواقع قاعدگی، نشانه تخمک‌گذاری و سلامت سیستم هورمونی و دستگاه تناسلی زنانه است.

▪ چه عاملی باعث ریزش بافت پوشاننده حفره رحمی می‌شود؟

- قاعدگی طبیعی تحت تاثیر ۳ گروه هورمون‌های هیپوتالاموس، هیپوفیز و تخمدان است. درواقع هیپوتالاموس باعث آزاد شدن هورمون‌های هیپوفیز و هیپوفیز هم آزاد شدن هورمون‌های تخمدان را کنترل می‌کند. در نیمه اول چرخه قاعدگی، چند فولیکول در سطح تخمدان تحت‌تاثیر یکی از هورمون‌های هیپوفیز به نام FSH شروع به رشد می‌کنند و در نهایت کامل می‌شوند. فولیکول کامل‌شده، حاوی تخمک‌ رسیده است که هورمون استروژن ترشح می‌کند. بالارفتن سطح یکی دیگر از هورمون‌های هیپوفیز، در میانه سیکل قاعدگی باعث آزاد شدن تخمک می‌شود. این هورمون LH نام دارد. پس از تخمک‌گذاری، سطح هورمون‌های هیپوفیز کاهش می‌یابد، سپس فولیکول پاره‌شده جمع می‌شود و شروع به ترشح هورمون دیگری به نام پروژسترون می‌کند. اگر در این زمان، بارداری رخ دهد، ترشح هورمون پروژسترون ادامه می‌یابد. در غیر این‌صورت، ترشح آن به تدریج و ظرف دو هفته قطع خواهد شد. این امر به نوبه‌خود باعث انقباض رگ‌های خون‌رساننده به پوشش داخلی حفره رحمی و در نهایت ریزش بافت رحمی و ایجاد خونریزی قاعدگی می‌شود. تغییرات هورمونی در برخی خانم‌ها می‌تواند باعث ایجاد تغییرات خلقی، میل جنسی و گاه سردرد‌های دوره‌ای شود.

▪ معمولا اولین عادت ماهانه در چه سنی اتفاق می‌افتد؟

- در سال‌های اخیر، سن شروع اولین قاعدگی به دلیل بهبود وضعیت تغذیه و بهداشت، پایین آمده و به طور متوسط به سن ۱۲-۱۳ سالگی رسیده است. میزان طبیعی خونریزی ماهانه به طور متوسط حدود ۲۵ میلی‌لیتر در ماه است که ۵-۴ روز طول می‌کشد.

▪ اگر قاعدگی قبل یا بعد از سن ۱۳ سالگی اتفاق بیفتد، اشکالی دارد؟

- اگر قاعدگی قبل از سن ۱۰ سالگی رخ دهد یا تا سن ۱۶ سالگی رخ نداده باشد نیاز به بررسی توسط پزشک وجود دارد. قاعدگی طبیعی معمولا به‌طور منظم و ماهی یک بار اتفاق می‌افتد مگر اینکه بارداری یا یائسگی رخ دهد.

▪ چه عواملی منجر به نامنظمی دوره عادت ماهیانه می‌شود؟

- شیردهی به خصوص در ۶ ماه اول زندگی نوزاد و بدون استفاده از غذای کمکی، معمولا منجر به عدم قاعدگی می‌شود و تنها با این شرایط و در مدت زمان فوق یعنی شیردهی می‌تواند به عنوان یک روش پیشگیری از بارداری هم محسوب شود. همچنین کاهش یا افزایش سریع وزن، اختلال در غذا خوردن مثل بی‌اشتهایی عصبی شدید، استرس و ترس مثل ترس از بارداری، ابتلا به هر نوع بیماری شدید، مصرف داروها به خصوص داروهای هورمونی یا شیمی درمانی، اختلالات انعقادی،‌ یائسگی و از همه مهم‌تر اختلالات هورمونی سرشتی مثل تخمدان‌های پلی‌کیستیک از مواردی هستند که باعث به‌هم ریختن نظم قاعدگی در زنان می‌شود.

نوروزی