راه های پیشگیری از شایع ترین بیماری های گوارشی

بیشتر ما درد شکم,نفخ, یبوست, سنگینی معده, ترش کردن و بسیاری دیگر از اختلالات گوارشی را تجربه کرده ایم

بیشتر ما درد شکم،نفخ، یبوست، سنگینی معده، ترش کردن و بسیاری دیگر از اختلالات گوارشی را تجربه کرده ایم. واقعیت این است که بیشتر مردم جامعه ما به دلیل رژیم های نادرست غذایی، دچار مشکلات گوارشی هستند و بدون مراجعه به پزشک یا جدی گرفتن بسیاری از این مشکلات، سال ها با آن سر می کنند که در بسیاری از موارد به یک بیماری پرعارضه تبدیل می شود. اگر بخواهیم این اختلالات را ریشه یابی کنیم، باید به رژیم غذایی پر اشتباه بسیاری از ایرانیان و عادت های ناصحیح غذایی اشاره کنیم. کارشناسان سال هاست به این نتیجه رسیده اند که راز سلامتی انسان در گذشته های دور استفاده از موادغذایی طبیعی و سالم، میوه ها و سبزیجات طبیعی در کنار سبک زندگی پرتحرک بوده است. اما هم اکنون بی توجهی به کیفیت موادغذایی، پخت سریع غذاها،مصرف فست فودها که سرشار از مواد نگه دارنده چربی و نمک است، مصرف نوشیدنی های داغ و گازدار، پرخوری و سوء تغذیه و دیگر عادت های نادرست غذایی دست به دست هم داده است تا آمار بیماری های مزمن دستگاه گوارش نظیر سرطان معده و مری به مرز هشدار برسد. هم اکنون بیماری های کبد چرب، چاقی، رفلاکس و سرطان های معده و مری سلامت ایرانیان را به شدت در معرض تهدید قرار داده است که در صورت نبود اطلاع رسانی، باید طی سال های آینده سازمان های درمانگر میلیاردها تومان به هزینه های درمانی کشور بیفزایند. به گفته کارشناسان با فرهنگ سازی و اطلاع رسانی درباره تبعات گسترده بیماری های گوارشی و ترویج فرهنگ صحیح مصرف موادغذایی می توان به پیش گیری از بسیاری از این بیماری ها و اختلالات امیدوار بود. در ادامه به شایع ترین اختلالات و بیماری های دستگاه گوارش در کشور از زبان کارشناسان می پردازیم.

● رفلاکس معده

این عارضه که افزایش آن با افزایش آمار چاقی در ارتباط مستقیم است، مشکل بسیاری از مردم جامعه ماست. دکتر ناصر ابراهیمی دریانی، فوق تخصص گوارش و کبد، در گفت و گو با خراسان درباره شیوع این عارضه در کشور می گوید: طبق آمارها حدود ۲۸درصد از نوجوانان در کشور اضافه وزن دارند و از آن جا که اضافه وزن نقش مستقیمی در بروز عارضه رفلاکس دارد، طبیعی است که شیوع رفلاکس نیز افزایش داشته است.در عارضه رفلاکس، دریچه ای که بین مری و معده وجود دارد، بازتر می شود و اسید معده به مری برمی گردد و فرد احساس ترش کردن می کند.

علاوه بر اضافه وزن، مصرف غذاهای چرب و فست فودها از دلایل عمده افزایش رفلاکس است.

هم چنین مواد غذایی مثل پنیر پیتزا که به صورت خمیر در می آید، می تواند این عارضه را در افرادی که مستعد هستند، تشدید کند. به همین دلیل به کسانی که رفلاکس دارند توصیه می شود مصرف فست فودها را به حداقل برسانند، حجم غذای خود را کم کنند و در ۵ وعده غذا بخورند. غذاهای پرچرب، پرادویه، ترش، خیارشور، نوشابه گازدار، پیتزا و سیگار را کنار بگذارند و سعی کنند بلافاصله پس از غذا خوردن دراز نکشند و به هنگام خواب نیز شانه ها و سر بالاتر از بدن قرار بگیرد. انجام ورزش و تحرک هم توصیه دیگر ماست.

هم چنین دکتر رضا ملک زاده، رئیس مرکز تحقیقات گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران در این باره به ایسنا می گوید: به طور کلی ۳۰ درصد مردم ایران از نظر ژنتیکی مستعد چاقی هستند که در صورت ورزش کردن و رعایت رژیم غذایی مناسب چاق نمی شوند. اصولا افراد باید با تنوعی که در میوه ها و سبزی ها در ایران وجود دارد، مواد غذایی را برای مصرف انتخاب کنند که سازگاری بیشتری با معده شان دارد. به عنوان مثال کسانی که دچار رفلاکس هستند و نمی توانند میوه های ترش بخورند، می توانند به جای مصرف پرتقال ترش شمال، پرتقال شیرین جنوب را در برنامه غذایی خود قرار دهند.

وی درباره راه های پیش گیری از ابتلا به عارضه رفلاکس تاکید کرد: این عارضه را باید جدی گرفت، زیرا می تواند زمینه بیماری های دیگر دستگاه گوارش را فراهم کند.

● سرطان های دستگاه گوارش

ابتلا به سرطان سومین علت مرگ و میر در ایران است و شایع ترین سرطان، سرطان معده است که شیوع آن در نواحی جغرافیایی مختلف متفاوت است. به گفته دکتر اکرم پرورش، متخصص گوارش و کبد، استفاده از نوشیدنی های بسیار داغ که باعث آسیب جدی به مری می شود، غذاهای سرخ کردنی و کبابی، مصرف زیاد ترشی جات، نمک و استفاده از میوه ها و سبزیجات، از جمله عوامل موثر در ابتلا به سرطان های معده و مری است. هر فرد باید در طول روز ۵ تا ۷ بار میوه و سبزیجات مصرف کند؛ در حالی که مردم به غذاهای فست فود و کافئین و نوشابه های گازدار تمایل بیشتری دارند تا غذاهای سالم و مقوی. هم چنین خوردن ته دیگ سوخته و افزایش مصرف کربوهیدرات هایی نظیر برنج به ویژه در شمال کشور از دیگر دلایل افزایش شیوع سرطان مری است. استعمال دخانیات دشمن درجه یک سلامت و علت اصلی ایجاد انواع سرطان ها در کشور است که امید می رود با انجام برنامه های پیش گیرانه بتوان نسل جدید را از مضرات سیگار آگاه کرد.

نکته مهم این جاست که عوامل خطر این سرطان ها کاملا شناسایی شده و عوامل محیطی آن قابل حذف شدن است. بنابراین باید به مردم این آگاهی را داد که می توانند با در پیش گرفتن رژیم غذایی سالم و داشتن تحرک از بروز سرطان معده و مری پیش گیری کنند. البته تست های غربالگری که در کشورهای پیشرفته برای شناسایی بیماران انجام می شود، نیز بسیار ضروری است، زیرا به کشف سرطان در مراحل اولیه منجر می شود.

هم چنین دکتر دریانی درباره یکی دیگر از شایع ترین اختلالات گوارشی می گوید: مهم ترین عامل شیوع یبوست در کشور ما کم تحرکی است، هم چنین بیشتر مردم صبحانه مصرف نمی کنند و این عادت اشتباه باعث بروز یبوست در افراد می شود. در این عارضه رفلاکس روده- معده ای نقش دارد. یعنی وقتی معده پر می شود حرکات روده شروع می شود. وقتی افراد صبحانه نمی خورند، روده کم تحرک می شود و نخوردن صبحانه این کم تحرکی را به چندین ساعت می رساند و از طرفی فرد ورزش و تحرک جسمی نیز ندارد و به این ترتیب روده ها تنبل می شود که یبوست را در پی دارد.

● سبزی های ضدسرطان

محققان سال هاست به نقش ضدسرطانی بسیاری از سبزیجات پی برده اند. در این مطلب به نقل از تورنتونیوز به چند سبزی سبزرنگ ضدسرطان اشاره می کنیم.

کلم بروکلی، تاثیر فوق العاده و قابل توجهی در پیش گیری از سرطان دارد. این سبزی منبع غنی آهن است و به همین دلیل برای کسانی که فقر آهن دارند، بسیار مفید است. البته مصرف بخارپز آن توصیه می شود.

کلم پیچ هم یکی دیگر از این سبزی های پرخاصیت است که در پیش گیری از سرطان های ریه، معده، روده و پروستات موثر است. کلم پیچ سرشار از ویتامین A است و منبع غنی از ید است. جوانه لوبیا، سبزی مفید بعدی است که سرشار از ویتامین های A،B،E، کلسیم، آهن و پتاسیم است. اسفناج هم جزو سبزیجات اصلی است که در پیش گیری از سرطان نقش دارد، مصرف کاهو نیز می تواند به سلامت مغز و اعصاب کمک کند.

نویسنده: عظیمی مروی