فرصتی برای ارتقای ذایقه ایرانی

بیست و چهارم مهر هر سال روز جهانی غذا فرصتی است, برای ارتقای سطح سواد تغذیه ای جامعه, فراهم کردن همکاری هایی جهت مقابله با عوارض و پیامدهای سوءتغذیه و اصلاح عادات غذایی و تغییر الگوهای غذایی خانواده ها

بیست و چهارم مهر هر سال (روز جهانی غذا) فرصتی است، برای ارتقای سطح سواد تغذیه‏ای جامعه، فراهم کردن همکاری‌هایی جهت مقابله با عوارض و پیامدهای سوءتغذیه و اصلاح عادات غذایی و تغییر الگوهای غذایی خانواده‌ها. اهمیت این موضوع از آنجایی است که بررسی‌های صورت گرفته درخصوص الگوی مصرف غذایی در کشورمان حاکی از آن است که باید به میزان، کیفیت، تنوع و نوع مواد مصرفی در سبد خانوار بیشتر توجه کرد.

امروزه همه می‌دانیم که بی‏توجهی به تغذیه می‌تواند عوارض جبران‏ناپذیری برای جامعه به بار آورد.

تغذیه بد، ناقص و نادرست با تاثیر مستقیم روی عملکرد اندام‏ها و دستگاه‌های مختلف بدن، سرمنشاء ایجاد بیشتر بیماری‏ها و اختلالات بدنی در انسان است. بررسی‌های متعددی بیانگر تاثیر سوءتغذیه در بروز اختلالات قلبی-عروقی، مشکلات و بیماری‏های گوارشی، عوارض خونی، بروز انواع عفونت‏ها و حتی برخی سرطان‌هاست. همچنین ضعف و تحلیل سیستم ایمنی بدن، تاخیر در بهبود انواع عفونت‏ها، تحلیل قوای جسمانی و ضعف در انجام فعالیت‌های فیزیکی و نیز نقص در عملکرد سیستم گوارش از دیگر عوارض پیچیده سوءتغذیه در بدن است. شرط موفقیت در این تحول تغذیه‏ای آن است که ارتقای تغذیه در جامعه، شکلی پایدار به خود بگیرد.

جامعه ما نیازمند نگرشی نو به تغذیه به عنوان عامل اصلی پیشگیری از بیماری‏ها و رویارویی با عوارض ناخواسته زندگی مدرن است.

در حقیقت با پیشرفت علم و گسترش صنعت، تغییرات گسترده و عظیمی در شیوه زندگی و تغذیه افراد ایجاد شده است. نحوه تغذیه، الگوی غذای مصرفی و رفتارهای تغذیه‏ای، دستخوش دگرگونی‏های وسیعی قرار گرفته است که به بروز تفاوت‌های فاحشی نسبت به گذشته منجر شده است و در این میان، ذایقه ایرانی نیز دچار تغییرات چشمگیری شده است. سنت‏های غذایی ما به کلی تغییر کرده و هم‏اکنون به هیچ‌وجه غذا با مفهوم سنتی‏اش مصرف نمی‌شود. تغییر سیستم زندگی موجب شده مردم فرصت کمی برای تهیه غذا داشته باشند و کمتر به ارزش تغذیه‏ای آن توجه کنند. گاهی اوقات ما دوست داریم آنچه می‏خوریم، خوشمزه‏تر باشد حتی اگر بدانیم به سلامت‏مان آسیب می‌زند. مسلما نتیجه طبیعی غذا خوردن به این سبک و سیاق، چیزی جز اضافه وزن، افزایش آمار بیماری‏هایی مانند سکته‌های قلبی و مغزی، دیابت، کلسترول بالا و... نخواهد بود.

خوشبختانه در این میان شاهد برخی تغییرات مثبت نیز در سفره‌های ایرانی بوده‏ایم.

به عنوان نمونه می‌توان به حضور غذاهای خوشمزه و بسیار غنی که در آنها به نحوی از قارچ، سویا، گوشت شترمرغ و میگو استفاده شده است، در سفره‌های ایرانی اشاره کرد. (البته ناگفته پیداست که هر یک از این موارد نیز دارای محدودیت‏های خاص خود هستند.) بدون شک یکی از راهکارهایی که مسیر را برای این تحول عظیم هموار می‏کند، آشنا کردن افراد جامعه با محصولات جدید و ذایقه‏سازی برای رویکرد جامعه به آنهاست. کارشناسان معتقدند، ایجاد آگاهی و تعریف ذایقه در پدید آوردن یک سنت غذایی (هرچند درست یا غلط) نقشی بسزا دارد و این‌گونه محصولات که از لحاظ تغذیه‏ای ارزش بالایی دارند و می‌توانند در مسیر مقابله با عوارض سوءتغذیه راهگشای بسیاری از مشکلات موجود باشند، برای حضور در سبد خانوار، نیازمند معرفی، ترویج و ذایقه‏سازی هستند.

یکی از محصولات فرآوری‏شده که سال‌هاست در جهان به عنوان جانشین شایسته منابع دارو و غذا و به عنوان مکمل سلامتی مورد استفاده قرار می‏گیرد، عصاره نوعی از جلبک‏های دریایی به نام «کلرلا» است. «کلرلا» به دلیل آنکه حاوی مقادیر قابل‏توجهی اسیدهای آمینه، ویتامین‏ها، مواد معدنی، آنتی‏اکسیدان‏ها و اسیدهای چرب است، مورد توجه پژوهشگران و محققان قرار گرفته است. دانشمندان از «کلرلا» برای درمان و کنترل بیماری‏های مختلفی نظیر کبد چرب، آلزایمر و تقویت رژیم غذایی استفاده می‌کنند. حتی امروزه از «کلرلا» به عنوان یک مکمل سلامتی نه‏تنها به عنوان غذای فضانوردان و سربازان، بلکه در فرآیند ترک سیگار بیماران نیز مورد استفاده قرار می‏گیرد. سخن پایانی آنکه روز جهانی غذا را باید فرصت مناسبی برای تقویت ذایقه ایرانی بدانیم و تمام تلاش خود را در مسیر تحقق تحول عظیم تغذیه‏ای جامعه به کار‌گیریم.

دکتر سیدمحمدرضا شاه‏احمدقاسمی

متخصص تغذیه و رژیم‏درمانی