پیروزی شگفت انگیز در شرایط سخت

درباره جنسن باتون, قهرمان جدید اتومبیلرانی فرمول یک جهان

جنسن باتون بریتانیایی به عنوان قهرمان جدید اتومبیلرانی فرمول یک جهان زندگی جالب و خاصی را پشت‌سر نهاده است.

از ۱۰ سال پیش از او به عنوان پدیده جدید مسابقه‌های اتومبیلرانی فرمول یک یاد می‌شد و او هیچ‌گاه در آن سال‌های آرامش و کمک اطرافیان و مساعدت اوضاع، عنوان جهانی را تصاحب نکرد، ولی امسال که رقابت‌های فرمول یک به خاطر بحران اقتصادی جهان با شکل و شمایل و وضعیتی متفاوت در اردوی برخی تیم‌ها سپری و شرایطی غیرعادی بر این پیکارهای پرزرق و برق عجین با پول حاکم شد، سرانجام به این عنوان رسید تا باز ثابت شود که با وجود همه قانونمداری‌ها و تلاش عده‌ای برای حفظ و اجرای برنامه‌ها، زندگی حساب ندارد و گاهی چیزی در بدترین شرایط اجتماعی حاصل می‌آید که پیشتر در بهترین شرایط نیز به آن دستیابی صورت نگرفته بود.

باتون و هم تیمی برزیلی‌اش روبنز باری‌کلو حتی در پاییز سال پیش به کلی از شرکت در فصل ۲۰۰۹ رقابت‌های فرمول یک قطع امید کردند، زیرا هوندا، تیمی که این دو راننده مجرب در آن عضویت داشتند بر اثر کمبودهای اقتصادی، اعلام تعطیلی موقت و عدم شرکت در این فصل کرد.

و دو ماه در همین ناامیدی سپری شد و باتون که از ۱۹۹۹ وارد فرمول یک شده بود، حتی نتوانست تیمی دیگر را بیابد. درست در موقعی که او به کلی قطع امید کرده بود، براون امتیاز هوندا را خرید و با کسب پروانه مربوط وارد رقابت‌های گراندپری اتومبیلرانی ۲۰۰۹ شد. باز هم همه چیز برای باتون و باری‌کلو تیره و تار به نظر می‌رسید؛ چطور می‌شد در یک تیم خلق‌الساعه که بر ویرانه‌های یک تیم ورشکسته ساخته شده، پیروز شد؟ اما در یکی از عجیب‌ترین وقایع دوران معاصر ورزش، باتون و باری‌کلو و بویژه اولی تورنمنت‌های اوایل فصل را قبضه کردند و باتون در ۸ مسابقه نخست فصل ۶ بار قهرمان شد و از همانجا قهرمانی‌اش را حتمی ساخت. زیرا توانست بر پایه همان اندوخته عظیم امتیازی نیم‌فصل اول، در نیمه دوم فصل با گرفتن تک‌امتیازهای مورد نیاز از گزند تیم‌های ردبول، فراری و مک‌لارن و بویژه سباستین فتل آلمانی و مارک وبر استرالیایی مصون بماند.

● تعجب شدید

با وجود گذشت هفته‌ها از قطعیت قهرمانی باتون که با کسب رتبه پنجمی در تورنمنت ماقبل پایانی فصل در سائوپولوی برزیل و در پیست مشهور اینتر لاگوس این شهر حاصل آمد، هنوز نزدیکان وی از این واقعه ابراز تعجب شدید می‌کنند و بدرستی می‌گویند باتون درست در فصلی به سال‌های صبرش پایان بخشیده که همه شرایط و مقدمات برای ادامه ناکامی او مهیا و فراهم بوده است.

یکی از آنها پدر جنسن باتون است و دیگری راس براون مدیر تیم براون. باتون ۲۹ ساله در پاییز ۲۰۰۹ و در حالی که بعد از شرکت در تورنمنت بی‌تاثیر پایانی فصل (۱۰ آبان در امارات)‌ مجبور است با استراحتی کوتاه تدارکاتش را برای فصل ۲۰۱۰ شروع کند، می‌گوید: «وقایع این فصل و قهرمای من شگفت‌انگیز بوده‌اند. از اولین باری که در یک مسابقه اتومبیلرانی (در شاخه موسوم به کارتینگ)‌ شرکت کردم ۲۱ سال می‌گذرد.

از همان لحظه با این که کودکی بیش نبودم عاشق این رشته خطرناک شدم. من کلا پیروزی و فتح مسابقه‌ها را بسیار دوست دارم، اما باید اعتراف کنم که این مساله تا قبل از امسال بسختی و بندرت حاصل می‌آمد. مدتی فکر می‌کردم حتی اگر تک تورنمنت‌های متعددی را در این رشته ببرم، هرگز در مجموع امتیازات فصل قهرمان نخواهم شد، زیرا آدم‌های شاخص این رشته را به درست یا غلط بسیار متفاوت با خود می‌یافتم. گذشت زمان بتدریج نظراتم را عوض کرد و اینک بسیار خوشحالم که سرانجام قهرمان اتومبیلرانی جهان شده‌ام. باید اعتراف کنم که در ماه‌های اخیر فشار روحی زیادی به من و هم‌تیمی‌ها و وابستگانم وارد شد، زیرا رقابت شدیدی در این مسابقه‌ها وجود داشت و رسیدن سایر اتومبیلرانان به من در جدول رده‌بندی غیرممکن نبود. سعی کردم این فشار و مشکلات مرتبط با آن را در وجود خود آشکار نکنم، زیرا نشانه بدی است و از این می‌گوید که آدم ضعیفی هستید. با این وجود این کار اصلا آسان نبود و هر روز به گونه‌ای در مخمصه قرار داشتم.

● ترکیبی از تهاجم و حسابگری

باتون در فصل پایان یافته ۲۰۰۹ ترکیبی از تهاجم و حسابگری بود. او در نیمه نخست مسابقه‌ها و زمانی که فشار روحی بر او طاقت‌فرسا نشده بود و پیروزی‌های مکرر او حریفان را شوکه کرده بود، تورنمنت پشت تورنمنت برد و سپس در نیمه دوم فصل همان‌طور که قبلا آمد اقدام به حفظ برتری‌اش و دور نگه داشتن خود از تیررس رقبایی کرد که سد تسخیر‌ناپذیر اولیه تیم براون را شکسته بودند.

باتون: من کلا پیروزی و فتح مسابقه‌ها را بسیار دوست دارم، اما باید اعتراف کنم که این مساله تا قبل از امسال بسختی و بندرت حاصل می‌آمدبا این اوصاف بین باتونی که امسال در رقابت‌های فرمول یک رویت و بشدت تحسین شد با جوان تازه‌کاری که ۱۰ سال پیش برای اولین بار این رقابت‌ها را تجربه کرد، تفاوت‌های بسیاری وجود دارد.

او ابتدا ۱۰ سال پیش برای اولین بار در فرمول یک حاضر شد و این کار زمانی برای او مقدور گشت که در یک تست سرعت برای کسب مجوز شرکت در بالاترین سطح پیکارهای اتومبیلرانی بر رقبایی چون برونو‌یان کوییرا چیره شد و در هیئت جوانی ۱۹ساله به عضویت تیم ویلیامز در آمد. اما رخدادهای بعدی به شیرینی این انتخاب و به توفیق قدم‌های نخست نبودند. او گاه می‌درخشید اما در هیچ تورنمنتی اول نمی‌شد و عده‌ای می‌گفتند او سطحی‌تر و غیرجدی‌تر از آن است که بر خلاف شعارهای داده شده درباره وی واقعا روزی بتواند مرد اول این رشته ورزشی ماجراجویانه باشد. رفاه‌طلبی وی نیز مزید بر علت شده بود تا کارشناسان او را یک راننده فاقد عمق بدون آینده توصیف کنند.

● بخت‌آزمایی بی‌نتیجه

باتون فقط یک سال در ویلیامز ماند و در آن تک‌فصل تنها به رتبه هشتم دنیا رسید. او سپس به عنوان یار قرضی به بنه‌تون پیوست و تا ۲۰۰۲ که آنها به رنو تغییر نام دادند در این تیم باقی‌ماند. آنجا نیز مشکلاتی برای باتون بروز کرد زیرا وقتی وی انتظارهای موجود را برآورده نکرد، فلاویو بریاتوره مدیر رنو گفت ترجیح می‌دهد با جوان مستعد تازه‌ای از اسپانیا به نام فرناندو الونسو کار کند که در تضاد با باتون ریتم نتایج ثابت‌تری داشت و از نوسان دور بود. باتون کوشید دور از فرمول یک در مسابقه‌های موسون به American Racing در کشور زادگاهش بخت‌آزمایی کند؛ اما به خاطر باقی بودن قراردادش با ویلیامز و مشکلات حقوقی و قضایی مترتب بر این قضیه ابتدا مجبور به نیمه‌کاره گذاشتن حضورش در رقابت‌های مذکور و سپس خریداری باقیمانده قراردادش از سران ویلیامز شد، او آن گاه به هوندا که به نوبه خود جانشین تیم بار شده بود پیوست تا مجددا در فرمول یک بماند و شرکت کند همین اقدام بود که با وجود تاخیر فراوان در ثمر دادن و گذشت مدتی طولانی برای شکوفا شدن، سرانجام وی را به قله اتومبیلرانی رساند و به یکی از خبرساز‌ترین مردان ورزش در سال روبه پایان ۲۰۰۹ بدل کرد. باتون بالاخره در گراندپری ۲۰۰۶ مجارستان اولین قهرمانی‌اش را در یکی از مسابقه‌های فرمول یک تجربه کرد، هرچند این برد نوبرانه صرفا در صد و سیزدهمین مرتبه حضور وی در یکی از این سری مسابقه‌ها حاصل آمد.

● او می‌داند

این برد باتون را امیدوارتر و در مسیر حرکتش محکم‌تر کرد و هر چند دو سال اضافی طول کشید و در این حد فاصل کیمی رایکونن فنلاندی با فراری و لوییس همیلتون هموطن جوان‌تر و سیاهپوست باتون با مک‌لارن در سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ قهرمان جهان شدند اما بخت باتون نیز باز شد و او در براون، تیمی که راس براون بر خاکسترهای تیم تحلیل رفته و سوخته هوندا بنا کرد، به شکل فوق‌العاده‌ای اوج گرفت و چشم‌ها را خیره و رقبایش از جمله نام‌هایی را که‌ آوردیم و همچنین فیلیپو ماسا (که در اواخر فصل بشدت مجروح شد)‌ و هایکی کووالانین فنلاندی، جان کارلو فیسی‌کلا و یارنو ترولی ایتالیایی را مغلوب و بشدت غافلگیر کرد و قهرمان جهان شد. قهرمان جدید اتومبیلرانی جهان، در مجموع مردی مبادی آداب، آرام و گشاده‌روست که از حاشیه‌ها دوری می‌کند و گاه به ورزش بسیار سنگین‌ تریا تلون (سه‌گانه)‌ می‌پردازد تا برای فرمول یک نشاط و توان بیشتری داشته باشد. حرف آخر را درباره او راس براون می‌زند: «باتون در رانندگی فوق‌العاده و استاد در کنترل اوضاع مختلف است، او دقیقا می‌داند در هر مسابقه‌ای چه باید بکند. او بیهوده قهرمان جهان نشده است.»

مترجم: وصال روحانی

منبع: Observer

نوامبر ۲۰۰۹