امید به تدبیر برای بهبود وضعیت اینترنت

رییس جمهور منتخب با شعار «تدبیر» با ایجاد روزنه ای از «امید» انتظارات گسترده ای را برای جبران مشکلات اقتصادی و اجتماعی ایجاد کرده است

رییس جمهور منتخب با شعار «تدبیر» با ایجاد روزنه‌ای از «امید» انتظارات گسترده‌ای را برای جبران مشکلات اقتصادی و اجتماعی ایجاد کرده است. انتظار جبران عقب ماندگی در رشد اقتصادی یکی از حداقل انتظارات معقولی است که به آن امیدواریم. به عنوان یک راهکار برای کمک به رشد اقتصادی، ضرروی است به بهبود وضعیت اینترنت به عنوان یکی از موضوعات مهمی که کمتر مورد توجه قرار گرفته است عنایت ویژه‌ای به عمل آید.

رشد اقتصادی تحت تاثیر مجموعه‌ای از عوامل همچون سرمایه‌گذاری و سرمایه انسانی است. مطالعات اقتصادی نشان می‌دهد کیفیت اینترنت از طریق افزایش بهره وریِ عوامل اصلی موثر بر رشد اقتصادی به تسریع در رشد اقتصادی کمک می‌کند. در سال‌های گذشته، وضعیت اینترنت در ایران در فرآیندی فرسایشی یکی از عوامل ایجاد «ناامیدی» در بسیاری از جوانان، کارشناسان و فعالان اقتصادی بوده است. این موضوع را می‌توان در راستای «فرار مغزها» به عنوان یکی از واقعیت‌های تلخ اقتصاد ایران ارزیابی کرد. صندوق بین‌المللی پول در گزارش سال ۲۰۰۹ خود اعلام کرد: ایران به لحاظ مهاجرت نخبگان، در میان ۹۱ کشور در حال توسعه جهان، مقام نخست را داراست.

همچنین بنابر آمار منتشر شده توسط مرکز پژوهش‌های مجلس، شصت هزار نفر از ایرانیانی که در سال ۱۳۸۹ مهاجرت کرده‌اند در زمره مهاجران نخبه دسته‌بندی می‌شوند. برای مثال، می‌توان به خیل‌عظیمی از کارشناسان متخصص نرم‌افزار اشاره کرد که یا رفته‌اند یا چمدان بسته برای صدور ویزای مهاجرت به آمریکا، استرالیا، کانادا، مالزی و سایر کشورها چشم انتظارند. این موضوع وقتی خودنمایی می‌کند که تمایل داشته باشید برای تولید یا توسعه یک نرم‌افزار کاربردی نسبت به تشکیل یک تیم نرم‌افزاری اقدام کنید. بعضا فعالان اقتصادی گله‌مندند که کارشناسان متخصص در این حوزه چندان تمایلی برای همکاری بلندمدت بروز نمی‌دهند، چون در جست‌وجو‌ی فرصت برای مهاجرت هستند. از دلایل مهاجرت که می‌پرسید قطعا به سرعت اینترنت اشاره می‌کنند.

ایران بالقوه می‌تواند محلی برای صدور خدمات نرم‌افزاری به سرتاسر دنیا باشد. می‌توان طی سال‌های آینده یک جنبش نرم‌افزاری در ایران ایجاد کرد و از این طریق نه تنها جلوی فرار مغزها را گرفت که مغزها را امیدوار به شرایط بهتر برای توسعه و پیشرفت کرد. یک مهندس نرم‌افزار در اتاق شخصی خود با سرمایه‌ای مختصر می‌تواند به اندازه یک کارگاه چند هزار متری با تولید محصولات نرم‌افزاری به تولید ملی بیفزاید. اما متاسفانه کیفیت اینترنت در ایران در حدی است که همین مهندس نرم‌افزار وقت مفید خود را برای باز کردن صندوق پستی خود در جی میل یا یکی از صفحات شبکه‌های اجتماعی تلف می‌کند. بعضا کیفیت اینترنت در ایران چنان مایوس کننده می‌شود که به راحتی باور می‌کنیم که قیمت اینترنت در ایران گران‌ترین قیمت ممکن در دنیا به نسبت سرعت و کیفیت و حجم دانلود است.

کاربران اینترنت در ایران نه تنها از فیلترینگ اعمال شده توسط نهادهای دولتی، بلکه همزمان از فیلترینگ اعمال شده به دلیل تحریم‌ها عذاب می‌کشند. گویا عده‌ای برای بازی کردن با روان کاربران اینترنت در ایران همت کرده‌اند. پدیده تجارت الکترونیک که می‌تواند یکی از ابزارهای موثر در رشد اقتصادی کشور باشد با حرکتی فرسایشی اسیر تنگ‌نظری‌ها شده است. اگر به توسعه اقتصادی که از این طریق ایجاد می‌شود توجه داشته باشیم به مرور تنگ‌نظری‌ها کمرنگ می‌شوند. براساس گزارش‌های منتشر شده، میانگین سرعت اینترنت ایران در مقایسه با کشورهای همسایه، به جز افغانستان، کمترین مقدار را به خود اختصاص داده است. در حالی که تعداد کاربران اینترنت پرسرعت در ایران در جایگاه ۲۸ بین کشورهای جهان قرار دارد؛ طبق آخرین نموداری که از سوی سایت «نت ایندکس» منتشر شده جایگاه ایران به لحاظ متوسط سرعت دانلود اینترنت خانگی از میان ۱۸۶ کشور جهان در جایگاه ۱۶۸ جهان قرار دارد. در این نمودار، کشور بورکینافاسو در جایگاه آخر قرار گرفته است و متاسفانه ایران نیز در سال‌های گذشته در انتهای جدول خودنمایی می‌کرده است.

خلاصه اینکه، به تدبیری موثر برای بهبود وضعیت اینترنت امیدواریم.

مرتضی کاظمی