مزیت سیاست های اوپک

هر چند اوپک در جلسه ۳۰ ژانویه یازدهم بهمن ماه خود در وین میزان تولید نفت خام را کاهش نداد, اما اظهار نظرهایی که اعضای اوپک ارائه دادند کافی بود تا قیمت های نفت خام را در بازارهای آتی تقویت کند, به طوری که یک روز پس از این اجلاس, نفت خام WTI آمریکا و برنت دریای شمال به ترتیب حدود ۴۸ دلار و ۴۶ دلار در هر بشکه معامله شد

تعلیق محدویت قیمت ۲۲ تا ۲۸ دلار در هر بشکه و این گفته که تولیدکنندگان اوپک از سطح قیمت ۵۰ دلار برای هر بشکه نفت خام WTI رضایت دارند، این پیام قوی را به بازار می فرستد که قیمت های در این سطح و یا بالاتر می تواند برای مدتی در بازار متداول شود. این که اوپک بازار نفت را به دقت بررسی می کند تا از کاهش شدید قیمت ها جلوگیری شود ، باعث تحریک تعدادی از معامله گران نفتی شده تا تصور کنند که پیش از جلسه بعدی اوپک که قرار است در ماه مارس در ایران تشکیل شود، این سازمان باز هم میزان نفت خام خود را کاهش خواهد داد. در حالی که معامله گران نفتی چشم ها و گوش های خود را به سوی عملکردهای اوپک دوخته اند، به طور هم زمان به بازار فرآورده های نفتی آمریکا هم توجه خاصی دارند و همین که سرمای زمستان فرو نشست ، بنزین در بازارهای آتی به کانون توجه تبدیل خواهد شد. قراردادهای فروش بنزین برای تحویل در ماه مارس، در بازار معاملات تجاری نیویورک Nymex حدود یک دلار و ۲۷ سنت در هر گالن آمریکا معامله می شود که قیمت آن کمی کمتر از سوخت حرارتی است ، اما به نظر می رسد که بنزین می تواند خیلی زود از نظر قیمتی از سوخت حرارتی پیشی بگیرد. بازار، درست در همین دوره در سال ۲۰۰۴، در مورد کمبود عرضه بنزین نگران بود ، اما شرایط امسال به وخامت سال گذشته نیست، چرا که میزان ذخیره سازی و تجاری بنزین در آمریکا در حال حاضر ۱۰ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه بیشتر از ماه ژانویه سال گذشته میلادی است. تولید بالای پالایشی در حال حاضر به معنی استمرار عرضه با ثبات آن در آینده نزدیک است. شماری از تحلیل گران عقیده دارند افزایش اخیر بورس بازی باعث افزایش قیمت های بنزین شده است، اما چشم انداز خوش بینانه تری را هم می توان تصور کرد. یکی از تحلیل گران در این مورد گفت: برای تامین میزان تقاضا به حد کافی عرضه وجود دارد. اما با چه قیمتی؟ میزان ذخیره سازی های بنزین می تواند به علت عملیات تعمیر و نگهداری پالایشگاه ها و تعطیلی پیش بینی نشده آنها به سرعت کاهش یابد، اما به نظر نمی رسد که میزان تقاضای بنزین و گازوییل کاهش یابد. این درحالی است که ظرفیت بخش پایین دستی صنعت نفت همچنان پایین است. ممكن است مانند تابستان سال ۲۰۰۴ با افزایش قیمت بنزین میزان تقاضای آن كاهش نیابد. قیمت های خرده فروشی بنزین در سال ۲۰۰۴ معادل ۱۹ درصد بیشتر از قیمت های بنزین در سال ۲۰۰۳ بود اما میزان تقاضا تقریباً تغییری نكرد. در سال جاری میلادی میزان تقاضای بنزین تاكنون بیش از میزان تقاضای این فرآورده در سال گذشته بوده است و رشد باورنكردنی مصرف گازوییل هم فشار بر روی پالایشگاه ها را افزایش داده است. در سال جاری پالایشگرهای آمریكایی سعی می كنند تا وقتی كه قیمت ها در سطح كنونی است در حد امكان میزان تولید فرآورده های خود را افزایش دهند. سال گذشته برای پالایشگرها از نقطه نظر بالا بودن میزان خوراك پالایشی و سود پالایشی سال برجسته ای بود. در سال ۲۰۰۴ متوسط استفاده از ظرفیت پالایشگاه ها تقریباً ۹۳ درصد بود كه انتظار می رود در سال جاری میلادی هم به همین منوال باشد اما نگرانی بزرگ تری هم درمورد استفاده كامل از ظرفیت پالایشگاه ها وجود دارد. هرگونه توقفی كه در كار پالایشگاه ها ایجاد شود تاثیر آن شدید و آنی خواهد بود و احتمالاً برای مدت زمانی باعث ایجاد نوسان و افزایش قیمت ها خواهد شد. سیستم پالایشی كه ازحداكثر ظرفیت استفاده می كند ازانعطاف پذیری بسیار كمی برخوردار است.

افزایش میزان تقاضای فرآورده های نفتی به توسعه و بهینه سازی سیستم پالایشی منجر می شود و همین امر باعث می شود كه پالایشگاه ها نفت خام ترش و سنگین بیشتری را خریداری كنند تا از تفاوت قیمت فاحش نفت خام های شیرین و سبك با نفت خام های ترش و سنگین سود برند. حتی Sunoco كه برای پالایش نفت خام شیرین و سبك ساخته شده بود شروع به خرید نفت خام سنگین Doha از كشور آفریقایی چاد كرده است كه این نوع نفت خام ازمیزان اسیدیته بالایی هم برخوردار است. این پالایشگاه در نظر دارد در سه ماه اول سال جاری میلادی میزان خرید این نفت خام آفریقایی را كه ۳۰ هزار بشكه در روز بوده است، دو برابر كند.

دو پالایشگاه مستقل Premcor و Valero درآمریكا حجم زیادی از نفت خام Mexican Maya را پالایش می كنند كه اخیراً قیمت آن به طور متوسط ۱۶ دلار در هر بشكه كمتر از نفت خام WTI بوده است. سود پالایشی در پالایشگاه های Arthur Premcors Port و پالایشگاه تگزاس كه نفت خام Maya را پالایش می كنند در سه ماه چهارم سال گذشته به ۱۱ دلار در هر بشكه بالغ شده است. سود پالایشی در سواحل شرقی آمریكا برای بنزین و گازوییل در سال گذشته به طور متوسط ۷ دلار و ۲۴ سنت در هر بشكه بود و درسه ماه دوم به ۹ دلار و ۸۶ سنت در هر بشكه رسید. نفت خام Mars كه قیمت مرجع غیررسمی نفت خام ترش در آمریكاست در سال جاری بیش از ۷ دلار در هر بشكه از قیمت نفت خام WTI كمتر بوده است. دور دیگری ازكاهش تولید اوپك می تواند تفاوت قیمتی بین نفت خام ترش و شیرین را كاهش دهد اما پالایشگاه هایی كه انعطاف بیشتری برای پالایش نفت خام های گوناگون دارند، مطمئن هستند كه اختلاف قیمت نفت خام های ترش و شیرین بیشتراز سال های قبل از ۲۰۰۴ خواهد بود. پالایشگاه ها تا جایی كه می توانند بر پالایش نفت خام های ارزان تر تمركز خواهند كرد تا پاسخ گوی میزان تقاضای فرآورده باشند.