سفال چگونه وارد خانه‌های ایرانی شد

برخلاف ما که امروز کمتر از ظروف سفالی استفاده می‌کنیم، اجداد ما علاقه بسیاری به این ظروف داشتند و سفال جزو لاینفک خانه‌های آنان بود که رنگ و لعابش در عزا و شادی خانواده‌های …

برخلاف ما که امروز کمتر از ظروف سفالی استفاده می‌کنیم، اجداد ما علاقه بسیاری به این ظروف داشتند و سفال جزو لاینفک خانه‌های آنان بود که رنگ و لعابش در عزا و شادی خانواده‌های ایرانی نقش‌آفرین بود. سفال‌سازی هنری است که از ۷ هزار سال پیش در مشرق زمین معمول بوده است و سفال در واقع نخستین محصول هنری و صنعتی مردمان اولیه و حاصل نیاز و شعور آدمی در به کارگیری عوامل طبیعت است؛ از آنجا که مواد اولیه آن شامل خاک، آب، و آتش در عمده سرزمین‌های محل سکونت بشر یافت می‌شده است، می‌توان نشانه‌های تولید آن را در تمامی نقاط مسکونی مشاهده کرد.

اولین ظرف‌هایی‌که برای مصرف روزانه انسان به کار برده می‌شده است، ظرف‌هایی به شکل سبد بوده و بعدا برای این‌که این ظروف سبدی، غیرقابل نفوذ شوند داخل و خارج آن را با گل می‌پوشانده‌اند؛ وقتی صنعت کوزه‌گری یا اختراع کوره و پختن ظروف گلی به وجود آمد، به یادگار ایامی که ظروف سبدی معمول بود، روی ظروف سفالین را با نقوشی شبیه به سبد تزیین کردند؛ البته هر ملتی برای تزئین سفال‌های خود، نشانه، اشکال و تزئینات ویژه خود را به کار می‌برده است. ظروف باستانی کشف شده در ایران نشان می‌دهد که کوزه‌گران ایرانی مهارت فوق‌العاده‌ای در نقاشی روی سفال داشته‌اند. بهترین نمونه‌های این قبیل ظروف سفالین از شوش و ری و کاشان و دامغان و تل‌بگوم، نزدیک تخت‌جمشید به دست آمده است.

در قرن دهم و یازدهم هجری، ‌پادشاهان صفوی در اصفهان هنر سفال‌سازی را به منتهای درجه کمال خود رساندند و سفال جزئی زیبا از زندگی مردم ایران شد؛ نمونه‌های بسیار زیبایی از ظروف سفالین ایران در عهد صفوی در موزه ایران باستان، موزه لوور، موزه آرمیتاژ و موزه لندن موجود است.

سفالگری هنری منحصر به ایرانیان نیست و امروز در کشورهای ترکیه هند، پاکستان، مصر، فرانسه و ایتالیا نیز ظروف سفالی تولید می‌شود، اما به‌زعم همه جهانیان، سفال ایرانی رنگ و لعاب دیگری دارد و چرخکاران ایرانی تبحر فراوانی در صیقل دادن به ظروف سفالی دارند.