سودای استقلال

نیاز به استقلال به عنوان یکی از اساسی ترین نیازهای انسان ها با شروع دوره نوجوانی نمود جدیدی به خود می گیرد و فرد را به سوی جدایی از خانواده, افزایش اهمیت رابطه با گروه همسالان و اشتیاق به تجربه های جدید در زندگی سوق می دهد

نیاز به استقلال به‌عنوان یکی از اساسی‌ترین نیازهای انسان‌ها با شروع دوره نوجوانی نمود جدیدی به خود می‌گیرد و فرد را به سوی جدایی از خانواده، افزایش اهمیت رابطه با گروه همسالان و اشتیاق به تجربه‌های جدید در زندگی سوق می‌دهد. چنانچه خانواده‌ها و بخصوص والدین، نوجوان را همراهی کنند و آزادی و کنترل نوجوان، همزمان و به موازات یکدیگر اعمال شود، پایه‌های روابط عمیق و صمیمانه خانوادگی تحکیم خواهد شد و در غیر این صورت اشتیاق به استقلال‌طلبی نه‌تنها روز به روز نوجوان و جوان را از خانواده دور می‌کند، بلکه به دلیل نداشتن تجربه کافی می‌تواند سبب آسیب به اعتماد فرد گردد.

در کشورهای توسعه‌یافته به طور قانونی فرزندان در سنین ۱۶ تا ۱۸سال​ می‌توانند برای آغاز زندگی مستقل یا مجردی از خانه و خانواده جدا شوند و خانواده آمادگی این تغییر را دارد. بنابراین خانواده‌ها تلاش می‌کنند پیش از آن توانایی اداره زندگی مستقل در نوجوان ایجاد شود اما در ایران به دلیل این‌که هنوز سبک زندگی مجردی کاملا پذیرفته نشده است، نوجوان یا جوانی که اقدام به زندگی مجردی می‌کند هیچ‌گونه آموزش و آمادگی برای فائق آمدن بر معضلات این نوع زندگی ندارد و به ناچار با آزمون و خطا پیش خواهد رفت و شاید یکی از معضلات زندگی مجردی در ایران، نبود الگوی مناسب، آموزش و مهارت کافی جوانان برای زندگی تک نفره و مجردی با حداقل آسیب‌هاست.

تامین مالی در زندگی مجردی معمولا به علت نیافتن شغل مناسب یا ادامه تحصیل نوجوان یا جوان به دشواری میسر می‌شود، همچنین ناتوانی در تامین نیازهای فردی در خانه به تنهایی و سردرگمی نوجوان یا جوان به علت نداشتن برنامه مشخص برای پرکردن زمان‌های فراغت و تنهایی می‌تواند زمینه‌ساز افزایش آسیب‌ها از جمله افسردگی​ شروع روابط نامناسب در این سبک زندگی شود.

طبق نظریه‌های تحولی انسان، تلاش برای استقلال یکی از مراحل طبیعی رشد است که به دنبال آن، نیاز به صمیمیت، حس تعلق و محبت ایجاد می‌شود و در صورتی که نوجوان نتواند با موفقیت از مرحله استقلال‌طلبی عبور کند برای ایجاد رابطه عمیق و صمیمانه و یافتن شریک زندگی دچار مشکل خواهد شد. یکی از دلایل طولانی شدن دوران زندگی مجردی یا تمایل نداشتن به ازدواج و بالا رفتن سن ازدواج، پاسخگو نبودن صحیح و بموقع به نیاز استقلال‌طلبی است، هر چند دلایلی مثل مشکلات مالی جوانان، افزایش فردگرایی و افزایش آمار طلاق یا مشاهده تجربه طلاق در زندگی دوستان و نزدیکان می‌تواند به تلاش برخی جوانان برای ادامه زندگی مجردی و به تاخیر انداختن انتخاب شریک زندگی تاثیر‌گذار باشد.

نوجوانی دوره‌ای است که هویت در آن شکل می‌گیرد و در این میان آنچه بیش از همه دارای اهمیت می‌شود نوع رابطه پدر و مادر با فرزند است چرا که در این دوره، نوجوان معمولا بسیاری از باور‌ها و دیدگاه‌های والدین خود را مورد تردید قرار می‌دهد.

نظام حاکم بر زندگی گذشته به پدر و مادر اجازه می‌داد نسبت به روابط و نوع شکل‌گیری شخصیت فرزند خود خیال آسوده‌تری داشته باشند اما امروزه والدین در دوره‌های مختلف سنی فرزند خود، ترس‌های متفاوتی را تجربه می‌کنند. تمایل به داشتن استقلال اگرچه از ویژگی‌های گریزناپذیر دوره نوجوانی به شمار می‌رود، اما نوع این استقلال‌طلبی در زندگی نوین بسیار متفاوت از گذشته است.

نوجوانان امروز نه‌تنها مانند گذشته نمی‌اندیشند و علاقه به ازدواج در آنها کمرنگ‌ترشده، بلکه سودای مستقل شدن حتی پیش از ازدواج و زندگی با دوستان خود را نیز در سر می‌پرورانند. پس نظام آموزشی- اجتماعی باید مهارت‌هایی را در اختیار او قرار دهد که اگر نوجوان یا جوانی به سودایش لباس واقعیت پوشاند، در برابر آسیب‌های تنهازیستی مصون بماند.

زهرا ریخته‌گران خمسه‌

روان‌شناس