برده هایی اسیر در چنگال همنوعان

نگاهی به قربانیان قاچاق انسان

تمام فکر و ذکرش شده بود رفتن از ایران! برایش مهم نبود کجا فقط می خواست برود. به خیالش اون ور آب نقل و نبات خیرات می کنند. اما هنوز درسش تمام نشده بود، سربازی هم نرفته بود، تازه پول درست و حسابی هم نداشت.

اما شنیده بود که این چیزها ملا ک نیست، برای رفتن فقط یک اراده آهنین لا زم است که من تا دلت بخواهد دارم!

با خودش حرف می زد ودر فکرش خود را در آن سوی مرز می دید. جایی که می گویند غمی وجودندارد. زندگی معنای دیگری دارد. آنجا ازفقر و گرسنگی و بیکاری خبری نیست آن جا همه چیز در کمال زیبایی و آسایش است.

این ها را هر روز از دوستش می شنید و هر روز اشتیاقش برای رفتن بیشتر می شد. اما خدمت سربازی دست و پایش را بسته بود و مانع از خروج او از کشور می شد. «هر چیز راهی دارد. مرگ نیست که علا ج نداشته باشد» دوست خوبش او را از ناامیدی نجات می داد و هر روز با نشان دادن یک در باغ سبز او را به آرزوهایش نزدیکتر می کرد. حتما نباید از راه قانونی از کشور خارج شوی راههای قاچاق هم وجود دارد که فقط اسمش قاچاق است و با پرداخت مبلغ کمی پول آسوده وراحت تو را به آن سوی مرزها می رسانند. امتحانش ضرری ندارد. یک بار امتحان کنی اگر نشد وضعت از این که بدتر نمی شود فوقش برمی گردی به همین جا خلا صه تصمیمش را گرفت و روز حرکت فرارسید; همه چیز مرتب بود. پول ها را تحویل داده بود و وسایل ابتدایی اش را داخل یک ساک کوچک جمع کرده بود.

البته آن طرف مرز احتیاجی به آنها نداشت چون همه چیز آنجا فراهم بود، این ها چیزهایی بود که از ذهن می گذراند.

اما...

سفری به ناکجا آباد آغاز شد سپس همانهایی که وعده زندگی آسوده و راحت را می دادند تمام مدارکش را از بین بردند و او را به صورت یک برده، در خدمت گرفتند او دیگر نه هویتی دارد و نه کسی از او خبری!

او حالا در سرزمینی که بوی غربت بیداد می کند اسیر چنگال موجوداتی است که خود را انسان نامیده اند. اودیگر هیچ تملکی روی خود ندارد. نه روی روحش و نه روی جسمش.

گزارش ها ابراز نگرانی و هشدارهای مسوولا ن بسیاری از کشورها در مورد قاچاق انسان نشان از افزایش این اقدام غیرقانونی در سراسر جهان در سال های اخیر دارد.

قاچاق انسان را در عصر حاضر باید «برده داری نوین» نام نهاد، برده داری که هیچ نرم اخلا قی بر آن حاکم نیست و در کنار سکوت مجامع بین المللی به صورت لجام گسیخته در حال گسترش است.

رویای رسیدن به زندگی بهتر علت اصلی یا علت العلل گرفتار شدن افراد در دام سوداگرانی است که شبکه پیچیده و گسترده قاچاق انسان را در عصر حاضر اداره می کنند.

گسترش پدیده قاچاق انسان در سال های اخیر به گونه ای بوده است که مسوولا ن اتحادیه اروپایی از آن به عنوان یک چالش مهم برای این اتحادیه یاد کرده اند.

به عنوان نمونه کمیسیون عدالت و امنیت اروپا در تازه ترین اظهارنظرش در تیرماه امسال نسبت به رشد فزاینده قاچاق انسان از طریق مرزهای جنوب شرقی این اتحادیه هشدار داد.

به نوشته روزنامه انگلیسی «فایننشال تایمز»، «فرانکوفراتینی» از شمار روز افزون مهاجران غیرقانونی کشورهای گرجستان، ارمنستان، اوکراین، بلا روس و مولداوی که از طریق دریای سیاه و بالکان وارد اتحادیه اروپا می شوند، به عنوان یکی از چالش های بزرگ پیش روی کشورهای عضو اتحادیه اروپایی یاد کرد.

فراتینی گفت: مدیترانه آشکارترین مسیر برای ورود غیرقانونی به خاک اروپا است که از طریق آن هزاران آفریقایی سالا نه با انجام سفرهای دریایی خطرناک، خود را به جنوب این قاره می رسانند.

به گفته این مقام اتحادیه اروپا، بیشتر کسانی که از مرزهای جنوب شرقی به طور غیرقانونی وارد اروپا می شوند، قبلا در کشورهای خود مورد آزار جنسی قرار گرفته یا به قاچاق و کار اجباری مشغول بودند; در حالی که مهاجران آفریقایی بیشتر به خاطر فقر مالی شدید به اروپا می آیند.

برآورد می شود که هر سال ۵۰۰ هزار نفر از طریق غیرقانونی وارد اتحادیه اروپا می شوند. بر اساس گزارش های مجامع بین المللی، قاچاق انسان به منظور بهره کشی کار و مقاصد دیگری مانند فرزندخواندگی، ازدواج ها و اهدای عضو، سومین اقدام جنایی بین المللی پس از قاچاق موادمخدر و اسلحه به شمار می آید.

در تمام جهان، از دهکده های هیمالیا تا شهرهای اروپای شرقی، زنان و مردان با وسوسه دستیابی به مشاغلی با حقوق بالا تن به مهاجرت غیرقانونی می دهند.

این افراد به محض رسیدن به مقصد با ضبط مدارکشان مواجه شده، مورد سو»استفاده قرار می گیرند و مجبورند برای پرداخت بدهی های واهی زیر تهدید و خشونت کار کنند.

آنان گاهی مجبور به انجام کارهای سنگین و حتی ... شده، مورد ضرب و شتم و تجاوز قرار می گیرند.

یک گزارش سازمان ملل نشان می دهد، زنان آسیایی که به صورت قاچاق به کشورهایی چون ژاپن و آمریکا برده می شوند; پس از کشیده شدن به فحشا هر کدام تا ۲۰ هزار دلا ر فروخته می شوند.

بر اساس گزارش هایی که از یکی از قاچاقچیان انسان به دست آمده، زنانی که از آفریقا به اروپا قاچاق می شوند هر کدام به هشت هزار دلا ر فروخته می شوند.

این زن ها از نظر روحی و جسمی برده شده و هرگز توانایی بازپرداخت بدهی های خود یا مراجعه برای استمدادطلبی از مسوولا ن محلی را ندارند. ترس از اخراج از مملکت یا تلا فی علیه اعضای خانواده در کشورشان توسط باندهای جنایتکار، این افراد را در موقعیت های غیرقابل فرار، قرار می دهد.

در بسیاری موارد قاچاق انسان به اموری مانند تکدی اجباری، کارهای خلا ف، فرزندخواندگی، ازدواج های ساختگی یا تازه ترین آنها قربانیان تجارت اندام های انسان ختم می شود.

به گزارش دفتر مبارزه با مواد مخدر پیشگیری از جنایت سازمان ملل، سالا نه بیش از ۷۰۰ هزار زن و بچه برای سو»استفاده جنسی و کار اجباری، در دام شبکه قاچاق انسان گرفتار می شوند.

آمارهای مربوط به سال ۲۰۰۰ میلا دی سازمان جهانی کار نیز نشان می دهد که سالا نه ۱/۲ میلیارد کودک قربانی قاچاق انسان می شوند.

بیشترین قربانیان قاچاق انسان از کشورهای شرق اروپا، شرق آسیا، روسیه، آسیای میانه و خاورمیانه هستند که به کشورهای اروپای غربی، آمریکا و کشورهای حاشیه خلیج فارس قاچاق می شوند.

سازمان بین المللی مهاجرت در تازه ترین گزارش خود اعلا م کرد که ۳۰ میلیون آسیایی در خارج از کشورهای خود زندگی می کنند و در معرض استثمار جنسی و کار بیشتر قرار دارند.

این سازمان، جهانی شدن و بهبود ارتباطات، دسترسی بیشتر به مسافرت و فناوری بالا و آسان شدن سفرها را مهم ترین علت قاچاق انسان ذکر کرده است.

در حال حاضر هیچ کشوری را در جهان نمی توان یافت که در معرض آسیب های ناشی از قاچاق انسان قرار نداشته و مسوولا ن آن نسبت به پیامدهای این پدیده نامیمون هشدار نداده باشند.

لجام گسیختگی این پدیده که اکنون جهان شمول شده، سبب شده است تا دادستان کل کشور اخیرا از عزم راسخ نظام قضایی جمهوری اسلا می در برخورد با معضل قاچاق انسان خبر دهد.

قربانعلی دری نجف آبادی، اردیبهشت ماه امسال در دیدار با اعضای سازمان دفاع از قربانیان خشونت گفته بود: برخورد قاطع با این جرم سازمان یافته و گسترده (قاچاق انسان) منوط به حضور فعالانه مجامع بین المللی و همکاری کشورهای مختلف است.

وی با اشاره به پیوستن ایران به کنوانسیون پالرمو در خصوص منع قاچاق انسان تاکید کرد: موضوع قاچاق انسان همواره توسط شبکه های محرمانه و به صورت فرامرزی انجام می شود و به دلیل سودآوری، منافع اقتصادی یا اغراض سیاسی مورد حمایت و پشتیبانی قرار می گیرد.

دری نجف آبادی، ریشه کنی این پدیده شوم را در گرو همگرایی کشورها، سازمان های بین المللی و نهادهای حقوق بشری دانست و گفت: کشورهای منطقه و جهان اسلا م باید با هماهنگی و همکاری بیشتر از فعالیت باندهای قاچاق جلوگیری کنند و مجال جولان سرشبکه های جنایتکار و باندهای تبهکار را مسدود سازند.

علی اولیایی، مسوول روابط خارجی سازمان بین الملل نیز تیر ماه اعلام کرده بود دولت جمهوری اسلا می ایران در بحث مبارزه با مهاجرت غیرقانونی نقش علمداری را در منطقه ایفا می کند.

وی گفت: تاکنون کشور ما ضربه های بسیاری از موضوع یاد شده متقبل شده و اگر پیشگیری نکند باز هم ضربه خواهد خورد.

اولیایی افزود: دولت در این زمینه نقش کلیدی و محوری داشته و به همین دلیل هم در پروسه های بین المللی شرکت نموده و ستاد مبارزه با قاچاق انسان را شکل داده است.

ید الله علیزاده، رئیس دفتر نظارت و هماهنگی دادسراهای کشور در هم اندیشی نمایندگان سازمان بین المللی مهاجرت (IOM) نیز مرداد ماه امسال بر ضرورت همکاری ارگان های مسوول برای مبارزه با مهاجرت غیرقانونی و قاچاق انسان تاکید کرده بود.

وی با اشاره به روند مهاجرت های غیرقانونی و قاچاق انسان به ویژه زنان و کودکان گفته بود: به رغم فعالیت های سازمان های بین المللی و وجود کنوانسیون ها، هنوز قاچاق انسان ادامه دارد و باید عزمی بین المللی برای برخورد با شبکه های سازمان یافته قاچاق انسان ایجاد شود.

وی با بیان اینکه موقعیت جغرافیایی ایران باعث شده کشورمان مبدا، مقصد و مسیر ترانزیت قاچاق انسان باشد، تصریح کرد: کنترل دقیق در مرزها و اتخاذ تدابیر قاطع و بازدارنده قضایی، انتظامی، اطلاعاتی و امنیتی به موازات اطلاع رسانی و آگاهی بخش عمومی از جمله مولفه های اثرگذار در جهت مبارزه با پدیده شوم قاچاق انسان است.

یک جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در مورد اثرگذاری رسانه ها بر پدیده قاچاق گفت: رسانه ها امروز نقش تسهیل گر را دارند و آرام و تدریجی انسان ها را از هویت تخلیه می کنند.

دکتر حسین افراشته با بیان اینکه نیازمندی، میل به قاچاق شدن را افزایش می دهد افزود: بحران هویت در جهان امروز باعث شده انسان ها قبل از آنکه به صورت فیزیکی مهاجرت کنند و قاچاق شوند، فکری و ذهنی مهاجرت می کنند و قاچاق می شوند.

وی با استناد به بررسی های انجام شده گفت: بیش از ۵۰ درصد از زنانی که به منظور بهره برداری جنسی قاچاق می شوند با میل و رغبت اما مسخ شده تن به این کار می دهند. این جامعه شناس با بیان اینکه ولگردان مجازی رسانه ای زمینه قاچاق زنان و کودکان را فراهم می کنند، افزود: وعده های پوچ دلا لا ن مانند وعده دستیابی به سرزمین خوب، کالا ی خوب و ... از سوی رسانه های مجازی تبلیغ می شوند.

وی گفت: محدودیت اطلا عات، توانایی جسمی، اشتباهات مکرر، خیال پردازی بیش از حد، تقلید پذیری و همانند سازی کودکان نیز باعث می شود آنان راحت تر مورد سو»استفاده قرار بگیرند.

به نظر می رسد بیشتر کسانی که در دام قاچاقچیان انسان گرفتار می شوند، برای فرار از فقر و مشکلا ت اجتماعی- اقتصادی و سیاسی که با آن رو به رو هستند و رسیدن به وضعیتی بهتر تلا ش می کنند.

بسیاری از آنان که از نظر مالی، جنسی، جسمی مورد سو»استفاده قرار می گیرند، مبالغ سنگینی می پردازند تا در وضعیتی بسیار نامناسب به کشور مقصد برسند و به این ترتیب هر روز اختیار متفاوتی از گوشه و کنار جهان در مورد کشته شدن آنان در کانتینرهای بدون هوا، قایق های ناامن وسط دریا و غیره به گوش می رسد.

زنان و کودکان در شرایطی بسیار نامطلوب گاهی مجبور به کارهای غیرقانونی و اخلا قی و انسانی حتی فحشا در کشور مقصد می شوند.

به طور مثال در آمریکا حداقل یکصدهزار مهاجر غیرقانونی در خانه های فساد مشغول به کار هستند.

«پینوارلا کی» مدیر کل دفتر کنترل مواد مخدر و پیشگیری از جنایات سازمان ملل در کتاب برده ها می نویسد: ۴۰ تا ۵۰ هزار زن تایلندی به صورت غیرقانونی در ژاپن به کارهای خلا ف اخلا ق مشغولند و برآورد می شود شمار این دسته از زنان که در کشورهای اتحادیه اروپا کار می کنند به بیش از ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار نفر برسد که دو سوم آنان از اروپای شرقی و یک سوم دیگر از کشورهای در حال توسعه هستند.

قاچاق مهاجران زن و کودک از اروپای شرقی و مرکزی بعد از باز شدن مرزهای جنگ سرد در اوایل دهه ۹۰ بسیار بالا رفته است.

بنابر گزارش سازمان بین المللی مهاجرت، قاچاق انسان (ترافیک انسانی) از یک منطقه که زمانی ناچیز بود، اکنون معادل مبادی سنتی همانند آسیا و آفریقا وجزایر کارائیب است.

مراجع ذیربط در آلمان در سال ۱۹۹۶ نام یک هزار و ۵۷۰ زن قربانی شبکه قاچاق انسان را که در آن کشور به فحشا کشیده شده اند ثبت کرده بودند که ۸۰ درصد آنان از اروپای شرقی و مرکزی روسیه و کشورهای تازه استقلا ل یافته آسیای میانه بودند .

نویسنده : مینا شاکری