تامین مالی صندوق جهانی توسعه بهداشت

سران کشورهای جهان در ماه سپتامبر, در مقر سازمان ملل به منظور تسریع پروسه اجرایی شدن اهداف توسعه هزاره, گرد هم آمدند

سران کشورهای جهان در ماه سپتامبر، در مقر سازمان ملل به منظور تسریع پروسه اجرایی شدن اهداف توسعه هزاره، گرد هم آمدند.

سه هدف از این اهداف هشت گانه، به فراهم آوردن خدمات بهداشتی اولیه برای تمامی افراد کره زمین مربوط می‌شود. کمک‌های مالی جهانی نه‌چندان بزرگ در این زمینه، می‌تواند جان میلیون‌ها نفر را در سال نجات دهد. اساسی‌ترین گام برای رسیدن به چنین هدفی، اختصاص بودجه جهانی به منظور مبارزه با بیماری‌هایی نظیر ایدز، سل و مالاریا است.

در سال ۲۰۰۲، یک صندوق جهانی به منظور تامین مالی پروژه‌های مقابله با بیماری‌های کشنده فوق به وجود آمد. در طول یکصد سال اخیر، به احتمال فراوان تاسیس این صندوق، موفقیت‌آمیزترین اقدام بشر در زمینه حمایت‌های خارجی بوده است.

در نتیجه برنامه‌های این صندوق، تا به امروز جمعیتی در حدود دو و نیم میلیون نفر در برابر بیماری ایدز واکسینه شده‌اند، تقریبا هشت میلیون نفر نیز در برابر بیماری سل معالجه شدند، و در مجموع آمار نشان می‌دهد که برنامه‌های این صندوق جهانی، توانسته است زندگی پنج میلیون نفر را در سطح جهان نجات دهد.

موفقیت‌های چشمگیر این صندوق جهانی حامی توسعه بهداشت و درمان، محصول پروسه‌های عملیاتی آن بوده است. یکی از این پروسه‌ها به تشکیل کمیته‌هایی در کشورهای توسعه‌یافته مربوط می‌شود که هر کمیته در هر کشور، زیر نظر دولت آن کشور اداره می‌شود، ولی سازمان‌دهی آن با تمرکز بر استفاده از توانایی سازمان‌های غیردولتی شکل گرفته است. این کمیته‌ها، برنامه‌های پیشنهادی خود را مستقیما به صندوق جهانی ارائه می‌دهند.

صندوق جهانی پس از دریافت برنامه کشورها، آنها را برای بررسی به یک نهاد ارزیابی فنی ارجاع می‌دهد. اگر این نهاد برنامه‌ای را تصویب نماید، آن را به صندوق ارسال می‌کند تا برای تایید نهایی جهت حمایت مالی، به رای گذاشته شود. از سال ۲۰۰۲ تا کنون، بودجه تصویب‌شده از سوی این صندوق، مبلغی در حدود ۱۹ میلیارد دلار بوده که به پروژه‌های مصوب اختصاص یافته است.

در حال حاضر دو چالش اساسی پیش‌روی این صندوق و بالاخص کشورهای حمایت‌کننده آن وجود دارد: چالش اول به مساله تامین مالی مرتبط است. هم‌اکنون این صندوق با بحران مالی دست و پنجه نرم می‌کند، به طوری که برای عملی نمودن برنامه‌هایش در زمینه مبارزه با ایدز، سل و مالاریا، به تامین بودجه جدیدی در حدود سالیانه ۶ میلیارد دلار نیازمند است. این در حالی است که کشورهای حمایت‌کننده، فقط می‌توانند ۳ میلیارد دلار از این مبلغ را تامین کنند.

دومین چالش، به درهم‌تنیدگی حوزه‌های فعالیت این صندوق مربوط می‌شود. هم‌اکنون، این صندوق جهانی در حال بررسی هدف ششم از مجموعه اهداف برنامه هزاره سازمان ملل متحد است که بر کنترل شیوع بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج تمرکز دارد. تحقق این هدف بستگی به بهبود خدمات اولیه بهداشتی نظیر کلینیک‌های محلی، بیمارستان‌های مادر، اورژانس‌ها و تدارکات دارویی دارد که این پارامترها نقش بنیادینی را نیز در رسیدن به هدف چهارم (کاهش مرگ و میر نوزادان) و همچنین هدف پنجم (کاهش مرگ و میر مادران) ایفا می‌کنند.

یک اقدام کلیدی در راستای نیل به اهداف چهارم و پنجم، افزایش تامین منابع مالی مربوطه است. این تامین مالی می‌تواند صرف اموری نظیر آموزش کارکنان وزارتخانه‌ها و سازمان‌های فعال در زمینه بهداشت و درمان، ساخت‌و‌ساز و بهره‌برداری از امکانات بهداشتی محلی، و توسعه سایر ارکان سیستم‌های بهداشتی اولیه شود.

اخیرا بسیاری از کشورها نظیر فرانسه، ژاپن، نروژ، انگلستان و آمریکا، توجه ویژه‌ای به لزوم کنترل بیماری‌های سل، مالاریا و ایدز داشته‌اند. در این راستا آنها مجبورند از میان دو گزینه اختصاص بودجه بیشتر برای افزایش کنترل این بیماری‌ها در داخل کشورهای خود یا افزایش بودجه برای توسعه سیستم‌های بهداشتی اولیه در کشورهای نیازمند، یک گزینه را انتخاب کنند.

شاید بتوان بودجه سالانه برای کنترل بیماری‌های خاص را طی سه سال آینده شش میلیارد دلار تخمین زد که برای گسترش مکانیزم بهداشت اولیه در مناطق به شدت توسعه‌نیافته جهان، تقریبا ۶ میلیادر دلار دیگر هم به این هزینه افزوده می‌شود. این در حالی است که هم‌اکنون تنها مبلغی در حدود سه میلیارد دلار به صورت سالانه در اختیار صندوق قرار می‌گیرد.

با وجود اینکه دوازده میلیارد دلار مذکور فقط ۳۳ هزار درصد از تولید ناخالص ملی کشورهای حمایت کننده صندوق را شامل می‌شود و این سهم اندک با همیاری این کشورها به سهولت قابل دستیابی است.

باراک اوباما، رییس جمهور آمریکا، یکی از مدعیان حمایت از توسعه سیستم خدمات بهداشتی اولیه در سراسر جهان است. ولیکن کمک‌های مالی اختصاص‌داده‌شده از سوی دولت وی، تا به حال چندان رضایت‌بخش نبوده و نمود بارز آن را می توان در بودجه پیشنهادی از سوی این کشور برای سال ۲۰۱۱ به صندوق جهانی مشاهده نمود که فقط شامل کمک یک میلیارد دلاری است.

اگر آمریکا کمک مالی سالانه خود به صندوق جهانی حمایت از بهداشت و درمان را به چهار میلیارد دلار افزایش دهد، کشورهای حمایت‌کننده دیگر نیز برای تامین مالی هشت میلیارد دلار باقی مانده مورد نیاز، ترغیب خواهند شد.

برای این افزایش بودجه دولت آمریکا می‌تواند با استفاده از سیاست‌های مالی، از طریق وضع مالیات بر روی مازاد سود فعالان وال استریت (سودی بیشتر از یک حد تعیین شده)، اقدام نماید.

بانکداران و سایر شرکت‌های ثروتمندی که با عملکرد ضعیف خود در سال‌های اخیر، لطمه‌های جبران‌ناپذیری به اقتصاد جهانی وارد آورده‌اند، اکنون می‌توانند با این پرداخت‌های مالیاتی جدید به نجات میلیون‌ها نفر در کره زمین کمک کنند.

جفری ساکس

مترجم: هدی رودی

منبع: پروجکت سیندیکیت