ضرورت بیمه خدمات روان درمانی و مشاوره

هر زمان صحبت از هزینه می شود ذهن مان به سمت مسائل اقتصادی می رود اینکه برای فلان موضوع چقدر هزینه کردیم یا برای فلان هزینه چقدر باید بودجه داشته باشیم اما هزینه همیشه به ریال و دلار نیست

هر زمان صحبت از هزینه می شود ذهن مان به سمت مسائل اقتصادی می رود. اینکه برای فلان موضوع چقدر هزینه کردیم یا برای فلان هزینه چقدر باید بودجه داشته باشیم. اما هزینه همیشه به ریال و دلار نیست. گاهی انسان ها از عمر، روان، محبت و... هزینه می کنند و تجربه همه ما ثابت کرده اتلاف چنین هزینه هایی در بسیاری موارد دردناک تر از هزینه های بربادرفته اقتصادی است. بحث تبعیت سلامت و فرهنگ از وضعیت اقتصاد یا تبعیت اقتصاد از سلامت و ارتقای فرهنگی مثال آن بحث مرغ و تخم مرغ است که پرداختن به آن نخ نما و باعث اتلاف انرژی و زمان است. وقتی صحبت از آمار میلیونی اعتیاد و افسردگی و افزایش سال به سال آمار طلاق و درگیری های خانوادگی است یعنی ما مستقیماً با یک مشکل بزرگ و رو به رشد مواجهیم که برخوردی مستقیم و عاجل را نیز می طلبد.

سال های سال روانشناسی و روان درمانی پشت درهای اجابت دولتی بود تا سازمانی مستقل برای احیا و سازماندهی فعالان آن تشکیل شد و چه دوران های طولانی سپری شد تا تعدادی از مردم نیاز به خدمات مشاوره را بپذیرند و پا در اتاق مشاوره بگذارند، بدون این تفکر که مشاوره فقط برای دیوانه ها و روانی هاست بیایند و برای تربیت فرزند خود و برای مهار استرس های روزمره مشاوره بخواهند یا برای نارضایتی های زناشویی شان.

امروز که لااقل در شهرهای بزرگ تا حد قابل توجهی این موانع فرهنگی برطرف شده است مانع اصلی خود را نشان داده و باعث نیمه کاره رها کردن جلسات یا شروع نکردن فرآیند مشاوره از سوی مراجعان شده است. این مانع همان بعد اقتصادی است، اینکه مسائلی که ریشه در سال ها زندگی هر فرد دارد را با یکی دو جلسه نمی شود حل کرد ولی وسع مالی مراجع هم اجازه کار تمام و کمال را نمی دهد.

از سه سال پیش گروهی از دانشجویان کارشناسی ارشد روانشناسی که اکنون همه فارغ التحصیل هستند طرحی مستند و همه جانبه را در باب ضرورت بیمه خدمات روانشناختی و مشاوره تهیه کردند و راه نهادهای حکومتی را یکی یکی در پیش گرفتند. از ریاست جمهوری تا بهارستان، از نظام روانشناسی تا وزارت رفاه و... ریاست جمهور در سال ۸۶ روی طرح این افراد دستور پیگیری به وزارت رفاه داد و حال بیایید و ببینید که در این دو سال چه حکایت هایی داشته است این پیگیری. در وقت مناسب همه این حکایت ها را با نامه های مستند مربوطه برایتان نقل خواهیم کرد. برگردیم به همان بحث هزینه ها. خاطرتان هست تا بپذیریم که اعتیاد یک اختلال است نه یک جرم، چه راه پرتلفاتی طی شد و چه میزان هزینه دادیم؟ تازه اگر به رویمان نیاوریم که امروز هم دیدگاه صحیح درمانی در این باب جا نیفتاده است. ایدز را که هنوز مرغ همسایه می دانیم اما همین میزان پذیرشی که اکنون از جانب سیستم در جهت درمان و پذیرفتن مبتلایان به وجود آمده، حاصل چند سال تحمل است؟

آمار ۲۰ درصد طلاق در تهران که مسلماً به دلیل عدم برخورداری از مشاوره پیش از ازدواج است تا کجا باید پیش برود و آمار نیازهای بهداشت روانی مردم تا کی باید جواب های نصیحت گونه از نوع تلویزیونی اش (به استثنای برخی برنامه های اخیر که توسط متخصصان اداره می شود) را دریافت کند؟ همه نوجوانان برای گذراندن دوران بلوغ و شکل گیری هویت نیاز به مشاوره تخصصی دارند. این نیاز در کشور ما به دلیل شرایط خاص این دوره که تحت تاثیر بی ثباتی ارزش ها است (به دلیل دوران گذار از سنت به مدرنیته) بیشتر احساس می شود. این نوجوانان و خانواده هایشان تا کی باید از نعمت دریافت مشاوره تخصصی محروم باشند؟ و هزاران تا کی و تا کی دیگر... اینها همه هزینه هایی است که می دهیم و باورمان نمی شود که ایرانی همچون پزشک عمومی و قلب و گوارش نیاز دارد که بتواند با دفترچه بیمه اش به مشاور روانشناس مراجعه کند تا به کمک بیمه از جلسات متعدد مشاوره استفاده کند.

امروز صحبت از این است که طبق طرح هدفمند سازی یارانه ها، بخش بزرگی از یارانه ها صرف تامین اجتماعی خواهد شد. این بهترین زمان است که با درخواست مردم، متخصصان و مجلس و با اجابت دولت بتوان بیمه خدمات روانشناختی و مشاوره را هم به لیست خدمات بیمه یی اضافه کرد. پس از سه سال پیگیری مداوم که شامل جلسات متعدد با مدیران وزارتخانه ها و نمایندگان مجلس می شود، اکنون فعالان این طرح به صورت جدی خواستار توجه مجلس و دولت به این موضوع و اختصاص دادن ردیف بودجه یی جهت اجرایی شدن آن هستند که اگر این اهتمام در دولتمردان ما ایجاد نشود یعنی تا همچنان مشغول پرداخت هزینه بی توجهی آن کسانی هستیم که مسوول سلامت جسم و روان مردم هستند که این بی توجهی و این ناآگاهی در مدت این سه سال بارها و بارها از جانب مدیران و نماینده ها دیده شده و مربوط به همان بخش حکایت هایی است که نقل شان را گذاشتیم برای فرصتی دیگر که ما سال هاست داریم هزینه نوعی دیدگاه مسلط را پرداخت می کنیم و آن این دیدگاه است که صرفاً با ساختن پل، سد، کارخانه و... فلان پیروزی سیاسی و فلان شعار می توان شادی و دلخوشی را به خانه مردم برد.

همه اینها به کنار و در جای خود صحیح، اما بیایید و ببینید بخشی از مراجعان مراکز مشاوره را اقشار مرفه جامعه تشکیل می دهند. لذت بردن از زندگی و طول عمر افراد تابعی از نگرش ها و سبک زندگی و تفکری است که در پیش دارند و در صورت عدم برخورداری از سبک ها و شناخت های سالم اگر دارای بهترین امکانات باشند باز هم از روزهای خود لذت شایسته را نخواهند برد زیرا این مسائل نیاز به مشاوره و مراقبت تخصصی دارد. ما همچنان در انتظار توقف این هزینه یی هستیم که داریم از روزها عمر و فرصت های جامعه مان پرداخت می کنیم. در حال حاضر تلاش های گسترده یی برای اجرایی شدن طرح بیمه خدمات روانشناختی و مشاوره در حال انجام است و اخبار مربوط به آن از جانب فعالان طرح مذکور به اطلاع مردم بزرگوار خواهد رسید.

سیدمحمد مومنی

سرپرست گروه تدوین طرح بیمه خدمات روانشناسی و مشاوره