تاثیر اختلال تیرویید بر پوست و مو

گفت وگو با دکتر غلامحسین غفارپور متخصص پوست

در ماه‌های اخیر پرسش‌های فراوانی از سوی خوانندگان «سلامت» در خصوص ارتباط اختلال‌های غده تیرویید با مشکل‌های پوست و مو مطرح شده بود که از متخصصان درباره این موضوع کمک خواسته بودند...

در یکی از این تماس‌ها خانم جوانی که مبتلا به کم‌کاری تیرویید بود، از مشکل‌های زیبایی به‌وجود آمده بر اثر این بیماری شکایت داشت. کم‌کاری تیرویید وی باعث شده بود تا او دچار حالت شدیدی از ریزش مو شود. پرسش اصلی این خانم (۰۹۳۹***۱۰۳۸) که درمان اختلال تیرویید خود را نیز دنبال می‌کرد، این بود که چطور می‌توان عوارض زیبایی اختلال‌های غده تیرویید را کم کرد؟ این پرسش‌ها را بهانه مناسبی دیدیم تا با دکتر غلامحسین غفارپور، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت‌وگو کنیم.

▪ آقای دکتر! آیا اختلال در عملکرد غده تیرویید تاثیر خاصی بر پوست و مو دارد؟

بله، به‌طور کلی افرادی که دچار اختلال در عملکرد غده تیرویید اعم از پرکاری یا کم‌کاری هستند، دچار عوارضی در پوست و مو می‌شوند که این عوارض با توجه به نوع اختلال و نوع درمان و همچنین مدت درمان متفاوت خواهد بود.

▪ در مورد کم‌کاری تیرویید این عوارض در پوست و مو به چه صورت بروز می‌کند؟

همان‌طور که در نمونه مطرح شده مشاهده می‌شود اگر کم‌کاری غده تیرویید برای مدت طولانی ادامه داشته باشد، تاثیرهای خاصی را روی پوست و موی فرد به جا می‌گذارد که این تغییرها در موها باعث خشک‌شدن، ریزش، بد رنگ‌شدن و از بین رفتن جلای آنها می‌شود. البته این عوارض بر پوست نیز قابل‌مشاهده‌اند که از مهم‌ترین آنها می‌توان به پوسته‌پوسته‌شدن و خشک‌شدن پوست اشاره کرد.

▪ این عوارض در پرکاری تیرویید به چه صورت بروز می‌کنند؟

پرکاری تیرویید نیز بر پوست و مو تاثیر‌گذار است و باعث ریزش موها می‌شود. در عین حال پرکاری تیرویید اثری متفاوت بر پوست دارد. این اختلال برعکس کم‌کاری تیرویید، باعث مرطوب‌شدن بیش از حد پوست بدن نیز می‌شود.

▪ آیا درمان اختلال غده تیرویید می‌تواند عوارض به‌وجود آمده در بافت پوست و مو را نیز برطرف کند؟

بله، در کم‌کاری تیرویید با استفاده از داروی لووتیروکسین به تدریج مشکل‌ پوسته‌پوسته شدن، زبری و خشکی پوست و همچنین ریزش مو و تنک‌شدن آن برطرف خواهد شد و جای نگرانی نخواهد بود. اما در اختلال پرکاری تیرویید، مساله کمی متفاوت است. به این معنی که در درمان این اختلال، داروهای ضدتیروییدی که برای بیماران تجویز می‌شوند، خود باعث عوارضی مانند افزایش ریزش مو می‌‌شوند. البته در این موارد هم جای نگرانی چندانی وجود ندارد زیرا پس از کنترل پرکاری تیرویید و قطع داروها، ریزش موها کاهش پیدا می‌کند و موی فرد به حالت قبل بازمی‌گردد.

▪ بعضی از افراد مبتلا به اختلال عملکرد غده تیرویید، همزمان با درمان این اختلال، از داروهای جلوگیری‌کننده از ریزش مو مانند فیناستراید نیز استفاده می‌کنند. آیا این داروها با هم تداخل ندارند؟

خیر، در کل داروهای مربوط به کنترل اختلال‌های غده تیرویید تداخل خاصی با داروهایی مانند فیناستراید که برای جلوگیری از ریزش مو تجویز می‌شود، ندارند. البته در موارد پرکاری و کم‌کاری تیرویید نیازی هم به مصرف فیناستراید و داروهای مشابه آن نیست. به دلیل اینکه علت ریزش موها در این موارد تحت‌تاثیر هورمون‌های مردانه نیست و مصرف این داروها تاثیر چندانی در کم کردن ریزش موها ندارد.

▪ در طول دوره درمان تیرویید، بیماران باید چه اقدام‌هایی را برای کاهش ریزش مو انجام دهند؟

در طول مدت درمان با داروهای مربوط به کم‌کاری تیرویید، برای جلوگیری ریزش مو می‌توان مراقبت‌هایی را انجام داد. از جمله این مراقبت‌ها می‌توان به استفاده از شامپوهای مخصوص موهای خشک برای جلوگیری از شکنندگی و ریزش موها اشاره کرد. البته استفاده از شامپوهایی که برای موهای رنگ‌شده تهیه شده است نیز در این موارد می‌تواند مطلوب باشد. همچنین می‌توان پس از شستشوی موها با شامپو از نرم‌کننده‌ها و پس از استحمام نیز از روغن‌های مخصوص مو استفاده کرد. انتخاب شانه‌های مناسب که کمتر موها را تحت‌کشش قرار دهند نیز می‌تواند در حفظ موهای این افراد موثر باشد. در پرکاری تیرویید که داروهای آن نیز باعث افزایش ریزش مو می‌شوند، افراد مبتلا می‌توانند برای کاهش ریزش مو از محلول ماینوکسیدیل استفاده کنند. این محلول باید روزانه دوبار، یک‌بار صبح و یک‌بار شب به‌صورت موضعی مورد استفاده قرار گیرد تا به تقویت مو کمک کند. مکانیسم اثر قطعی این محلول هنوز مشخص نیست ولی به‌طور کلی باعث تحریک ریشه و افزایش رشد مو می‌شود.

▪ در مورد مراقبت‌های پوست هم نکته خاصی‌ وجود دارد؟

بله، با فرارسیدن فصول سرد سال مراقبت از پوست برای تمام افراد لازم است ولی در مورد افراد مبتلا به کم‌کاری تیرویید که پوست آنها دچار خشکی و ترک خوردن می‌شود، این مراقبت‌ها ضروری‌تر از افراد سالم به نظر می‌رسد. کاهش دما و هوای سرد می‌تواند باعث شکسته‌شدن طبقه شاخی پوست و در نتیجه کم‌شدن رطوبت آن پوست شود که این عارضه در نهایت باعث پوسته‌پوسته‌شدن بافت پوست خواهد شد. در این موارد افراد مبتلا به کم‌کاری تیرویید می‌توانند از کرم‌های نرم‌کننده یا چرب‌کننده پوست، کرم اوسرین، روغن وازلین و حتی گلیسرین استفاده کنند.

▪ حرف آخر؟

در کل به نظر نمی‌رسد که اختلال در عملکرد غده تیرویید به تنهایی بتواند عارضه جدی‌ای را روی پوست و موی افراد باقی بگذارد. البته این مساله به شرطی است که این افراد نکته‌های مراقبتی و بهداشتی را کاملا رعایت کنند و به موقع برای درمان مشکل تیرویید خود به متخصص غدد داخلی مراجعه کنند.

پیمان صفردوست