تاریخ صفویه

یکی از نقاط عطف در جاده پرپیچ و خم تاریخ ایران زمین تشکیل سلسله‌ای از پادشاهان نامدار ایرانی است که به نام صفویه شناخته می‌شود. گرچه این شاهان اغلب به زبان ترکی تکلم می‌کردند …

یکی از نقاط عطف در جاده پرپیچ و خم تاریخ ایران زمین تشکیل سلسله‌ای از پادشاهان نامدار ایرانی است که به نام صفویه شناخته می‌شود. گرچه این شاهان اغلب به زبان ترکی تکلم می‌کردند و گاه به این زبان شعر می‌سرودند، اما اغلب پژوهندگان و مورخان آنها را رهبران حکومتی سراسر ایران می‌شمارند که موفق می‌شود پس از دوره فترت از ایران تکه‌تکه کل واحدی بسازد و این امر محقق نمی‌شود مگر به وسیله تشیع. نسیم خلیلی، نویسنده کتاب <تاریخ صفویه> در مقدمه کتاب خود می‌نویسد: < با نگاهی به دورنمای تاریخی این دوره باید بپذیریم که شاه اسماعیل اول بنیانگذار سلسله صفویه برای رسمی کردن مذهب شیعه در ایران بسیار به اهداف خارجی می‌اندیشید. به نظر می‌رسد شاه‌اسماعیل دو هدف عمده در سر داشت؛ در وهله اول او کوشید با رسمی کردن آیین تشیع به هماوردجویی در برابر حکومت ترکمن‌های <صاحب گوسفندان سفید> بپردازد که در زبان محلی و در متون تاریخی به نام اصلی ترکی خود آق‌قویونلو شناخته می‌شوند.

آنها شیعه بودند و شاه اسماعیل با رسمی کردن آیین تشیع در قلمروی خود که با قلمروی هم‌مذهبان ترکمانش تلا‌قی داشت، می‌کوشید از اهمیت تاریخی آنها بکاهد و با چنین مقدمه‌ای به حذف آنها از گردونه تاریخ شتاب بخشد. از سوی دیگر رهبر نامدار صفوی با رسمیت بخشیدن به تشیع در قلمرویی که در همسایگی قدرتی سنی‌مذهب ایستاده بود، به راهکارهایی برای مقابله با قدرت تحمیلی عثمانی می‌اندیشید.اگر شاه اسماعیل موفق می‌شددر کنار امپراتوری قدرتمند عثمانی، امپراتوری شیعه مذهب یکپارچه‌ای بسازد، می‌توانست از فشار سنگین و سهمگین عثمانی بر ایران بکاهد یا دست‌کم بکوشد از زیر بیرق سلطه معنوی امپراتوری عثمانی خارج شود ... به هر حال تشکیل قدرت شیعه‌مذهب صفویه در کنار امپراتوری عثمانی در طول دوره‌ای از تاریخ نشان داد که این اتفاق تا چه پایه توانسته است کفه دو فرقه مذهبی مسلط دنیای اسلا‌م را (در سطح حکومتی) با هم برابر نشان می‌دهد.>

خلیلی در این کتاب به تاریخ پرفراز و فرود سلسله صفویه می‌پردازد و خواننده را با زبانی داستان‌گونه با مراحل مختلف تکوین و پایه‌گذاری و اوج و حضیض صفویه آشنا می‌سازد.