تفاهم یا تبعیض

پخش سریال «شهریار» از دو شبکه متفاوت

طی سال‌هایی که شبکه‌های مختلف، برنامه‌های مختص خود و شرایط شبکه خود را تولید می‌کردند، کمتر شاهد همکاری آنها در ساخت یک پروژه مشترک بودیم و نکته جالب این است که با وجود دولتی‌بودن تمام شبکه‌ها اساسا نوعی یکدستی در فکر و پایه آنها به‌وجود می‌آورد.

در سال‌های اخیر و خصوصا در برخی از فصول سال مانند تابستان و همین‌طور ایامی مانند ماه رمضان، اندکی رقابت برای ساخت مجموعه‌های تلویزیونی در میان آنها به چشم می‌خورد که البته تنها در سطح کار و استفاده از عوامل و بازیگران و کارگردان، اهمیت می‌یافت و در نوع اندیشه کار، تفاوتی نمی‌کرد زیرا هدایت فکری و ساختاری اغلب این کارها را اشخاص معین و ثابتی برعهده داشتند و همین موضوع موجب می‌شد که تنوع دیدگاهی و ساختاری چندانی وجود نداشته باشد و در نهایت آثاری شبیه به یکدیگر تولید شوند.

با این وجود و با وجود شباهت‌های کاری شبکه‌های مختلف، پخش هم‌زمان یک سریال از دو شبکه متفاوت، تصمیمی عجیب به‌نظر می‌رسد و در حقیقت به مفهوم تکرار چهار باره یک مجموعه به‌جای ۲ بار پخش معمول آن است.

قسمت نخستین سریال «شهریار» وقتی دوم آذرماه روی آنتن شبکه ۲ سیما رفت، فردای همان‌روز در شبکه ۲ سیما تکرار شد. همچنین شبکه ۴ سیما نیز بدون اعلام قبلی ۸ آذرماه سریال «شهریار» را تکرار کرد.

همچنین به هنگام پخش قسمت اول سریال «شهریار» شبکه ۴ سیما تمام مدت عنوان این سریال را در سمت راست و بالای صفحه درج کرده بود و در لحظاتی نیز با استفاده از زیرنویس به بینندگان اعلام کرد که از طریق این شبکه نیز می‌توانند به تماشای سریال شهریار بنشینند.

ظاهرا شبکه ۴ سیما که پیش از این تنها عصرهای جمعه ساعت ۱۸ پخش سریال خارجی از تولیدات شبکه بی‌بی‌سی را در دستور کار خود قرار داده بود، با تکرار قسمت‌های سریال «شهریار» خواسته بر باکس سریالی خود بیفزاید.

ناگفته نماند که برای دومین بار است که پس از مجموعه «حلقه سبز» حاتمی‌کیا هر قسمت از یک سریال ۳ بار در هفته از تلویزیون پخش می‌شود.

مساله اینجاست که شبکه‌های دو و چهار هیچ‌کدام شبکه‌های استانی نیستند و هر دو در همه‌جای کشور قابل دریافتند و با این حساب با پخش یک برنامه از طریق یکی از این دو شبکه عملا همه مردم قادر به دیدن آن هستند، از این گذشته هر دوی این شبکه‌ها روزهای تعطیل (پنجشنبه و جمعه) را برای نمایش این مجموعه برگزیده‌اند و اگر مقصود از پخش چندباره آن در بر گرفتن طیف وسیع‌تری از مردم باشد باید ساعات متفاوت فراغت مردم را در نظر بگیرند در حالی که در شرایط کنونی به نظر می‌رسد تنها یک گروه ثابت قادر به دیدن هر چهاربار پخش آن خواهند بود جدا از این با چنین کاری در ساعات زیادی از روزهای تعطیل مردم یک سریال ثابت پخش می‌شود که لزوم تنوع در زمان تعطیل را نادیده می‌گیرد.

شاید بهتر بود که تکرار مجموعه با فاصله زمانی اتفاق بیفتد و پیش از آن میزان علاقه‌مندی مخاطبان به آن سنجیده شود زیرا اگر مجموعه قادر به جذب قابل‌قبول مخاطبان نباشد پربیننده‌ترین ساعات در روزهای پربیننده تلویزیون به هدر خواهد رفت.

به‌نظر می‌رسد که مدیران شبکه‌ها گه‌گاه تصمیم می‌گیرند یک سریال را بدون در نظر گرفتن کیفیت و بدون در نظر گرفتن جذابیت آن به مردم تزریق کنند البته این گفته به مفهوم ضعف سریال «شهریار» نیست چون علاوه بر پیشینه‌ای که از پرونده حرفه‌ای کمال تبریزی سراغ داریم هنوز بیش از دو سه قسمت مجموعه پخش نشده است و برای قضاوت قطعی در مورد ضعف و قوت آن زود است اما اگر احترام به مخاطب و احترام به سلیقه آنان را به صورت آرمانی اصل در نظر بگیریم ارجحیت دادن به یک مجموعه پیش از پخش آن و پیش از دیدن واکنش مخاطبان و میزان علاقه‌مندی آنان به آن مجموعه، حرکتی کاملا سلیقه‌ای قلمداد می‌شود.

در هر حال با پخش این مجموعه از شبکه چهار می‌توانیم امیدوار باشیم که این شبکه هم حرکت تازه را آغاز کند و تنها به پخش مجموعه‌های سایر شبکه‌ها نپردازد بلکه با در نظر گرفتن اهداف شبکه و مخاطبان ویژه آن و با دعوت از فیلمسازان برجسته و کم‌کار سینما آثاری قابل قبول و ماندگار تولید کند و به این وسیله هم تنوع بیشتری به برنامه‌هایش ببخشد و هم تعداد بینندگان بیشتری را به خود جذب کند.