رتبه سنجی اعتباری بنگاه های اقتصادی

رتبه سنجی نظریه ای رسمی است که توسط موسسه های رتبه سنجی درباره اعتبار دولت ها و یا نهادها , سازمان های دولتی , موسسه های مالی وبنگاه های اقتصادی, اعلام می شود رتبه سنجی در حقیقت مبانی لازم را برای مقایسه ریسک اعتباری یک بنگاه اقتصادی با بنگاه های اقتصادی دیگر فراهم می سازد

رتبه سنجی اعتبار و موسسه های سنجش رتبه اعتباری

۱- تعریف ،رتبه بندی اعتبار چیست؟

رتبه سنجی نظریه‌ای رسمی است كه توسط موسسه های رتبه سنجی درباره اعتبار دولت ها و یا نهادها ، سازمان های دولتی ، موسسه های مالی وبنگاه های اقتصادی، اعلام می شود.رتبه سنجی در حقیقت مبانی لازم را برای مقایسه ریسك اعتباری یك بنگاه اقتصادی با بنگاه های اقتصادی دیگر فراهم می سازد.

۲- اهداف رتبه سنجی ( رتبه سنجی اعتبار به چه منظور هایی انجام می گیرد)

هدف عمده رتبه سنجی اعتبار عبارت است از: فراهم نمودن اطلاعات برای سرمایه گذاران بالقوه بازارهای سرمایه نظیر اوراق قرضه( (Bond . رتبه سنجی، چراغ راهنمای ریسك سرمایه گذاری است. به عبارت دیگر رتبه سنجی معیاری است از احتمال پرداخت بموقع سود اوراق قرضه به سرمایه گذاران ( خریداران اوراق قرضه ) بعلاوه باز پرداخت اصل سرمایه در زمان پیش بینی شده.سرمایه گذاران در عمل سیاست سرمایه گذاری خود را بر مبنای رتبه سنجی اعتبار بنگاه های اقتصادی تنظیم می‌‌كنند، بعبارت دیگر میزان سرمایه ای را كه شركت های كارگزار می توانند برای خرید اوراق قرضه ای كه رتبه ای كمتر از یك حد معین داشته باشد محدود و یا حتی آنان را از خرید اوراق قرضه مذكور باز دارند.بعلاوه رتبه سنجشی اوراق قرضه بنگاههای اقتصادی عامل تاثیر گذار و عمده در میزان بهره ای است كه یك باید برای تامین منابع مالی مورد نیاز خود بپردازد. رتبه‌سنجی اعتبار در ابعاد گسترده‌ای پذیرفته شده و كاربردهای متنوعی یافته است.عنوان مثال بانك ها می توانند بر مبنای رتبه اعتباری یك بنگاه اقتصادی ، تصمیم بگیرند كه به آن بنگاه اقتصادی اعتبار بدهند یا خیر و در صورت تامین اعتبار با چه نرخ بهره ای. به عبارت دیگر نرخ حاشیه ای كه یك بنگاه اقتصادی برای تامین اعتبار باید روی نرخ بهره بین بانكی (لیبور) بپردازد تحت تاثیر سیستم رتبه سنجی اعتبار قرار می گیرد.بانك ها همچنین می توانند از سنجش رتبه اعتباری برای تعیین سقف معاملات با بنگاههای اقتصادی استفاده كنند. به عنوان مثال یك بانك ممكن است حجم اعتبارات ، میزان ضمانت حسن انجام كار و یا میزان معاملات ارزی و غیره را برای هر بنگاه اقتصادی متناسب با رتبه اعتباری آن بنگاه اقتصادی تعریف كند.رتبه‌سنجی اعتباری هم چنین می‌تواند اثراتی از نظر روابط عمومی بنگاه اقتصادی داشته باشد (با توجه به مقایسه رتبه اعتباری بنگاه های اقتصادی مختلف) و در نتیجه بنگاههای اقتصادی و موسسات مالی و بانك‌هایی كه از رتبه بالایی برخورداراند، می‌توانند خود را به عنوان سازمان های نمونه در زمینه فعالیت خود معرفی كنند.

۳- رتبه سنجی اعتباری چگونه انجام می گیرد.

رتبه‌سنجی اعتبار از طریق موسسه‌های تخصصی رتبه‌‌سنجی انجام می گیرد، عمده‌ترین موسسه‌های بین المللی رتبه سنجی اعتبار عبارتند از :

۱- Standard & Poor’s

۲- Moody’s

۳- Fitch Ratings ( مستقر در لندن)

موسسه‌‌های سنجش اعتبار ، بر اساس درخواست بنگاه های اقتصادی و یا دولت ها ، رتبه سنجی را معمولاً در مورد موسسه ها و بنگاههای اقتصادی كه می خواهند در بازار های سرمایه اوراق قرضه منتشر كنند، انجام می دهند. درخواست برای رتبه سنجی از طرف موسسه صادركننده اوراق قرضه یا مشاوران مالی موسسه مذكور ارسال می شود.رتبه سنجی اعتباری معمولاً در مورد صادركننده اوراق قرضه انجام می گیرد، ولی كاربری رتبه سنجی در خصوص اوراق قرضه منتشره توسط صادر كننده آن است، به عبارت دیگر در تحلیل نهایی رتبه سنجی اعتبار برای بنگاههای اقتصادی یا سازمان بكار نمی رود بلكه در حقیقت برای اوراق و اسناد بهادار منتشره توسط سازمان مذكور كاربری دارد. معذالك بطور متعارف سرمایه گذاران و موسسه های مالی معمولاً در ارتباط با رتبه سنجی اوراق قرضه به رتبه اعتباری خود سازمان ها و بنگاههای اقتصادی اشاره می‌كنند.یك بنگاه اقتصادی با درجه اعتباری بسیار بالابعنوان یك شركت Triple A (AAA) معرفی می شود.معمولاً رتبه سنجی اعتباری بطور ادواری مورد تجدید نظر قرار گرفته و در صورتی كه اعتبار صادر كننده كاهش و یا افزایش پیدا كند، رتبه سنجی متناسب با آن تغییر می‌كند.برخی اوقات رتبه های اعطایی به موسسه ها و بنگا ههای اقتصادی با فعالیت در زمینه های استراتژیك (پیمانكاران صنایع فضایی – دفاعی ) لزوماً متناسب با ترازنامه ها و نسبت های مالی موسسه های مذكور نبوده بلكه جایگاه و موقعیت استراتژیك شركت های مذكور (وابستگی به دولت های معتبر اروپایی، فعالیت در زمینه صنایع استراتژیك فضایی و غیره ) منجر به دریافت رتبه اعتباری بالا می شود.

۴- فرایند رتبه سنجی برای یك بنگاه اقتصادی

پس از دریافت درخواست رسمی رتبه سنجی از طرف یك بنگاه اقتصادی، موسسه رتبه سنجی اعتبار كار خود را از طریق ارزیابی مقدماتی آغاز می كند.این امر شامل مرور و ارزیابی صورت های مالی (برای پنج سال گذشته) و سایر اطلاعات و اسناد و مدارك مربوط به بنگاه اقتصادی ( نظیر گزارشهای سالیانه و غیره ) می شود. در ارزیابی صورت های مالی ، نسبت های مالی محاسبه شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و با شركت های دیگر با زمینه فعالیت یكسان، مورد مقایسه قرار می گیرد.روند تغییرات نسبت های مالی برای دوره مورد ارزیابی نیز مورد بررسی قرار می گیرد.موسسه اعتبار سنجی Standard & Poor’s ۴۰ درصد از نتیجه نهایی رتبه‌سنجی را مرتبط با تجزیه و تحلیل صورت های مالی ( برای دوره مالی ۵-۳ ساله) می داند.قبل از اقدام به ارزیابی دقیق ، نتایج ارزیابی مقدماتی با بنگاه اقتصادی مور مذاكره و تبادل نظر قرار گرفته و احتمال دریافت رتبه مورد نظر به بنگاه اقتصادی اعلام می‌شود. معمولاً پس از این مرحله موافقت بنگاه اقتصادی ، برای ارزیابی دقیق تر اعلام می‌شود.در جریان رتبه سنجی اعتبار زمان بسیاری جهت مصاحبه های كارشناسان موسسه اعتبار سنجی با مدیریت ارشد بنگاه اقتصادی صرف می شود. در خلال مذاكرات مذكور قاعدتاً موسسه رتبه سنجی تصویر بهتری از جایگاه و اعتبار بنگاه اقتصادی پیدا می كند.( در مقایسه با صرف بررسی اطلاعات مالی كه در سطح عام منتشر می‌شود) ، معذالك موسسه های رتبه سنجی اذعان دارند كه استاندارد بررسی های مذكور به میزان بسیار به حجم و كیفیت اطلاعاتی بستگی دارد كه توسط مدیریت ارشد بنگاه اقتصادی ارائه می شود.برداشت كلی آن است كه امكان سنجش و براشت واقع بینانه از اعتبار یك بنگاه اقتصادی ( از طریق مصاحبه با مدیران ارشد آن بنگاه ) بمراتب بیشتر از آن چیزی است كه صرفاً از طریق مرور و تجزیه و تحلیل صورت های مالی در بنگاه اقتصادی ، بدست می آید.در ارزیابی و بررسی تفضیلی رتبه اعتباری یك بنگاه اقتصادی ، تجزیه و تحلیل نسبت های مالی نكته بسیار مهمی محسوب می شود.علاوه بر آن ، ارزیابی ریسك عملیات و فعالیت های بازرگانی ، ریسك صنعت و و ریسك كشوری كه بنگاه اقتصادی در آن ها فعالیت می‌كند، از جمله سایر بررسی هائی است كه به منظور ارزیابی نقاط قوت و ضعف بنگاه اقتصادی بعمل می‌آید.موسسه اعتبار سنجی Standard & Poor’s ، چارچوب تجزیه و تحلیل خود را شامل دو عنصر اصلی به شرح زیر اعلام می دارد:عنصر اول در ارتباط با تجزیه و تحلیل فعالیت بنگاه اقتصادی و جایگاه رقابتی آن و عنصر دوم مربوط به تجزیه و تحلیل مالی بنگاه اقتصادی است. باید توجه داشت كه رتبه سنجی اعتبار صرفاً محدود به آزمون شاخص های مختلف مالی نیست. ارزیابی دقیق از ریسك اعتبار مستلزم نگرش همه جانبه شامل ارزیابی اصول اولیه فعالیت بازرگانی و از جمله ارزیابی جایگاه رقابتی بنگاه اقتصادی است.

---