فرزندان دوقلو یعنی مسئولیت به توان۲

تربیت کودک یکی از چالش برانگیزترین وظایف هر پدر و مادری است زمانی که یک کودک به دنیا می آید تمام هم و غم هر پدر و مادر وظیفه شناسی پرورش و تربیت صحیح کودک است

تربیت کودک یکی از چالش برانگیزترین وظایف هر پدر و مادری است. زمانی که یک کودک به دنیا می آید تمام هم و غم هر پدر و مادر وظیفه شناسی پرورش و تربیت صحیح کودک است.حال اگر به جای یک کودک به یک باره وظیفه تربیت و پرورش ۲ کودک روی دوش والدین بیفتد طبیعی است که فشار بیش از حدی روی آن ها خواهد آمد.واقعیت این است که هر یک از ما با دیدن بچه های دوقلو ناخودآگاه به زحمت و فشاری که والدین آن ها متحمل می شوند فکر می کنیم. داشتن فرزندان دوقلو یعنی همه چیز به توان ۲! صد البته خود دوقلوها تقصیری در دوقلو بودن خود ندارند و حتی والدین آن ها نیز بی تقصیرند اما به هر حال یک اتفاق ژنتیکی باعث می شود سالانه دوقلو و یا چندقلوهای زیادی به دنیا بیایند. پدیده دوقلو و یا چندقلویی نه فقط در کشور ما بلکه در سراسر دنیا اتفاق می افتد. توجه کنید که مادر پس از به دنیا آوردن کودک، تجربه سختی را پشت سر گذاشته و نیاز به همراهی و توجه همسر و اطرافیان دارد. حال مادری که ۲ کودک را به دنیا آورده قطعا بیش تر به کمک دیگران نیاز دارد تا روزهای بحرانی اولیه را پشت سر بگذارد.

خستگی، بی حوصلگی و بدرفتاری با دوقلوها اولین علائم فشار بیش از حد روی مادر است. بنابراین تنها نگذاشتن مادر اولین قدم برای تربیت و پرورش صحیح آن هاست.از سوی دیگر طبیعت دوقلویی به این نحو است که دوقلوهای همسان (شبیه هم هستند) و هم جنس از نظر سرشتی و ژنتیکی بسیار شبیه هم هستند و این باعث می شود تشابهات رفتاری و اخلاقی زیادی داشته باشند و به سرعت از هم یاد بگیرند، البته همه دوقلوها این طور نیستند و گاه دوقلوهایی مشاهده می شوند که تفاوت هایی با هم دارند و به نحو دیگری پدر و مادر به چالش کشیده می شوند. اما نکته این جاست که در هر صورت والدین از یک ناحیه تحت فشار هستند و آن هم تربیت هم زمان است و خانواده های بسیاری را می توان دید که در چنین وضعیتی قرار دارند. تربیت دوقلوها به ویژه برای زوج های جوان که تجربه تربیتی ندارند کار بسیار دشواری است. برای آشنایی با مهم ترین چالش های تربیت و پرورش دوقلوها با دکتر ساحل همتی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی تهران به گفت وگو پرداختیم. دکتر همتی تولد هم زمان ۲ کودک و رو به روشدن با خواسته ها و نیازهای هم زمان ۲ کودک را مهم ترین اتفاق زندگی والدین می داند و می گوید: این شرایط آن ها را در موقعیت ویژه ای قرار می دهد. نیازها و خواسته های ۲ کودک مشابه یکدیگر است و برآوردن هم زمان نیازهای آن ها کار بسیار دشواری است.

آن ها هم زمان باید به نیازهای ۲ کودک توجه و وسایل آرامش و آسایش آن ها را فراهم کنند. اولین چیزی که والدین دوقلوها به ویژه مادران تجربه می کنند فشار بیش از حدی است که به آن ها می آید. زیرا مادر طبیعتا خود را برای پرورش و تربیت یک کودک آماده کرده، نه ۲ کودک بنابراین توجه نشان دادن و برآوردن نیازهای جسمی ۲ کودک به صورت هم زمان یک چالش است، یعنی آن ها هم زمان با ۲ بچه روبه رو هستند که لجبازی می کنند، خواسته های غیرمعقولی دارند و باید سلسله مراتب رشد و تبعات آن شامل بیماری ها را با هم سپری کنند. یادگیری از یکدیگر، بودن در کنار یکدیگر و رشد در کنار هم باعث می شود اغلب والدین دچار چالش جدی شوند. وی با اشاره به نقش کلیدی یادگیری در دو قلوها تاکید می کند از آن جا که دوقلوها به سرعت از هم یاد می گیرند در شرایط عادی نیز والدین می توانند از این حربه برای آموزش مسائل تربیتی استفاده کنند.

مثلا اصلاح یک عادت نامناسب بلافاصله پس از آ موزش به یکی از دوقلوها، توسط دیگری الگوبرداری می شود و به این ترتیب کار والدین از جهاتی آسان تر است.از سوی دیگر دوقلوها به ویژه دوقلوهای هم جنس مشکلات ارتباطی کمتری با یکدیگر دارند زیرا با هم رشد کرده و بزرگ شده اند و وابستگی هایی نسبت به هم احساس می کنند اما ممکن است در مواردی ارتباط شان با دیگران کمتر باشد.دوقلوها هم مثل بقیه کودکان خصوصیات مزاجی و سرشتی را به ارث می برند بنابراین میزان ارتباط دوقلوها با دیگران رابطه مستقیمی با سرشت و مزاج آن ها دارد اما ممکن است دو قلوهای هم جنس در ارتباط با دیگران در مواردی دچار مشکل شوند.عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی تهران با اشاره به چالش های والدینی که دوقلوهای غیرهم جنس دارند می گوید: معمولا دختر و پسر از نظر سن بلوغ و رشد و توانایی ها تفاوت هایی دارند به طور مثال دختران توانایی کلامی بیشتری از پسران دارند و به این دلیل مراحل رشد و تکامل شخصیت شان در دوره های متفاوتی طی می شود.

از این رو والدین با چالش های متعددی روبه رو می شوند و باید باتوجه به جنسیت و مرحله رشد یکی از دوقلوها آموزش و پرورش او را دنبال کنند. اما اگر بخواهیم از شایع ترین اشتباهات والدین دوقلوها یاد کنیم باید به مقایسه کردن آن ها با هم اشاره کنیم. والدین باید دقت کنند که حتی دوقلوهای همسان قابل مقایسه با هم نیستند. دوقلوها حتی اگر صفات مشترک زیادی با هم داشته باشند باز در مواردی قابل مقایسه نیستند و مقایسه آن ها از سوی والدین می تواند به شخصیت آن ها ضربه بزند. بعضی والدین هم توقع دارند دوقلوها مثل هم رفتار کنند، مثل هم بپوشند، دائم کنار هم باشند به خصوص وقتی دوقلوها وارد سن بلوغ می شوند، این مشکلات بیشتر می شود. والدین اغلب تصور می کنند دوقلوها به حریم خصوصی نیاز ندارند و جدا شدن اتاق آن ها را غیرطبیعی می پندارند. در صورتی که آن ها نیز به محض رسیدن به سن بلوغ نیاز به حریم خصوصی دارند و باید استقلال داشته باشند.

بنابراین رعایت حریم خصوصی آن ها، مقایسه نکردن و تعمیم ندادن شرایط یکی برای دیگری می تواند به آ ن ها کمک بسیاری کند. تعمیم ندادن انتخاب یکی برای دیگری، شنیدن اظهارنظر هر دو، برآوردن جداگانه نیازهای آنان، توجه به هویت و استقلال هر یک می تواند راهکارهای موثری برای جلوگیری از ایجاد تنش های احتمالی باشد. دوقلوها باید به مثابه یک فرد و شخص مستقل که فقط از نظر ژنتیکی شبیه یکدیگرند انگاشته شوند. رفتار صحیح و شیوه تربیتی درست والدین باعث می شود دوقلوها درگیر مسائلی نظیر حسادت نشوند زیرا به مثابه دو فرد مستقل به آن ها نگریسته می شود و طبیعی است که آن ها کمتر خود را درگیر مسائلی نظیر حسادت می کنند. والدین نباید وارد مسائل خصوصی و شخصی دوقلوها شوند و آن ها را به عنوان دو فرد مستقل محسوب کنند.

عظیمی مروی