نظر اسلام راجع به فعالیتهای تربیت بدنی

نظام تربیتی اسلام از طرفی در تعیین جایگاه تربیت بدنی از بخش بندی كه از تربیت انسان می نماید , برای انسان سه گونه تربیت قائل است كه از نظر اسلام این جنبه ها در عمل انفكاك ناپذیرند

نظام تربیتی اسلام از طرفی در تعیین جایگاه تربیت بدنی از بخش بندی كه از تربیت انسان می نماید ، برای انسان سه گونه تربیت قائل است كه از نظر اسلام این جنبه ها در عمل انفكاك ناپذیرند كه این سه جنبه تربیتی عبارتند از :

۱) تربیت اخلاقی

۲) تربیت عقلانی

۳) تربیت جسمانی

و این تقسیم بندی مورد قبول دانشمندان دیگر تعلیم و تربیت اعم از غربی و شرقی كه دراین زمینه صاحب نظراند می باشد ، به طور مثال می توان كانت ،

جان لاك و غیره را نام برد اما اختلافی كه در این دیدگاه با دیدگاههای غیر الهی و اسلامی وجود دارد بر حسب نگرشی است كه به انسان دارند و تقدم داشتن و اصل بودن آن شاید بتوان گفت هدف پرورش جسمانی بعنوان یك هدف والا و عالی و غائی كه اهداف مهم دیگر تحت الشعاع آن قرار گرفته اند در نظام تربیتی غرب و ماركسیست بر اثر جنبه های تربیتی ارجحیت دارند .

فی الواقع می توان گفت این مسئله از نقطه نظر تربیتی بررسی گردیده مثلاً‌ ابن مسكویه از دید تربیتی به مطلب نگریسته و بوعلی و امثال او به طور تدریجی و به شكل مرحله ای به قضیه نگریسته اند . یا مثلاً صاحب فتوت نامه سلطانی در صدد تلفیق بین حركات بدنی و فلسفه حركات و چرائی و شباهت آن با فلسفه وجودی انسان به جهت شرایط فكری و محیطی اش بر آمده است .

بدین لحاظ تربیت بدنی و حركات بدنی را در جهت حفظ تعادل روانی و بهداشت روانی و جسمانی مطرح نموده اند .

علمای متقدم در مورد تربیت بدنی نظراتی داده اند از جمله این علماء ابوالحسن علی بن سهل بن ابن طبری ( ۱۹۲-۲۴۷ هجری قمری ، ابوبكربن ربیع بن احمد الاخوینی النجاری ( اوایل تا آخر قرن چهارم ) ابن مسكویه ( ۲۲۵-۴۲۱ هـ ق ) ابن سینا ( ۳۷۰-۴۲۸ هـ ق ) عنصر المعالی : ( ۴۱۲-۴۷۵ هـ ق ) امام محمد غزالی ، خواجه نصیرالدین طوسی ،‌ابن خلدون شجاع ( انیس الناس ) ـ مولانا حسین واعظ كاشفی می باشد كه به دلیل كثرت نظرات فقط به چكیده ئی از نظرات علمای متأخر می پردازیم .

نخستین نظری كه صفحات ناقابل این نوشتار را مزین می سازد سخنان روح افزا و جانبخش امام خمینی رهبر بزرگ انقلاب اسلامی در جمع ورزشكاران و كارمندان تربیت بدنی است كه چنین فرموده اند :

مملكت ما همینطور كه به علما و دانشمندان احتیاج دارد به این قدرت

شما ها (‌ورزشكاران ) هم احتیاج دارد . این قدرت وقتی با ایمان باشد وقتی كه زورخانه با قرآن باشد پشتوانه یك ملت است وقتی قهرمان ها ، قهرمان های اسلامی باشند پشتوانه یك ملت هستند ، بازوی یك ملت هستند . ورزشكاران دو وظیفه دارند : یك ورزش جسمانی برای قوه پیدا كردن و دفاع از مملكت یكی هم پرورش روحانی كه اگر در انسان پیدا شود آن وقت قدرت جسمانی اش مضاعف می شود شما كوشش كنید كه آن قدرت را هم كه قدرت الهی است پیدا كنید .

● و اما ورزشهای مورد نظر اسلام

اسلام جداست و یك مسلك جدی است هزل در آن نیست ، لغو در آن نیست لهو در آن نیست ، بازی در آن نیست ، آن بازیی كه اسلام اجازه داده تیراندازی است و اسب سواری ، مسابقه در اسب سواری ، مسابقه در تیر اندازی ، آن هم جنگ است آن را اجازه داده است حتی برای آن رهان قرار داده اند ، یعنی شرط بندی هم بكنند در اینجا به جمع بندی سخنان گرانقدر امام خمینی ( رحمت الله علیه ) می پردازیم .

▪ اسلام در امر تربیت به همه ابعاد وجودی انسان نظر دارد و باید همه این ابعاد تحت تربیت قرار گیرد .

▪ تربیت تك بعدی آنهم در بعد جسمانی صرف ، از نظر اسلام مطرود است به همان مقداری كه به تربیت جسم در ارتباط با دیگر جنبه ها ارزش

داده شده است .

▪ تقویت بنیه جسمانی و روحانی از ضروریات است

▪ لزوم و اهمیت دو جنبه بجهت دفاع از اسلام و مملكت اسلامی در مقابل مخالفین دین و اسلام و ملت مسلمان

▪ توانا شدن قدرت روحانی و جسمانی یا به عبارتی پرورش دو قوه برای كارائی بیشتر .

▪ تربیت جسمانی فوائدی چون رفع كسالت ،رفع افسردگی ، رفع پژمردگی داشته بعث نشاط ، طراوات و تازگی بخش به روح و جسم دارد .

▪ قهرمانان نیز دو گونه اند قهرمانان حقیقی با ایمان كه پشتوانه اسلام و ملت اند و قهرمانان دروغین كه نه تنها حامی ملت نیستند بلكه حامی منافع ظلم و حاكمان سلطه گرند .

▪ تربیت بدنی و ورزش باید با قرآن و تعالیم الهی و معارف حقه همراه گردد تا تربیت همه جانبه تحقق یابد .

● تربیت بدنی از دیدگاه شهید استاد مطهری

از دیگر مفاخر عالم اسلام ، مصداق بارز مداد العلما افضل من الدماء الشهدا ، پاره تن اسلام امام امت خمینی بت شكن استاد گرانقدر شهید والامقام

شیخ مرتضی مطهری درود خدا و فرشتگانش بر او باد را می توان نام برد كه به راستی خارچشم دشمنان و تیغی در گلوی ملحدین و منحرفین بودند ، استاد در كتاب مقدمه ای بر جهان بینی اسلامی در جلد چهارم تحت عنوان انسان در قرآن بعد از اینكه به بررسی ویژگی انسان پرداخته بدین جا رسیده كه انسان دارای استعدادهای متفاوت و مختلفی است كه در دسته بندی كلی به استعدادهای جسمانی و روحانی می تواند تقسیم شود و در بخش استعدادهای جسمانی به پرورش جسمانی و مرادش را چنین ذكر می كند و می گوید :

● پرورش جسم و فرق آن با تن پروری

اسلام « تن پروری » به معنی نفس پروری و شهوت پرستی را شدیداً محكوم كرده است اما پرورش بدن به معنی مراقبت و حفظ سلامت و بهداشت را از واجبات شمرده است ممكن است افرادی میان پرورش بدن كه امری بهداشتی و تن پروری كه امری اخلاقی است فرق نگذارند و خیال كنند اسلام كه با تن پروری مخالف است با بهداشت بدن هم مخالف است تقویت سلامت بدن و بهداشت آن كجا ؟ و تن آسایی و تن پروری كجا ؟

نفس پروری كه در اسلام محكوم است همانطوری كه بر ضد روح پروری است و موجب بیماری روح وروان می گردد بر ضد بهداشت و پرورش صحیح جسم است و منجر به بیماریهای جسمی می گردد استاد در پاسخ گویی ورفع شبهاتی ازین قبیل در كتاب تعلیم و تربیت اسلامی به بحث در این جنبه از ابعاد وجودی انسان و بخشی از بخش های تربیت مجموعی انسان پرداخته است ایشان در تعریف از تربیت می فرماید :

▪ فرق تربیت با صنعت

تربیت با صنعت یك فرق دارد . صنعت عبارتست از ساختن به معنی اینكه شیئی یا اشیایی را تحت یك نوع پیراستنها قرار می دهند و میان آنها ارتباط برقرار می كنند .

ولی تربیت عبارتست از پرورش دادن ، یعنی بفعلیت در آوردن استعدادهای درونی كه در یك شیئی وجود دارد لهذا تربیت فقط در مورد جانداران صادق است و اگر در مورد غیر جاندار به كار رود بطور مجازی است و از همین جا معلوم می شود كه تربیت باید پیرو فطرت باشد تربیت انسان باید برای شكوفا كردن روح باشد .

● تربیت جسمانی یا تربیت بدنی

انسان دارای جسم است و یك سلسله قوای جسمانی و دارای روح و یك سلسله قوای روحانی

باید ببینیم آیا در اسلام به تقویت و تربیت جسم عنایتی شده یا نه ؟ ممكن است كسی بگوید نه ؟ بلكه در جهت خلافش ،‌ برای اینكه ما می دانیم تن پروری در اسلام مذموم است بنایراین جسم به هیچ وجه نباید تربیت شود چون فرض این است كه مفهوم تربیت پرورش باشد و جسم نباید پرورش داده شود . زیرا در اسلام جسم پروری و تن پروری به طور كلی محكوم و مردود است .

باید ببینیم آیا در اسلام به تقویت و تربیت جسم عنایتی شده است یا نه ؟ ممكن است كسی بگوید نه ؟ بلكه در جهت خلافش ، برای اینكه ما

می دانیم تن پروری در اسلام مذموم است بنابراین جسم به هیچ وجه نباید تربیت شود چون فرض این است كه مفهوم تربیت پرورش باشد و جسم نباید پرورش داده شود ، زیرا در اسلام جسم پروری و تن پروری به طور كلی محكوم و مردود است .

---