یادی از آنها که رفتند

چهره هایی که جای شان در سال ۸۹ خالی است

یک سال دیگر هم گذشت. برگه‌های تقویم سال ۸۸ یکی‌یکی کنده شدند و چیزی به انتهای این دفتر نمانده. در صفحه «چهره‌ها و رسانه‌ها» هر هفته پای صحبت یکی از چهره‌ها نشستیم و از سلامت فردی و اجتماعی و جسمی و روانی با او گپ زدیم. این آخر سالی اما بد نیست نگاهی بیندازیم به وقایع تلخ این سال و چهره‌هایی که امسال جای‌شان در سفره‌های هفت‌سین ۸۹ خالی است....

● بهمن جلالی

مرد گنج‌های پنهان

می‌گفت لرزش دستان‌ام به خاطر کار و ظاهر کردن عکس در تاریکخانه است اما وقتی از عکس‌ها می‌گفت و دنیای عکاسی، لرزش دستان‌اش بیشتر و بیشتر می‌شد. برقی به چشمان‌اش می‌نشست و خنده‌ای با نیمی تلخی و نیمی شیرینی بر لبان‌اش می‌نشست! از غم‌ها و دردهایش نمی‌گفت آن‌قدر که محمد فرنود در یادداشتی درباره‌اش می‌گوید: «آخرین ماه‌های زندگی‌اش او را دیدم. از دردم برایش گفتم. از سرطان او هیچ نگفت و تنها سرش را برگرداند و پکی محکم به سیگارش زد و این آخرین دیدار بود!» بهمن جلالی هم با همه ناباوری از رفتگان سال ۸۸ بود و جزو کسانی که سال ۸۹ را ندیدند! او که تاریخچه عکاسی ایران را از دالان‌های تاریک و نشناخته بیرون کشید و گنج پیدایی را در عکس‌های قدیمی به تصویر کشید و سال‌ها در دانشگاه‌های این سرزمین تدریس کرد، بی‌هیاهو و بی‌آوای من سر دادن ساعت ۱۵:۱۵ دقیقه روز جمعه ۲۴ دی ماه بر اثر مشکلات کبدی در خانه‌اش درگذشت!

● نیکو خردمند

مادربزرگ تنهای تنها

عده‌ای به او نام مادربزرگ سینمای ایران را داده بودند. بازیگر و دوبلوری قدیمی که چند سالی بود هر از گاهی خبرهایی از بستری شد‌ن‌اش در بیمارستان به گوش می‌رسید اما خبر تنها از بستری شدن او در بیمارستان نبود، بلکه حرف‌های او بود از تنهایی و قدرناشناسی بعضی از مسوولانی که حتی حالی ساده هم از او نمی‌پرسیدند و نپرسیدند تا اینکه نیکو خردمند به علت عارضه قلبی (سکته) بعد از بستری شدن در بیمارستان درگذشت. خردمند فرزندی نداشت و همسر او هم چند سال پیش فوت کرده بود و به گفته پرستاران همدم تنهایی و تنها مراقب‌اش آهو خردمند – خواهرش- بود.

● فرامرز پایور

خاموشی صدای سنتور

یازده سال پیش فرامرز پایور دچار سکته مغزی شد. سکته مغزی زندگی این استاد موسیقی،‌ نوزانده برجسته سنتور و بسیاری از دوستداران و شاگردا‌ن‌اش را تحت تاثیر قرار داد، چرا که پایور نتوانست زندگی قبلی خود را پیش بگیرد. دیگر صدای سنتوری از او به گوش نرسید و صدای استاد هم به خاموشی گذاشت و این خاموشی تلخ کسی بود که پیگیری‌های‌اش ساز سنتور را از انزوا و سکوت خود بیرون آورده و در گروه‌های موسیقی‌ به طور جدی جای داده بود. بیماری پایور یازده سال طول کشید تا اینکه اعلام شد این استاد موسیقی به علت ایست قلبی و مشکل تنفسی در بیمارستان شهید باهنر اقدسیه درگذشت.

● مهران رسام

اشک‌ها و لبخندهای سبز

به ماندگاری مجموعه‌های خانه سبز، همسران، دنیای شیرین دریا نمی‌توان پیدا کرد و یا هنوز پیدا نشده. وقتی بر صفحه تلویزیون نقش می‌بستند، با همه سادگی که داشتند بیننده را میخکوب سادگی‌ها و خوبی‌ها و لبخندها و اشک‌هایشان می‌کردند. پشت همه اینها مهران رسام بود که سال ۸۹ را نخواهد دید، چرا که دهمین روز آبان امسال بعد از سال‌ها درگیری با سرطان در سن ۵۲ سالگی درگذشت.

● پرویز مشکاتیان

قلبی که همراهی نکرد

او را از بزرگ‌ترین آهنگسازان سه دهه اخیر موسیقی ایران می‌دانستند، که به همراه هنرمندانی چون محمدرضا لطفی، محمدرضا شجریان، شهرام ناظری و حسین علیزاده حماسی‌ترین آهنگ‌های این سه دهه را ساختند. او پرویز مشکاتیان بود و او هم از رفتگان سال ۸۸! کسی که موسیقی‌اش همراه شعر و آواز‌ «همراه شو عزیز» شد و آ‌ن اثر را جاودانه‌تر کرد. قلب مشکاتیان اما از همراهی با او در شهریورماه ۸۸ باز ماند و پایان مشکاتیان در ۵۴ سالگی رقم خورد، مرگی عجول که حتی اجازه رسیدن به بیمارستان را هم به این استاد موسیقی نداد.

● مهدی سحابی

مرد ترجمه‌های معروف

نقاش و مترجم رمان‌های در جستجوی زمان از دست رفته اثر معروف مارسل پروست؛ رمان مرگ آرتمیو کروز اثر کارلوس فوئنتس، مادام بواری و تربیت احساسات هر دو اثر گوستاو فلوبر، مونته دیدیو،کوه خدا اثر آری دلوکا و مرگ قسطی اثر لویی فردینان سلین هم در میانه‌های امسال با زندگی خداحافظی کرد. آبان ماه امسال در سن ۶۵ سالگی به علت سکته قلبی درگذشت.

● سیف‌الله دادمرد

سیاست و سینما

سال‌ها با بیماری دست و پنجه نرم کرد اما کمتر کسی می‌دانست که او بیمار است و بیماری‌اش تا چه اندازه سخت است و او چه دردی را در درون تاب می‌آورد. سیف‌الله داد به عنوان معاون امور سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سال ۷۶ تا ۱۳۷۹ فعالیت داشت. او همچنین فیلم‌هایی چون زیر باران، گره، بازمانده، فرزندم بزرگ شده، بچه‌های طلاق و... را در کسوت فیلمنامه‌نویس یا کارگردان و تدوینگر همراهی کرده بود. وی سرانجام در ۶ مردادماه در سن ۵۴ سالگی بر اثر سرطان درگذشت.

● محسن ابراهیم

▪ عرصه فعالیت: ترجمه

▪ سن: ۵۸

▪ درگذشت: ۳۰ بهمن

▪ علت فوت: ایست‌ قلبی

▪ آثار: متأسفیم از، صحرای تاتارها، شصت داستان و ...

● پروین سلیمانی

▪ عرصه فعالیت: بازیگر

▪ سن: ۸۷

▪ درگذشت: ۱۱ خرداد

▪ علت فوت: بیماری و کهولت سن

▪ آثار: افسانه آه، ابلیس، دیگه چه خبر، سفر به خیر، آقای شانس و...

● جمشید لایق

▪ عرصه فعالیت: بازیگر

▪ سن: ۸۷

▪ درگذشت: ۲۱ آبان

▪ علت فوت: ایست قلبی

▪ آثار: سلطان و شبان، سربداران و...

● امیر قویدل

▪ عرصه فعالیت: کارگردان

▪ سن: ۶۲

▪ درگذشت: ۱۹ آبان

▪ علت فوت: نارسایی کلیه

▪ آثار: میرزاکوچک‌خان، سردار جنگل، بار هستی رخساره و...

● فرخ‌لقا هوشمند

▪ عرصه فعالیت: تئاتر و تلویزیون

▪ سن: ۷۲

▪ درگذشت: ۲۲ تیر

▪ علت فوت: عارضه مغزی

▪ آثار: مسافران، همسر، شراره، کلاه قرمزی و پسرخاله و...

● پیمان ابدی

▪ عرصه فعالیت: بدلکار سن: ۳۷

▪ درگذشت: ۱۶ اردیبهشت

▪ علت فوت: سانحه در صحنه فیلمبرداری

▪ آثار: هشدار برای کبری ۱۱، پستچی سه بار در نمی‌زند، میوه ممنوعه، ترانه مادری

سارا جمال‌آبادی