کشور فارسی زبان تاجیکستان

تاجیکستان کشوری در آسیای میانه است. این کشور از جنوب با افغانستان ، از باختر (غرب) با ازبکستان ، از شمال با قرقیزستان ، و از خاور (شرق) با چین همسایه است.
تاجیکستان یک کشور محاط در …

تاجیکستان کشوری در آسیای میانه است. این کشور از جنوب با افغانستان ، از باختر (غرب) با ازبکستان ، از شمال با قرقیزستان ، و از خاور (شرق) با چین همسایه است.

تاجیکستان یک کشور محاط در خشکی است که در گذشته راه ابریشم از آن گذر می‌کرده است . پهناوری تاجیکستان ۱۴۳٬۱۰۰ کیلومتر مربع است. تاجیکستان کشوری کوهستانی و پربارش است و منابع آّب فراوانی دارد.

جمعیت تاجیکستان ۷٬۲۱۵٬۷۰۰ تن (برآورد ۱۳۸۷) است. حدود ۸۰٪ مردم تاجیک هستند (که به فارسی تاجیکی سخن می‌گویند)، ۱۵٪ ازبک‌ و سایر مردم روس ، اوکراینی‌ ، چینی‌ ، کره‌ای‌ ، تاتار و غیره هستند. دین بیشتر مردم اسلام است.

تاریخ و فرهنگ تاجیکستان با ایران اشتراکات بسیاری دارد. در دوران پیش از اسلام ، تاجیکستان جزئی از ایران بود. پس از اسلام، سرزمین خراسان بزرگ (از جمله تاجیکستان) زنده کننده فرهنگ ایرانی و به وجود آورنده زبان فارسی دری بود که جانشین زبان پهلوی شد. نخستین شاعران پارسی زبان از این ناحیه به پا خاستند، به ویژه رودکی ، که پدر شعر فارسی محسوب می‌گردد . در نخستین سده‌های هجری ، خراسان و ماوراالنهر مهد تمدن و علوم اسلامی بودند و بزرگانی مانند ابن سینا و فارابی در خود پرورند. حکومت سامانی نیز از تاجیکستان برخاسته است.

واژه‌ تاجیکستان از دو بخش "تاجیک" و "ستان" تشکیل شده است که به معنای «سرزمین تاجیک‌ها» است. پایتخت تاجیکستان شهر دوشنبه است و زبان رسمی آن فارسی با گویش تاجیکی است، گرچه زبان روسی نیز کاربرد گسترده‌ی بازرگانی و حکومتی دارد. واحد پول تاجیکستان، سامانی نام دارد. این کشور در سال ۱۳۷۰ هجری خورشیدی (۱۹۹۱) با فروپاشی شوروی، استقلال یافت.حکومت تاجیکستان ، جمهوری است.

سرزمین سغد باستان که سرزمین کنونی تاجیکستان را دربر می‌گیرد ، در زمان داریوش یکم به جزئی از امپراتوری هخامنشی تبدیل شد . پس از یورش اسکندر مقدونی ، تاجیکستان به ترتیب جزئی از پادشاهی‌های سلوکی ، اشکانی ، کوشان و ساسانی بوده ‌است.

در سال ۷۱۵ میلادی (در زمان امویان)، این سرزمین به تصرف عرب‌ها درآمد و مردم تاجیک دین اسلام را پذیرفتند. پس از اسلام تاجیکستان تبدیل به مهد زبان فارسی دری و فرهنگ و علوم گوناگون شد.

در سده‌ دهم میلادی ، تاجیکستان جزئی از قلمروی سامانیان بود. پس از سامانیان ، تاجیکستان به ترتیب جزئی از حکومتهای غزنوی ، سلجوقی ، خوارزمشاهیان ، مغول ، تیموریان و ازبک بوده است. در سده‌ نوزدهم میلادی ، شمال تاجیکستان (خجند) جزئی از خانات خوقند، و جنوب تاجیکستان جزئی از خانات بخارا بوده است. خانات بخارا در سال ۱۲۴۵ خورشیدی (۱۸۶۶) ، و خانات خوقند در سال ۱۲۴۷ (۱۸۶۸) ، زیر سلطه‌ روسیه تزاری درآمدند.

پس از انقلاب اکتبر، در سال ۱۳۰۷ (۱۹۲۸) ، جمهوری سوسیالیستی شوروی تاجیکستان (جزئی از اتحاد جماهیر شوروی) تشکیل شد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ، در سال ۱۹۹۱ ، تاجیکستان به استقلال دست یافت.

کشور تاجیکستان دارای سه استان (در تاجیکی: ولایت) و یک منطقه خودمختار است که عبارت اند از:

ـ استان ختلان به مرکزیت قُرغان‌تپه

ـ استان سغد به مرکزیت خجند

ـ استان خودمختار کوهستان بدخشان به مرکزیت خاروغ