روزی که دندانپزشکی تیتر اول روزنامه ها می شود

به مناسبت۲۳ فروردین, روز دندانپزشک

شاید کمتر کسی از افراد جامعه بداند که بیست و سوم فروردین ماه به نام دندانپزشکان نام‌گذاری شده؛ چرا که در کمتر تقویمی ‌چنین مناسبتی درج شده است. همچنان که بسیاری از افراد جامعه دندانپزشکی نیز مصداق نام‌گذاری این روز را نمی‌دانند. شاید گمان باشد که همانند روز پزشک، داروساز یا پرستار، تولد یکی از نام‌آوران و پیشکسوتان حوزه دندانپزشکی ایران یا یک رخداد مهم و تاثیرگذاری برای جامعه دندانپزشکی کشور وجه‌تسمیه این نام‌گذاری باشد، اما جالب اینکه مصداق این نام‌گذاری تصویب قانون تربیت کاردان «بهداشتکار دهان و دندان» است که تقریبا هیچ سنخیتی با دندانپزشکان ندارد.

هیات وزیران در تاریخ اول دی‌‌ماه ۱۳۶۲ به منظور گسترش خدمات بهداشتی و پزشکی در روستاها و بنا به پیشنهاد جامعه اسلامی ‌دندانپزشکان ایران، روز بیست و سوم فروردین‌ماه هر سال که مصادف با تاریخ تصویب طرح تربیت بهداشت‌کار دهان و دندان است را به عنوان روز دندانپزشک نام‌گذاری کرد. هرچند این موضوع از ابتدا مورد اعتراض جمعی از پیشکسوتان قرار گرفت و اعلام کردند که با وجود داشتن دوره‌های متعدد آموزش دندانپزشک و حتی دوره‌های تخصصی دندانپزشکی، اینکه روز شروع یک برنامه آموزش کاردانی به عنوان «روز دندانپزشک» اعلام شود دون شأن جامعه دندانپزشکی کشور است، پاسخی به این اعتراض‌ها داده نشد. هنوز هم مصادف با این روز بسیاری از شخصیت‌ها و انجمن‌های دندانپزشکی این وجه تسمیه را مورد انتقاد قرار می‌دهند، اما معمولا این انتقادها در حد مصاحبه‌ در روز دندانپزشک خلاصه می‌شود و در نهایت مشخص نیست کدام مرجع یا انجمن باید در راه تغییر این نام‌گذاری پیش‌قدم شود. جالب اینکه قانون بهداشت‌کاران دهان به دلیل مشکلات عدیده اجرایی سال‌هاست که ملغی شده است و دیگر فردی تحت عنوان بهداشت‌کار دهان و دندان در کشور تربیت نمی‌شود.

● تسخیر بازار دندانپزشکی با مواد و تجهیزات تقلبی

حتی اگر تمام اجناس چینی بی‌کیفیت و یکبار مصرف نباشد، این روزها همه کالاهای تقلبی و کم‌کیفیت را به نام چینی‌ها می‌شناسند. بازارهای کشور از اجناس غیراستاندارد و کم‌کیفیت پر شده ‌است. حوزه تجهیزات، مواد و وسایل دندانپزشکی نیز از این هجوم مصون نمانده‌اند. در این زمینه آماری از سوی منابع رسمی منتشر نشده است، اما آمارهای غیر رسمی از بازرگانان و مطلعان بازار بسیار نگران‌کننده است.‌ برخی با بد‌بینی عنوان می‌کنند که پس از اعمال تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران علناً هیچ محصولی از کشورهای اروپایی و آمریکایی وارد ایران نمی‌شود و تمام مواد و تجهیزاتی که به‌ نام کمپانی‌های معروف دندانپزشکی در بازار ایران عرضه می‌شود تقلبی است یا به ‌شکل قاچاق وارد بازار شده است.

خوشبختانه وزارت بهداشت در برابر شیوع مواد تقلبی در بازار بی‌تفاوت نبوده است.

طرح هولوگرام‌دار کردن تجهیزات پزشکی و دندانپزشکی راهکاری است که از سال ۸۷ با همکاری تولیدکنندگان و نمایندگان فروش محصولات دندانپزشکی اعمال شده است، اما متاسفانه این ترفند در کنترل تقلب در بازار دندانپزشکی چندان موثر نبوده است. به ‌دلیل اطلاع‌رسانی ناکافی در زمینه تفکیک مواد اصل از تقلبی با توجه به وجود هولوگرام روی محصولات هنوز بسیاری از دندانپزشکان در جریان این نکته نیستند. از طرف دیگر هنوز تمام مواد و تجهیزات دندانپزشکی زیر بار نصب هلوگرام نرفته‌اند. به هر صورت همیشه متقلبان یک گام پیش تر از ضابطان قانون هستند و تا وقتی اخلاق در جامعه نادیده انگاشته شود، با وجود اعمال انواع تدبیرهای نظارتی، باز‌هم نمی توان در مورد اصالت و کیفیت کالاهای دندانپزشکی اطمینان‌خاطر داشت.

● تعریف سهمیه‌های تازه در آزمون دستیاری

از سال ۸۶، پس از تغییرات گسترده در آزمون دستیاری دندانپزشکی، سهمیه‌های تازه‌ای برای آزمون دستیاری تعریف شد به نام تعهد خاص درمانی و آموزشی.

فلسفه تعریف سهمیه‌های تازه برخورداری هفده استان فاقد دانشکده دندانپزشکی از خدمات سطح سه درمانی و تکمیل ظرفیت اعضای هیات علمی دانشکده‌های دندانپزشکی در استان‌های دور‌افتاده بود، اما به دلیل شرایط سختگیرانه خدمت تا سه ‌برابر مدت تحصیل، این سهمیه‌ها در سال اول چندان مورد استقبال داوطلبان قرار نگرفت. دبیرخانه شورای آموزش تخصص دندانپزشکی در سال۸۷ با تمرکز بیشتر روی سهمیه تعهد خاص درمانی و آموزشی، ظرفیت‌ این سهمیه را از ۸۵ به ۱۶۰ رساند و در مقابل ظرفیت‌های آزاد تخصص را از دانشگاه‌های دولتی حذف کرد و برای اولین بار، این ظرفیت را به دانشگاه آزاد سپرد.

● سهم یک صدم درصدی دندانپزشکی از بودجه

متولیان نظام سلامت کشور سال‌هاست توجه چندانی به حوزه پیشگیری و درمان دندانپزشکی نشان نمی‌دهند و جامعه را در بخش دندانپزشکی به حال خود وا گذاشته‌اند. وزارت بهداشت و درمان در ردیف‌های متفرقه بودجه سال ۸۸، تنها ۲۰ میلیارد ریال برای پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان تصویب کرد تا اعتبار حوزه دندانپزشکی از کل اعتبارات این وزارتخانه، در بخش بهداشت و درمان، به یک‌صدم‌ درصد نیز نرسد. به این ترتیب سهم هر یک از جمعیت ۹ میلیونی دانش‌آموزان زیر ۱۲ سال از بودجه سلامت دهان و دندان تنها ۲۰۰ ریال شد.

● بیمه دندانپزشکی؛ گره‌ای ناگشودنی

هزینه‌های دندانپزشکی روز به روز افزایش می‌یابد. این افزایش متاثر از تورم بالای اقتصادی است که نه‌تنها حوزه دندانپزشکی که تمام ابعاد جامعه را فرا گرفته است. افزایش نرخ خدمات از یک‌سو و کاهش توان اقتصادی خانواده‌ها از سوی دیگر امکان بهره‌مندی افراد جامعه از خدمات دندانپزشکی را روز به روز مشکل‌تر می‌کند. برخی از کارشناسان حوزه سلامت تنها راهکار حل این مشکل را تحت پوشش قرار گرفتن خدمات دندانپزشکی از سوی سازمان‌های بیمه‌گر می‌دانند، اما کمبود بودجه و عدم مدیریت تحقق این هدف را تا حد یک آرزو دور از دسترس کرده است. با اینکه در مهرماه سال گذشته، وزیر نوآمده بهداشت در یک همایش دندانپزشکی پشت تریبون قرار گرفت تا در اولین نطق خود درباره حوزه دندانپزشکی، وعده پوشش برخی خدمات دندانپزشکی مانند ارتودنسی، جراحی و پروتز توسط بیمه‌ها را بدهد، پوشش حتی ساده‌ترین خدمات دندانپزشکی توسط بیمه‌های دولتی به این زودی‌ها امکان‌پذیر نباشد.

نویسنده: دکتر سیامک شایان امین