برای برنزه شدن, راه بی خطری هست

پرسشی از دکتر حسین طباطبایی متخصص پوست و مو

درباره خطرات سولاریوم حتما چیزهایی شنیده‌اید. پس این را هم بشنوید که اداره بهداشت آمریکا به تازگی استفاده از این اتاق‌های برنزه‌کننده را ممنوع کرده است. حالا این سوال پیش می‌آید که آیا برای برنزه شدن، راه بی‌خطری هم وجود دارد؟ دکتر حسین طباطبایی، متخصص پوست و مو و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، به این سوال پاسخ می‌دهد....

▪ آقای دکتر!‌حتما شما هم شنیده‌اید که بعضی‌ها کنار استخر، قهوه و روغن زیتون به بدن‌شان می‌مالند تا برنزه شوند!

ـ بله، متاسفانه این یک باور غلط درباره برنزه کردن پوست است که بعضی‌ها پس از شنیدن خبر مضر بودن برنزه کردن پوست با آفتاب و دستگاه‌های سولاریوم به آن روی آورده‌اند و با استفاده از برخی از مواد غذایی یا روغن‌های گیاهی اقدام به برنزه کردن پوست‌شان می‌کنند. ولی باید بدانید این مواد نه تنها موجب برنزه شدن پوست نمی‌شوند بلکه مواد رنگی موجود در این گیاهان می‌تواند از طریق واکنش‌های شیمیایی که زیر نورآفتاب رخ می‌دهد، موجب واکنش‌های شدید پوستی (قرمزی، پوسته‌پوسته شدن و خارش پوست و تاول‌های پوستی) ‌شده و در صورتی که این ضایعات درمان نشوند، جای آنها به صورت لکه‌های تیره‌ای روی پوست می‌ماند.

▪ رنگ‌شان چطور؟ آیا این قبیل مواد می‌توانند پوست را به رنگ برنزه دلخواه در‌آورند؟

ـ نه! رنگی که این مواد غذایی و روغن‌های گیاهی به پوست می‌دهند آن رنگ برنزه مورد نظر افراد برای زیبایی پوست نیست. این مواد رنگ متفاوتی به بدن می‌دهند و در عین حال، رنگی که به وسیله این مواد در پوست ایجاد می‌شود هم دوام کمی دارد و پس از چند روز از روی پوست محو می‌شود. نباید انتظار داشته باشید تا مدت‌ها پس از استفاده از این مواد پوستی برنزه و تیره داشته باشید.

▪ پس برای برنزه کرده سالم پوست باید چه کار کرد؟

ـ از نظر علمی باید به شما بگویم که به غیر از استفاده از کِرِم‌های اتوبرنزه که به وسیله کارخانه‌های سازنده مواد آرایشی و بهداشتی معتبر ساخته می‌شوند و دوام قابل قبولی دارند، هیچ روش بی‌خطر دیگری برای برنزه کردن پوست وجود ندارد.

▪ مگر سولاریوم و آفتاب چه فرقی با این کِرِم‌ها دارند؟

ـ ببینید؛ در نورآفتاب و اشعه‌ای که در اتاق‌های سولاریوم به پوست تابانده می‌شود تا پوست برنزه شود، اشعه‌های فرابنفش A و B وجود دارد که برای پوست خطرناک است و ممکن است موجب سرطان‌های پوستی در سنین میانسالی و پیری ‌شود ولی این کِرِم‌ها فقط پوست را رنگ می‌کنند و بی‌خطرند.

▪ و این کِرِم‌ها را از کجا باید تهیه کرد؟

ـ بهترین و مطمئن‌ترین مکان برای خرید کِرِم‌های اتوبرنزه، داروخانه‌ها هستند که مسوولیت پزشکی در برابر مردم دارند و در صورت تقلبی بودن و یا غیراستاندارد بودن کِرِم‌های اتوبرنزه‌ای که می‌فروشند، باید جوابگوی مراجع ذی‌صلاح باشند. اگر قصد دارید با این کِرِم‌ها پوست‌تان را برنزه کنید و نمی‌دانید کدام نوع این کِرِم‌ها مناسب‌تر و با پوست‌تان سازگارتر است، می‌توانید با یک متخصص پوست مشورت کنید و از او کمک بگیرید و سپس ‌به داروخانه مراجعه کنید.

▪ حالا از کجا بفهمیم کِرِم اتوبرنزه‌ای که خریده‌ایم خوب است؟

ـ کِرِم‌های اتوبرنزه مرغوب، چرب نیستند و پایداری رنگ دارند و حداقل ۴-۳ روز با وجود دوش گرفتن، باقی می‌مانند. یک اتوبرنزه خوب هیچ گونه واکنش حساسیتی در پوست شما ایجاد نمی‌کند. البته بعضی‌ها کلا به این کِرِم‌ها حساسیت دارند و باید استفاده از آن را کنار بگذارند. اگر پس از استفاده از این کِرِم‌ها دچار خارش یا قرمزی پوست شدید، باید به یک متخصص پوست مراجعه کنید تا ببینید اشکال از غیراستاندارد بودن کِرِم اتوبرنزه است یا حساست پوست شما.

▪ و روش استفاده از آنها؟

ـ کافی است مقداری از کِرِم را در کف دست‌تان بریزید و روی پوست بدن‌تان بمالید. با این روش، تمام پوست‌تان رنگ برنزه به خودش می‌گیرد.

● هشدار پزشکان: دور برنزه کننده‌های تزریقی خط بکشید!

اداره کنترل کیفیت محصولات بهداشتی و آرایشی در انگلستان، در واکنش به افزایش میزان تبلیغ و مصرف آمپول‌های برنزه‌کننده، در اطلاعیه‌ای به ۱۸ سایت اینترنتی که این محصولات را تبلیغ می‌کنند، هشدار داده است که تبلیغات خود را متوقف کنند. سخنگوی این مرکز می‌گوید: «ما به دو دلیل استفاده از این محصول زیبایی را ممنوع کرده‌ایم؛ از یک طرف، معلوم نیست که این محصولات واقعا موثر و ایمن باشند و از طرف دیگر، مشخص نیست که این داروها در بلند مدت چه عوارضی روی سلامت مصرف‌کنندگان باقی بگذارند.»

کارشناسان هشدار می‌دهند از آنجایی که هر فرد باید آمپول را خودش در منزل به خودش تزریق کند و معمولا اصول علمی و بهداشتی تزریق را نمی‌داند، ممکن است به خودش آسیب وارد کند.

بد نیست بدانید که سلول‌های بدن انسان به صورت طبیعی هورمون ملاتونین را می‌سازند. معمولا سیاه‌پوستان و افرادی که پوست سبزه‌تری دارند این هورمون به صورت خود به خودی به میزان بیشتری در بدن‌شان تولید می‌شود؛ در حالی که افرادی که پوست سفیدتری دارند مقدار کمتری از این هورمون در بدن‌شان تولید می‌شود. هورمون ملاتونین از طرف دیگر برای بدن نقش یک ضدآفتاب را ایفا می‌کند و با تحریک‌ تولید ملانین بیشتر به وسیله سلول‌های پوست از سلو‌ل‌های پوست در برابر اشعه ماورای بنفش خورشید محافظت می‌کند. ملانین یک ماده‌ رنگی است که مانند چتری روی سلول‌های پوست را می‌پوشاند و از آنها در برابر اثرات زیان‌بار اشعه خورشید محافظت می‌کند. سخنگوی انجمن پوست بریتانیا می‌گوید: «ممکن است مردم تصور کنند که این آمپول‌های برنزه‌کننده خیلی مطمئن‌تر از اتاق‌های برنزه‌کننده و حمام آفتاب باشند؛ چون در آن، دو روش برای برنزه شدن نیاز به اشعه ‌فرابنفش نور خورشید است ولی در اینجا فقط با مصرف و تزریق یک آمپول شما برنزه خواهید شد اما حقیقت این است که مصرف یک داروی هورمونی بدون مجوز خطرات بی‌شماری برای سلامت پوست شما در پی خواهد داشت. اینکه این دارو هنوز به طور دقیق مورد مطالعه قرار نگرفته دلیل محکمی است که نباید به فکر مصرف آن افتاد.

عباس منتظری