۴۰ نکته درباره صندلی ایمنی کودک

این صندلی برای کودکان کمتر از یک­سال و یا وزن کمتر از ۹­کیلوگرم استفاده می شود از آنجا که این­ کودکان ستون فقراتی به شدت آسیب­پذیر دارند, برای دستیابی به ایمنی بیشتر و جلوگیری از حرکت ناگهانی در ناحیه ستون فقرات آنها, صندلی نوزادان را به­صورت رو به عقب در خودرو نصب می کنند

امروزه با توجه به گسترش جوامع شهری و افزایش نقش اتومبیل در سفرهای درون و برون­شهری، بحث ایمنی سرنشینان خودروها نیز بیشتر از گذشته مورد توجه قرارگرفته­است.کودکان سرنشینان نحیف و آسیب‌پذیرتر خودروها هستند که برای محافظت از آنها ‌باید تمهیدات ویژه‌ای اندیشید. یکی از وسایل محافظت از کودکان در برابر حوادث رانندگی "صندلی­ایمنی­کودک"است که نقش غیرقابل انکاری در حفاظت از کودکان بر عهده دارد. در جوامع پیشرفته تحقیقات گسترده و دامنه‌داری درباره این وسیله صورت گرفته­است؛ به­گونه‌ای که در حال حاضر صندلی­های ایمنی کودک را به سه گروه عمده صندلی نوزادان، صندلی کودکان و صندلی حامی تقسیم­بندی می‌کنند که هر یک انواع متفاوتی دارند و برای گروه­های مختلف سنی و وزنی کودکان مورد استفاده قرار می­گیرند.

انواع مختلف صندلی کودک نسبت به صندلی خودرو دارای پیچیدگی‌های خاصی است که دقت و توجه بیشتری را از زمان طراحی تا تولید و در نهایت توزیع طلب می‌کند، زیرا علاوه بر جنبه‌‌ ایمنی، از نظر شکل ظاهری و راحتی نیز باید به­گونه‌ای باشد که کودک کمتر در آن احساس خستگی کند.

● انواع صندلی کودک:

همان­گونه که پیشتر گفته شد، صندلی کودک دارای سه گروه اصلی به شرح زیر است:

۱) صندلی نوزاد (Infant Seat) :

این صندلی برای کودکان کمتر از یک­سال و یا وزن کمتر از ۹­کیلوگرم استفاده می‌شود. از آنجا که این­ کودکان ستون فقراتی به شدت آسیب­پذیر دارند، برای دستیابی به ایمنی بیشتر و جلوگیری از حرکت ناگهانی در ناحیه ستون فقرات آنها، صندلی نوزادان را به­صورت رو به عقب در خودرو نصب می‌کنند. لازم به ذکر است بهترین زاویه پشتی این نوع صندلی ۴۵­درجه است. همچنین گونه‌ای از این نوع صندلی قابل حمل است که در خارج از خودرو نیز می‌توان از آن استفاده کرد. بعضی از انواع این مدل صندلی برای نصب در خودرو پایه‌های مخصوصی دارند.

۲) صندلی کودک (Child Seat) :

این نوع صندلی که خود دارای گروه­های متفاوتی برحسب قد و یا وزن کودک است، برای کودکان با سن بیش از یک­سال و وزن بیشتر از ۹ کیلوگرم (و تا حدود ۱۸ کیلو­گرم) مناسب است. طریقه نصب آن ( به­صورت رو به جلو و یا رو به عقب) با توجه به جثه و وزن کودک و گروهی که صندلی در آن قرار می­گیرد، متفاوت است.

۳) صندصندلی حامی (Booster Seat) :

صندلی خودرو برای افراد بزرگسال طراحی شده، از این رو برای اصلاح نحوه قرارگرفتن کمربند ایمنی روی بدن کودکانی که وزن آنها بیش از ۱۸کیلو­گرم است و نیز تا زمانی که آنها بتوانند به راحتی روی صندلی خودرو بنشینند و در حالی که به پشتی صندلی تکیه داده­اند، پاهایشان از لبه صندلی خم شود و کمربند ایمنی از وسط شانه و قفسه سینه آنها عبور کند، به نوع بسیار ساده‌تری از صندلی ایمنی کودک نیاز است که به آن صندلی حامی می‌گویند و تنها وظیفه آن اصلاح نحوه قرارگرفتن کمربند ایمنی خودرو روی بدن کودک است. این صندلی مدل­های متفاوتی دارد.

باید به­خاطر داشت که همواره بهترین محل استقرار کودکان تا ۱۲ سالگی با وزن ۲۷ کیلوگرم، صندلی عقب خودروست؛ به­خصوص زمانی که کیسه­هوای خودرو در حالت فعال قرار دارد، اما اگر قرار به استقرار صندلی ایمنی کودک در صندلی جلو خودروی مجهز به کیسه هواست باید به توصیه‌های تولید­کننده خودرو در این خصوص توجه کرد.

● تقاضا برای صندلی کودک:

در جوامع پیشرفته استفاده از صندلی کودک به عنوان یک اصل پذیرفته­شده؛ به­طوری­که در بعضی از کشورها استفاده از آن اجباری است ولی متاسفانه در کشور ما کاربرد آن به دلایل مختلف عمومیت نیافته است. در بررسی علل استفاده نکردن از آن در بین خانواده‌های ایرانی نقش دو عامل بیش از سایر موارد مشهود است؛ به­صورتی که حتی می‌توان گفت سایر موارد نیز از این دو عامل منشأ می‌گیرند و خود این عوامل نیز به نوعی با هم در تعامل هستند. این دو عامل عبارتند از:

۱) دلیل فرهنگی:

در کشور ما متاسفانه کمتر به مباحث ایمنی و فرهنگ رعایت آن پرداخته شده­ و به‌رغم سابقه نسبتاً طولانی ورود خودرو به ایران هنوز فرهنگ استفاده صحیح و مناسب از آن در بین مردم رواج نیافته­است و به­همین دلیل فرهنگ و تمایل به استفاده از صندلی ایمنی­کودک نیز در بین اکثر مردم وجود ندارد و این وسیله ایمنی کاملاً مهجور مانده و هیچ­گونه کار فرهنگی نیز از سوی مقامات ذی­ربط برای ترویج استفاده از آن در کشور صورت نپذیرفته­است؛ به­طوری­که بیشتر افراد جامعه نه تنها اطلاع کاملی از نحوه صحیح استفاده از آن ندارند بلکه انواع آن را نیز نمی­شناسند و حتی گاه دیده می‌شود که افراد از این وسیله به صورت غیراستاندارد استفاده می‌کنند. این در حالی است که بنابر اظهارات مقامات مسؤول در صورت استفاده کامل و صحیح از وسایل ایمنی مخصوص سرنشینان خودرو، تلفات و صدمات ناشی از تصادفات رانندگی به صورت قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد، بنابراین انجام کار فرهنگی در سطح جامعه برای گسترش استفاده از صندلی کودک کاملاً ضروری است.

۲) قیمت:

قیمت انواع صندلی ایمنی­کودک در سطح جامعه نسبتاً بالاست زیرا اولاً این وسیله در داخل تولید نمی­شود و ثانیاً وارد­کننده رسمی برای آن وجود ندارد و واردات آن با روش به­اصطلاح مسافری (یا چمدانی) و گاه در تیراژهای بسیار کم توسط افراد صورت می‌گیرد . دلیل سومی که برای بالا بودن قیمت این محصول به نظر می‌رسد، داشتن دیدی لوکس و تجملاتی به این وسیله است؛ به­طوری که صندلی­ ایمنی­کودک در اکثر فروشگاه‌های گران­قیمت لوازم کودک وجود دارد و در مغازه‌های معمولی این صنف، صندلی ایمنی­کودک کمتر دیده می‌شود.

● نکات ایمنی در استفاده از صندلی ایمنی­کودک

۱)­اگر قصد خرید یک صندلی ایمنی را دارید، دقت کنید صندلی مذکور متناسب با سن، قد و جثه کودک باشد.

۲)-اگر می‌خواهید از یک صندلی ایمنی مستعمل استفاده کنید، به نکات زیر توجه داشته­باشید:

▪ عمر صندلی نباید بیشتر از ۱۰سال (و یا ترجیحاً ۵سال) باشد.

▪ صندلی نباید تصادفات سنگینی را پشت سر گذاشته باشد.

▪ صندلی را از نظر ظاهری نیز کنترل کنید تا شکستگی یا پوسیدگی در آن وجود نداشته­باشد.

▪ از سوابق استفاده از آن به­طور کامل آگاه باشید (بهتر است صندلی را از یکی از بستگان و یا دوستان نزدیک خود تهیه کنید).

۳)­مطالعه دفترچه­راهنمای صندلی ایمنی­کودک را فراموش نکنید زیرا هر تولید­کننده‌ای در راهنمای محصول خود نکاتی را درج می­کند که ممکن است در زمان نصب و یا استفاده از محصول برای شما و ایمنی کودک مهم باشد.

۴)­اگر از صندلی‌هایی استفاده می‌کنید که قابل تغییر هستند و یا با اعمال تغییرات لازم می‌توانید آنها را برای گروهای مختلف سنی قابل­­استفاده کنید، حتماً راهنمای استفاده از وسیله را که توسط سازنده تهیه شده­است، به­دقت مطالعه کنید تا تغییرات را به­نحو احسن انجام دهید؛ در ضمن دقت کنید که پس از انجام تغییرات، کمربندهای ایمنی خودرو باعث آزار و اذیت کودک نشود.

۵) بهترین جا برای کودکان زیر ۱۲ سال، صندلی عقب خودروست؛ صندلی جلوی خودرویی که کیسه­هوای سرنشین آن فعال است، به هیچ عنوان مکان مناسبی برای نوزادان نیست؛ به­خصوص اگر صندلی ایمنی آنها در حالتی باشد که صورتشان رو به جلو قرار گیرد(نوزاد هم­جهت با شما و در صندلی جلوی خودرو مستقر باشد.(

۶)­برای نوزادان و کودکان ریز­جثه‌ای که وزن آنها کمتر از ۹کیلوگرم است، حتماً از صندلی مخصوص نوزادان استفاده کنید زیرا این صندلی­ها به دلیل نوع طراحی علاوه بر ایجاد آرامش بیشتر، در هنگام تصادف نیز کمترین فشار ممکن را بر استخوان­های نرم و غضروفی کودک وارد می‌کنند.

۷) کودکان سرهای سنگینی دارند که روی گردن­های ضعیف و نحیف آنها قراردارد، ستون فقرات آنها نیز تنها توان حرکت حداکثر ۱ سانتی­متری را به صورت ناگهانی دارد و در صورتی که حرکت بیش از این مقدار باشد، صدمات جبران ناپذیری به کودک وارد می‌شود. برای مقابله با هر حرکت ناگهانی ‌باید صندلی کودکان حداقل تا یک­سالگی به سمت عقب خودرو (خلاف جهت نشستن سایر سرنشینان) نصب شود.

۸)­در صورت نصب صندلی رو به عقب، چون کودک به صندلی تکیه داده­است، در ترمزهای ناگهانی، ستون فقرات او کمترین حرکت ناگهانی و فشار را متحمل خواهد­شد و بنابراین آسیب کمتری به کودک وارد می­شود.

۹)­بهترین زاویه پشتی صندلی ایمنی نوزاد، در صورتی که صندلی اش رو به عقب نصب شود، زاویه ۴۵درجه با سطح افق است.

۱۰) اگر صندلی نوزاد دارای پایه‌ای برای نصب در خودروست، حتماً از آن استفاده کنید.

۱۱)­اگر صندلی ایمنی نوزاد فاقد این پایه است، برای دستیابی به زاویه ۴۵­درجه پشتی باید از یک حوله یا پارچه لوله­شده (و یا هر وسیله‌ای که قابلیت جذب ضربه را داشته باشد) در زیر صندلی نوزاد استفاده کنید.

۱۲) صندلی­های مخصوص نوزادان تا زمانی که قد آنها حدود ۶۹سانتی­متر و وزنشان حدود ۹کیلوگرم است برای استفاده مناسبند.

۱۳)­اگر صندلی کودک دارای تجهیزات اضافی(از قبیل میز و ...) است، دقت کنید این تجهیزات در مقابل صورت و گردن کودک قرار نگیرد.

۱۴)­سر نوزاد ‌باید حداقل۳ سانتی­متر پایین‌تر از بالاترین نقطه صندلی قرار گیرد. اگر قد کودک بلند است اما هنوز به وزن ۹ کیلو­گرم نرسیده و یا کمتر از یک سال دارد، از دیگرصندلی­های مناسب قابل نصب به صورت رو به عقب ، استفاده کنید.

۱۵) اگر کودک کمتر از یک سال دارد ولی وزن او بیش از ۹کیلوگرم است، از صندلی­هایی استفاده کنید که برای کودکان با وزن ۱۰-­۱۵ کیلوگرم مناسب هستند و در خودرو به­صورت رو به عقب نصب می‌شوند.

۱۶)­قسمت بالایی قفسه سینه (هم­تراز با زیر بغل و روی قفسه سینه) بهترین محل قرارگرفتن سگک­های کمربند ایمنی است.

۱۷)­صندلی­هایی که فقط رو به عقب نصب می­شوند معمولاً برای کودکان تا ۹­کیلو­گرم مناسب هستند. بعضی از صندلی­ها علاوه بر نصب به­صورت رو به عقب، قابلیت نصب رو به جلو را هم دارند؛ این صندلی­ها برای کودکان دارای وزن بین ۱۸-­ ۹ کیلو­گرم و سن بیش از یک­­سال مناسبند. اگر از صندلی­هایی استفاده می‌کنید که فقط رو به جلو نصب می‌شوند، به یاد داشته باشید آنها فقط برای کودکان با وزن حدود ­۱۸ کیلوگرم(بعضی از آنها تا وزن ۱۸ کیلوگرم­) مناسبند.

۱۸)­اگر از صندلی­هایی استفاده می‌شود که قابلیت نصب به سمت عقب را ندارند، علاوه بر این­که از استاندارد بودن محصول اطمینان حاصل می‌کنید، مطمئن شوید صندلی کمربندهای مناسبی برای جذب فشار و جلوگیری از حرکت ناگهانی کودک را دارد.

۱۹) هرگاه صندلی کودک به نحوی در خودرو نصب شود که صورت او رو به جلو باشد دقت کنید وقتی برای ثابت­کردن صندلی کودک بر روی صندلی خودرو از کمربند ایمنی استفاده می‌کنید، به کودک فشار وارد نکند.

۲۰)­معمولاً برای تثبیت صندلی کودک در خودرو از کمربند ایمنی خودرو استفاده می‌شود اما سیستم دیگری شامل بند و قلاب نیز مورد استفاده قرار می­گیرد ؛ به­این صورت که یک بند صندلی کودک را از قسمت پشتی به قلابی که روی تاقچه عقب خودرو (در خودروهای ون و یا استیشن روی کف خودرو، پشت صندلی عقب) قرار دارد، متصل می­کند. شکل دیگری از این سیستم که از سال ۲۰۰۲ رواج بیشتری یافت، قلابی دارد که بین کفی و پشتی صندلی عقب خودرو نصب می‌شود و به پیروی از آن صندلی نیز دارای بندهایی برای اتصال ایمن به قلاب است.

۲۱)­کمربندهای ایمنی را تا حدی محکم کنید که فشاری بر بدن کودک وارد نکنند چون در غیراین­صورت علاوه بر این­که کودک احساس ناراحتی می‌کند، هنگام بروز حوادث نیز احتمال ایجاد جراحات ناشی از فشار کمربندها بر بدن وی افزایش می‌یابد.

۲۲)­دقت کنید صندلی ایمنی­کودک کمربند­های ایمنی مناسبی داشته باشد. برای نوزادان کمربندهای ایمنی دارای ۵ نقطه اتکا، بهترین گزینه است؛ به­این صورت که با بستن کمربند T شکل لگن کودک و با بستن سایر کمربندها ناحیه شکم، قفسه سینه و شانه‌های او ثابت می‌شود.

۲۳)­اگر خودروی شما کیسه‌ هوا دارد، حتماً موارد ایمنی توصیه شده از سوی کارخانه سازنده را در خصوص نصب صندلی ایمنی­کودک مطالعه و رعایت کنید. در هر حال توجه داشته باشید که صندلی عقب خودرو ایمن‌ترین مکان برای کودکان است.

۲۴) صندلی ایمنی­کودک نباید دارای لبه‌ای با شعاع کمتر از ۶میلی­متر باشد.

۲۵)­کمربندهای ایمنی ‌باید از جنس نوارهای بافته شده بوده و تحمل وزن و فشارهای وارده را مطابق استاندارد داشته باشند. مواد تشکیل دهنده این نوارها می‌بایست از نوعی باشند که مسمومیت و حساسیت ایجاد نکنند (این نوارها می‌تواند با هر منسوج استانداردی ، پوشش داده شود) همچنین پهنای کمربندهای ایمنی نباید کمتر از ۳۸ میلی­متر باشد.

۲۶)­کمربند ایمنی فوقانی ‌باید از روی شانه و قفسه سینه و کمربند ایمنی تحتانی از زیر شکم کودک عبور کند. هر دو این کمربندها می‌بایست در نقطه‌ای خارج از بدن کودک به­هم­ برسند.

۲۷)­اگر خودروی شما فاقد کمربند ایمنی است و یا کمربند ایمنی آن از نوع دو نقطه‌ای است (که فقط روی قفسه سینه و یا شکم قرار می‌گیرد) ، حتماً از کمربند­های دارای سه نقطه اتکا (که روی شانه و قفسه سینه ثابت می‌شوند) استفاده کنید. این موضوع درباره صندلی عقب هم صدق می‌کند ولی در مورد این صندلی در موارد استثنا می‌توان ازکمربندهایی با دونقطه اتکا استفاده کرد (این موضوع هم تضمین­کننده ایمنی خودتان است و هم ضامن سلامت کودکتان).

۲۸)­بر اساس تحقیقات، کودکان پس از سه­سالگی به دلیل استفاده نکردن والدین از تجهیزات ایمنی مناسب، بیشترین صدمات را در تصادفات می‌بینند، لذا کودک می­تواند در حالی که به پشتی صندلی خودرو تکیه داده، پاهایش در لبه صندلی از ناحیه زانو خم شده و کمربند ایمنی خودرو از روی شانه و قفسه سینه او عبور کرده­است و قسمت پایینی کمربند کاملاً در قسمت زیرین شکم روی انتهای ران­های او قرار دارد، برای مسافت­های طولانی بدون احساس خستگی با شما همراه باشد. با توجه به سن و قد و وزن او از صندلی ایمنی مناسب و استاندارد استفاده کنید.

۲۹)­صندلی خودرو برای افراد بزرگسال و با توجه به قامت متوسط افراد جامعه طراحی شد­ه است، لذا این صندلی برای کودکان به هیچ­وجه مناسب نیست. از زمانی که احساس کردید کودک به حدی از رشد رسیده­است که می‌تواند روی صندلی خودرو بنشیند، به نوع دیگری از صندلی نیاز دارید که تفاوت­های حاصل از صندلی بزرگسالان و جثه کودکان را جبران کند؛ این نوع صندلی را به­اصطلاح ” صندلی­حامی“ می­گویند.

۳۰) صندلی­های حامی فاقد پیچیدگی‌های نوع قبلی صندلی کودک هستند و تنها خاصیت آنها منطبق­کردن کمربند خودرو با بدن کودک است.

۳۱) تا زمانی که کودک زیر ۸ سال دارد و یا قد او کمتر از۱۴۴ سانتی­متر است (یعنی تا وقتی به­راحتی روی صندلی خودرو بنشیند و کمربندهای ایمنی خودرو او را آزار ندهد) حتماً از صندلی حامی استفاده کنید.

۳۲) بعضی از صندلی­های کودک حالت ترکیبی دارند، یعنی هم به صورت صندلی خردسالان استفاده می‌شوند و هم به صورت صندلی حامی برای کودکان؛ اگر از این نوع صندلی‌ها استفاده می‌کنید، نکات درج شده در کتابچه راهنما را به دقت مطالعه کنید تا در موقع لازم تغییرات مورد نظر را به صورت مطلوب انجام دهید. هنگام تغییر وضعیت کمربند ایمنی خودرو نیز دقت لازم را به­کار ببندید زیرا کمربند ایمنی باید از وسط شانه عبور کند و در حالی­که مماس بر قفسه سینه است به سمت پایین برود؛ در صورتی که پس از نشستن کودک روی صندلی حامی چنین اتفاقی نیفتاد، تا زمانی که کمربند به­­­طور مناسب روی بدن او قرار نگرفته است، تغییرات لازم را ادامه دهید.

۳۳) کودکان در سنین۳-۴ سالگی بسیار پرتحرک هستند، لذا دقت کنید کودک در صندلی خود راحت باشد تا کمتر احساس خستگی و کلافگی کند، همچنین مراقب باشید کمربند ایمنی خود را باز نکند و یا آن ­را در حالتی غیراستاندارد قرار ندهد.

۳۴) اگر از صندلی‌های حامی دارای پشتی استفاده می‌کنید، توجه داشته باشید پشتی آنها یا تا بالاتر از سر کودک ادامه داشته باشد و یا دارای پشت‌سری مناسبی باشد؛ به­این صورت که بالاترین نقطه پشتی صندلی و یا پشت سری آن حداقل ۳سانتی­متر بالاتر از سر کودک باشد.

۳۵) اگر خود صندلی حامی دارای کمربند ایمنی است، توجه کنید این کمربندها فقط تا زمانی که وزن کودک حدود ۱۸کیلوگرم است مناسبند؛ برای کودکانی با وزن بیش از ۱۸ کیلوگرم حتماً از کمربند ایمنی خودرو استفاده کنید.

۳۶) کمربندهای دارای دو نقطه اتکا، ایمنی کمتری برای کودک ایجاد می‌کنند؛ به­خصوص اگر فقط از ناحیه زیر شکم عبور کنند. در صورت استفاده از صندلی‌های حامی حتی‌المقدور از کمربندهای دارای سه نقطه اتکا استفاده کنید.

۳۷) اگر صندلی عقب خودروی شما فاقد کمربند ایمنی است و یا کمربند ایمنی آن استاندارد نیست، در اولین فرصت یک کمربند ایمنی استاندارد با سه نقطه اتکا تهیه کنید زیرا تا آن زمان کودک شما در اتومبیل از امنیت مناسبی بهره­مند نیست.

۳۸) از آنجا که صندلی حامی برای بهبود وضعیت کودک نسبت به کمربند ایمنی خودرو، ارتفاع محل نشستن او را نسبت به کفی صندلی خودرو افزایش می‌دهد، باعث می‌شود که او از پنجره خودرو مناظر بیرون را به­راحتی نگاه کند و این موضوع نیز برای او جذاب است.

۳۹) بر طبق استاندارد شماره "۳۹۳۰" ایران، هر نوع صندلی کودک باید دارای یک برچسب ثابت شامل اطلاعات زیر با حروف و اعداد خوانا، باشد:

▪ نام­سازنده (و یا توزیع­کننده رسمی)

▪ نام و یا شماره مدل

▪ تاریخ­ساخت (شامل ماه و سال)

▪ محل­ساخت

▪جمله‌ای که مشخص می‌کند استفاده از سیستم در چه نوع خودروی موتوری و در کدام محل نشیمن آن توصیه­شده­­است .

▪ جمله "فقط برای کودکانی که وزنشان بین ........ و ........ کیلوگرم و قدشان ....... سانتی‌متر و یا کمتر است، استفاده ‌شود. "

و سایر توصیه‌ها و نکات ایمنی که در این استاندارد در­باره آنها کاملاً توضیح داده شده­است.

۴۰) در مجموع باید گفت بهترین صندلی ایمنی­کودک، آن است که علاوه بر تامین ایمنی او (استاندارد بودن محصول)، کودک در آن احساس راحتی کند و شما نیز با آرامش بیشتری بتوانید رانندگی کنید.

آیدین بناب