ترب

ترب که در زبان عربی فجل گفته می‌شود، گیاهی است یکساله به ارتفاع ۴۰ سانتی‌متر تا یک متر، با گل‌هایی به رنگ سفید، زرد، آبی روشن و صورتی دیده می‌شود. ریشه آن متورم و ممکن است خیلی …

ترب که در زبان عربی فجل گفته می‌شود، گیاهی است یکساله به ارتفاع ۴۰ سانتی‌متر تا یک متر، با گل‌هایی به رنگ سفید، زرد، آبی روشن و صورتی دیده می‌شود. ریشه آن متورم و ممکن است خیلی بزرگ حتی به قطر ۲۰ سانتی‌متر برسد. ریشه آن به رنگ سفید یا سیاه است.

قسمت مورد استفاده از نظر درمانی، ریشه و شیره آن است.

ترکیبات شیمیایی:

ریشه ترب دارای گلوکزیدی است که بر اثر تجزیه تحت اثر آنزیم مخصوص، به اسانس و رافانول تبدیل می‌گردد. حاوی مواد نشاسته‌ای و همچنین دارای ویتامین‌های , A۱, B۲C, Bو PP می‌باشد. به خاطر مقدار زیاد تیوکوزید، ویتامین C، پروویتامین‌های گروه B مواد ضدعفونی کننده دارای ارزش دارویی بسیار است.

خواص درمانی ترب:

ترب و تربچه اشتهاآور هستند و دارای اثر معالج در درمان یرقان، بیماری نرمی استخوان و دفع رسوبات صفراوی موثر است. شیره تازه ترب سیاه برای رفع نزله‌های ششی، سیاه سرفه، بیماری‌های کلیه و مثانه، قولنج‌های کبدی و رماتیسم در طب سنتی معرفی می‌شود. ترب در درمان نقرس، رماتیسم، آرتریت (درد مفصلی)، آلرژی‌ها، اسکوربوت و اگزما موثر واقع می‌گردد. مصرف ترب در رفع تمام حالات نزله‌ای، دستگاه هضم، اختلالات ترشح صفرا که منشا التهابی عضو مربوطه را داشته و یا به علت تشکیل سنگ‌های صفراوی باشد، مفید است و همچنین در نزله‌های خشک و سرفه‌های تشنج‌آور توصیه شده است.

برای استفاده از اثر درمانی ترب در موارد فوق، مصرف شربت آن به صورت زیر توصیه می‌شود؛ در یک ترب بزرگ حفره‌ای ایجاد کنید و در ته آن سوراخ باریکی به وجود آورید به نحوی که در حفره مذکور آب ریخته شود، به صورت قطرات کوچکی از راه سوراخ باریک، به خارج راه یابد، پس از ایجاد سوراخ مقداری شکر در داخل حفره ریخته و تمام حفره را از آب پر نمایید و بعدا ترب را با احتیاط در دهانه ظرفی قرار دهید به طوری‌که قطرات مایع به آهستگی از سوراخ خارج ته ترب به درون ظرف وارد شود. جوشانده ترب که گرمای معتدل داشته باشد، در رفع سرمازدگی با قرار دادن عضو سرمازده در داخل این محلول اثر مفیدی دارد، مشروط بر اینکه این عمل چند بار در روز تکرار گردد. از ترب سیاه جهت رفع نفخ روده، نارسایی اعمال روده و درمان قاعد‌گی‌های دردناک استفاده به عمل می‌آید.

ترب سیاه یک مسهل صفرای عالی و کمک درمانی خوبی برای مداوای زردی، بیماری‌های کیسه صفرا، رفع ورم‌ها و دفع سنگ‌های صفراوی می‌باشد.

سموم کبدی را از بین می‌برد، کلیه‌ها را پاک و تمیز می‌کند، و دارای یک روغن گوگردی است که به آن خاصیت نرم کننده سینه را می‌دهد و آن را اشتها‌‌آور و مدر و ضد عفونی کننده ساخته است. به طور خلاصه، مصرف ترب سیاه نه تنها اثر زیاد کننده ترشحات صفرا و دفع آن را دارد، بلکه دارای اثر رفع انقباض کیسه صفرا و تحریک و تخلیه آن نیز می‌باشد. زیرا مصرف آن هیچ‌گونه ناراحتی و احساس درد در بیماران مبتلا به سنگ‌های صفراوی به وجود نمی‌آورد. آب آن کشنده عقرب است. نوشیدن یک لیوان آب ترب برای رفع اسهال نافع است. مصرف مداوم آن باعث رویاندن موی ریخته می‌شود و سرفه‌های کهنه و مزمن را برطرف می‌کند. غلظت خون را رفع و عقب افتادگی و گیرقاعدگی را برطرف می‌سازد. ترب پخته اگر بر زخم‌های چرکدار یا کهنه به صورت ضماد مالیده شود آن را برطرف می‌‌سازد. آب ترب برای در امان ماندن از گزش حشرات مفید است. از امام صادق (ع) نقل است که فرمود: ترب بخورید که ۳ فایده دارد؛ برگش بادها را برطرف می‌سازد و غذا را هضم می‌کند و ریشه‌اش بلغم را از بن می‌کند.

فرزانه محمدحسینی