شمه ای از فضایل ماه مبارک رمضان

● روزه
در ماه مبارک رمضان، واجب است همه افراد بالغ و مکلف روزه بگیرند و نیز موظفند حرمت این ماه را حفظ کنند. هیچ کس حق ندارد به شکل علنی روزه خواری کند. حضرت علی (ع) به کسی که در ماه …

روزه

در ماه مبارک رمضان، واجب است همه افراد بالغ و مکلف روزه بگیرند و نیز موظفند حرمت این ماه را حفظ کنند. هیچ کس حق ندارد به شکل علنی روزه خواری کند. حضرت علی (ع) به کسی که در ماه مبارک رمضان به شکل علنی روزه خواری کرده بود به خاطر جرات و جسارت او بر این کار بیست تازیانه زد.‏

البته برخی به سبب عذرهای شرعی، حق روزه گرفتن را ندارند و اگر روزه بگیرند روزه آنان صحیح نیست و در بیشتر موارد دچار گناه و معصیت بدتری می گردند ولی با این حال، حق ندارند در چشم دیگران به خوردن و آشامیدن بپردازند که حرمت این ماه شکسته شود. گروه هایی که حق روزه گرفتن ندارند عبارتند از: مسافران، کسانی که روزه گرفتن برای آنان ضرر دارد مثل برخی بیماران، کسانی که روزه گرفتن برای آنها ضرر ندارد ولی همراه با مشقت و سختی فراوان است مثل کهنسالان. این گروه ها تا وقتی که عذرشان باقی است حق روزه گرفتن ندارند ولی پس از ماه مبارک رمضان می توانند قضای روزه خود را بگیرند.

کسانی که روزه گرفتن برای آنان ضرر دارد حق روزه گرفتن را ندارند ولی باید توجه داشت که ضرر داشتن به معنای ضعف جسمانی و یا سستی و بی حالی نیست بنابراین نمی توان به این دلایل از روزه گرفتن خودداری ورزید. تشخیص ضرر نیز باید از راه های اطمینان بخش صورت بگیرند مانند: تجربه شخصی، گفته پزشک متخصص (البته این صورتی است که انسان در این زمینه تجربه شخصی نداشته باشد و گفته پزشک نیز

اطمینان‌آور باشد.) توجه به این نکته نیز مهم است: لازم نیست که یقین صد در صد به ضرر این امر پیدا کنیم بلکه همین مقدار که از راه‌های معتبر، بیم ضرر را پیدا کنیم کافی است.

رمضان ماه مهمانی خدا

در رمضان، مومنان با «یا ایّها الّذین آمنوا کتب علیکم الصّیام» به مهمانی خداوند دعوت شده اند، و این مهمانی ویژگی هایی دارد:‏

۱) میزبان، خداوند و مهمانان را شخصاً دعوت کرده است.

۲) وسیله پذیرایی، شب قدر، نزول قرآن، فرشتگان، استجابت دعا، لطافت روح و دوری از دوزخ است.

۳) زمان پذیرایی، ماه رمضان است که به گفته روایات، اول آن رحمت، وسط آن مغفرت و آخر آن پاداش است.

۴) چگونگی پذیرایی، شب قدر به گونه ای است که در آن نیاز یک سال مهمانان تامین می شود و زمین با نزول فرشتگان در شب قدر مزیّن می گردد.

۵) غذای این ماه، غذای روح است که برای رشد معنوی لازم است نه غذای جسم. لطف غذای این مهمانی، آیات قرآن است که تلاوت یک آیه آن در ماه رمضان، همچون تلاوت تمام قرآن در ماه های دیگر است.‏

آداب مهمانی

در وسایل الشیعه برای اخلاق روزه دار در ضمن روایت مفصلی می خوانیم: «روزه دار باید از دروغ، گناه، مجادله، حسادت، غیبت، مخالفت با حق، فحش و سرزنش و خشم، طعنه و ظلم و مردم آزاری، غفلت، معاشرت با فاسدان، سخن چینی و حرام خواری، دوری کند و نسبت به نماز، صبر و صداقت و یاد قیامت توجه خاص داشته باشد.»‏

شرط حضور در این مهمانی، فقط تحمل گرسنگی نیست. در حدیث آمده است: «آن کس که از اطاعت رهبران آسمانی، سرباز زند و یا در مسائل خانوادگی و شخصی با همسر خود بدرفتار و نامهربان باشد و یا از تامین خواسته های مشروع او خودداری کند و یا پدر و مادرش از او ناراضی باشند، روزه او قبول نیست و شرایط این ضیافت را به جای نیاورده است.»

روزه گرچه فواید و منافع طبی از قبیل دفع و برطرف شدن مواد زاید بدن در اثر گرسنگی را دارد؛ اما سحرخیزی و لطافت روح و استجابت دعا در ماه رمضان چیز دیگری است و محروم واقعی کسی است که از این همه خیر و برکت محروم باشد.

یعقوب نعمتی وروجنی