شیر مادر علیه اسهال کودک

یکی از شایع‌ترین بیماری‌های دوران کودکی در کلیه کشورهای جهان به خصوص ممالک در حال توسعه اسهال و استفراغ است. با اینکه در کشورهای مخلتف دنیا مطالعات گوناگونی روی تاثیر شیر …

یکی از شایع‌ترین بیماری‌های دوران کودکی در کلیه کشورهای جهان به خصوص ممالک در حال توسعه اسهال و استفراغ است. با اینکه در کشورهای مخلتف دنیا مطالعات گوناگونی روی تاثیر شیر مادر بر سلامت نوزادان انجام شده و به اثبات رسیده است که باارزش‌ترین ماده غذایی برای شش ماه اول عمر نوزاد انحصارا شیر مادر و از پایان شش ماهگی به بعد همراه با سایر مواد غذایی تا پایان ۲ سالگی نیز شیر مادر است بعضی از مادران غفلت می‌کنند...

تاثیر شیردهی در پیشگیری و کاهش شدت بیماری‌های اسهالی و علیه بسیاری از عوامل مولد آنها (ویروسی، میکروبی، انگلی و...) کاملا به اثبات رسیده و حتی معلوم شده است که تغذیه با شیر مادر مرگ و میر ناشی از این بیماری‌ها را تا ۲۵ برابر کاهش می‌دهد. کودکانی که شیر مادر می‌خورند به مراتب کمتر از دیگر بچه‌ها که از شیر گاو و شیرخشک تغذیه می‌کنند دچار اسهال می‌شوند.

کودکان بیمار اشتهای کمی نسبت به غذا خوردن دارند و از آن امتناع می‌کنند ولیکن اشتهای شیرخوار و تمایل او به گرفتن پستان مادر و تغذیه با شیر او بیشتر می‌شود. این نعمت خدادادی با ترکیب بسیار مناسب و تامین آب کافی مانع بروز کم‌آبی و عوارض آن در شیرخوار می‌شود و رابطه عاطفی هنگام شیردهی نیز روند بهبودی کودک را تسریع می‌کند. عامل مولد اسهال و شیرخواران حساسیت غذایی و در راس آن حساسیت به پروتئین شیرگاو است که در موارد شدید حتی اگر مادر مقادیر زیادی شیرگاو بخورد و فرزندش را با شیر خود تغذیه کند می‌تواند موجب بروز اسهال در شیرخوارش شود. (در شش ماه اول عمر) در کودک مبتلا به اسهال، تغذیه مکرر و به دلخواه شیرخوار با شیرمادر باید ادامه یابد و حتی گاهی برای جبران کم‌آبی او باید محلول ORS نیز استفاده شود. شواهد بالینی نشان داده است که شیردهی باعث می‌شود سیستم ایمنی شیرخوار برای مبارزات بعدی حتی بعد از قطع شیردهی آماده شود. همین‌طور ثابت شده که پاسخ ایمنی به واکسن در شیرخوارانی که شیرمادر خورده‌اند بهتر از آنهایی است که از شیر مصنوعی (خشک) تغذیه کرده‌اند.

شاید به عنوان ختم کلام برای مادرانی که نسبت به شیردهی فرزندشان بی‌توجه‌اند همین بس باشد که بگویم از جمع‌آوری انبوه مطالعات معلوم شده است شیرخوارانی که با شیر مادر تغذیه شده‌اند کمتر دچار بیماری‌های حاد گوارشی، تنفسی، عفونت گوش میانی و دستگاه ادراری می‌شوند حتی در مقابل ابتلا به لوسمی، لنفوم، دیابت وابسته به انسولین و کولیت اولسروز مصونیت پیدا می‌کنند. در حالی که در برخی جوامع حداقل ۲۰ درصد افراد دچار آلرژی‌اند، با تغذیه شیر مادر از بدو تولد می‌توان به نسبت قابل ملاحظه‌ای از بروز آلرژی هم جلوگیری نمود و شیرمادر موانع بیوشیمیایی و فیزیکی متعددی در سر راه عوامل عفونی قرار می‌دهد.

دکتر محمدعلی نیلفروشان

فوق‌تخصص ژنتیک کودکان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران